Τ’ ολόγιομο φεγγάρι του Αυγούστου

Η πανσέληνος του Αυγούστου, με τα ερωτικά της υπονοούμενα και τις λαϊκές δοξασίες που τη συνοδεύουν, σηματοδοτεί το τέλος του καλοκαιριού, δίνοντας παράλληλα το στίγμα του πολιτισμού, με τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους που έγιναν για φέτος χώροι φιλοξενίας του Οδυσσέα Ελύτη.

Η μαγεία και το μυστήριο που συνοδεύουν τις Αυγουστιάτικες νύχτες με πανσέληνο, γέμισαν και τη χθεσινή νύχτα και έφεραν για άλλη μία φορά κοντά, τη Γη και τη Σελήνη, από την φυσική έλξη που έτσι κι αλλιώς σημαδεύει την αιώνια σχέση των δύο αυτών πλανητών.

Εντυπωσιακή συντροφιά του φετινού μεγαλύτερου φεγγαριού του χρόνου, ήταν το αστρονομικό φαινόμενο των Περσείδων, τα γνωστά, κατά τη λαϊκή ρήση, πεφταστέρια, σε μία ταυτόχρονη παρουσία στον καλοκαιρινό νυχτερινό ουρανό

Το σεληνιακό υπερθέαμα απόλαυσαν μόνο όσοι κατάφεραν αν βρεθούν σε σκοτεινά μέρη, αφού το έντονο φως της σελήνης περιόρισε την ορατότητα της βροχής των άστρων.

Τα στοιχεία της μαγείας

Και ενώ τα αστέρια έχουν αρχίσει να πέφτουν εδώ και αρκετές ημέρες, από τις 17 Ιουλίου, με κορύφωση την αυριανή ημέρα και λήξη στις 24 Αυγούστου, ο συνδυασμός του φαινομένου με την μεγάλη πανσέληνο έκανε το θέαμα ακόμα μαγικότερο.

Κατά τη χθεσινή πανσέληνο η σελήνη ήρθε κατά 14% πιο κοντά στη γη, σε μία απόσταση 356,896 χιλιομέτρων, ενώ ήταν και η φωτεινότερη καθώς η φωτεινότητα του φεγγαριού αυξήθηκε κατά 30% έναντι των πανσέληνων του υπόλοιπου έτους.

Αναμένεται η απόσταση των δύο πλανητών να μικρύνει ακόμα περισσότερο κατά την πανσέληνο της 14ης Νοεμβρίου του 2016, που θα φτάσει στα 356,509 χιλιόμετρα

Η μικρότερη απόσταση που καταγράφηκε μεταξύ γης και σελήνης ήταν το 1930, φτάνοντας στα 356,397 χιλιόμετρα, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αστρονόμων αναμένεται να φτάσει σε ακόμα μικρότερη απόσταση, στα 356,371 χιλιόμετρα, την 1η Ιανουαρίου 2257.

Η σελήνη ή κατά τη μυθολογία η Εκάτη, η θεά των νεκρών και των φαντασμάτων, η οποία προκαλούσε φόβο και δέος ως η αγριόμορφη, ή κυνοσφανής, όπως την αποκαλούσαν, με τα λευκά σκυλιά που τη συνόδευαν, όταν έβγαινε τις νύχτες στα σταυροδρόμια, να τρομοκρατούν τους αμαρτωλούς, με τα άγρια γαυγίσματα τους ή όποιον είχε άταφους νεκρούς.

Φαινόμενο 2.000 χρόνων οι Περσείδες, άμεσα σχετιζόμενο με τον κομήτη Swift-Tuttle, ο οποίος κάθε 133 χρόνια βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, με τελευταία εμφάνιση του σε τόσο κοντινή απόσταση από τη γη το 1992, ενώ στην πρόσκρουση αυτού του κομήτη με τη γη, πριν 65 εκατομμύρια χρόνια, αποδίδεται ο αφανισμό των δεινοσαύρων.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, κάθε Αύγουστο η Γη διασχίζει ένα σύννεφο της τροχιάς του Κομήτη, στοιχεία του οποίου είναι πάγος και σκόνη, που όταν βρεθούν στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης, σε ύψος 100 χιλιομέτρων, καίγονται καθώς μπαίνουν σε αυτά με ταχύτητα περίπου 59 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, δημιουργώντας το φαινόμενο των διάττοντων αστέρων.

Το όνομα τους Περσείδες έλαβαν από τον αστερισμό του Περσέα, από όπου προέρχονται, ο οποίος λόγω της περιοχής όπου βρίσκεται θα κάνει πιο φωτεινό το φαινόμενο στους κατοίκους του βορείου ημισφαιρίου.

Παρά τη μεγάλη διάρκεια ημερών επικράτηση του φαινομένου, αυτό πρόκειται να κορυφωθεί αύριο, όπου οι διάττοντες αστέρες θα πέφτουν με μεγαλύτερη πυκνότητα, με τη συχνότητα πτώσης να φτάνει στα 100 πεφταστέρια την ώρα.

Ποιο έντονο είχε εμφανιστεί το φαινόμενο το 1993 όταν ο αριθμός των διάττοντων άστρων έφτασε στα 500 την ώρα, ενώ ακόμα εντονότερο αναμένεται το φαινόμενο το 2028 όπου η συχνότητα τους θα φτάσει στα 1.000 την ώρα, καθώς η απόσταση που θα περάσει η Γη από τον πυρήνα της σκόνης του κομήτη, θα είναι μόλις 60.000 χιλιόμετρα.

Ο Ελύτης της πανσελήνου

Την χθεσινή πανσέληνο συνόδευσε η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, στις εκδηλώσεις που ανέλαβε να πραγματοποιήσει η ΚΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (ΕΚΠΑ) στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία των Κυκλάδων, την Ικαρία και τη Σάμο, σε ένα πάντρεμα του νησιωτικού μας συμπλέγματος με τα δύο βρειοαιγαιοπελαγίτικα νησιά

Για τις φετινές εκδηλώσεις συνέπραξαν υπέρ του έργου του Ελύτη, η ΚΑ΄ η Ι΄ και η Κ΄ Εφορείες Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, καθώς, όπως αναφέρεται και στην σχετική ανακοίνωση, «Στην αρχαιότητα τόσο στα νησιά του Αιγαίου, όσο και στους Δελφούς, λατρευόταν ο ίδιος θεός, ο Απόλλωνας, προσωποποίηση όλων εκείνων των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που κάνουν τον ελληνικό πολιτισμό ξεχωριστό: φως, αρμονία, ισορροπία, μέτρο, ποίηση, μουσική. Επειδή στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη συμπυκνώνονται όλα αυτά τα Απολλώνια στοιχεία της “ελληνικότητας”, επιλέξαμε να είναι η ποίησή του το θέμα των εκδηλώσεων της φετινής Πανσελήνου και να δοθεί στους επισκέπτες το κείμενό του “Σχέδιο για μια εισαγωγή στον χώρο του Αιγαίου”, στο οποίο συμπυκνώνονται όλες οι εικόνες, τα συναισθήματα και οι σκέψεις όσων έχουν ζήσει, ή έχουν επισκεφθεί και αγαπήσει τα νησιά του Αρχιπελάγους».

Με την ανατολή της πανσελήνου, στις 21:19 μ.μ., θα ακουστεί ταυτόχρονα σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους ένα απόσπασμα από το «Άξιον Εστί», με τη φωνή του ίδιου του ποιητή, με την ανακοίνωση να συνεχίζει «Επιδίωξή μας, στις δύσκολες συγκυρίες που βρίσκεται η χώρα, είναι να τονώσουμε το αίσθημα αισιοδοξίας, περηφάνιας και πίστης στον πολιτισμό μας, και, παράλληλα, επειδή όλες οι εκδηλώσεις γίνονται με εθελοντική εργασία, να προβάλλουμε τις αξίες της προσφοράς, του εθελοντισμού και της συνεργασίας, επειδή πιστεύουμε ότι αυτά είναι τα ισχυρότερα όπλα μας για να αντιμετωπίσουμε τους δύσκολους καιρούς που ζούμε».

Οι εκδηλώσεις που προγραμματίστηκαν για τους αρχαιολογικούς χώρους των Κυκλάδων, σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού είναι ανά νησί:

Αμοργός, Αρχαιολογική Συλλογή. Συνδιοργάνωση με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Χώρας Αμοργού «Σημωνίδης».

Αντίπαρος στο Κάστρο «Βέγας, ο πολιούχος των Ερώτων». Εκδήλωση από το θεατρικό εργαστήριο της ΚΕΔΑ και τη θεατρική ομάδα Αντιπάρου. Συνδιοργάνωση με τον Δήμο Αντιπάρου.

Ίος, Αρχαιολογικό Μουσείο.

Κέα, Αρχαιολογικό Μουσείο. Αφιέρωμα στον Όδ. Ελύτη. Μουσική εκδήλωσημε τους μαθητές του Μουσικού Εργαστηρίου Κέας. Συνδιοργάνωση με τον Δήμο Κέας και τον Σύλλογο «Φίλοι του Ελληνικού Νησιού και της Θάλασσας».Κεράσματα από τους: Γ. Βρέτταρος «ΤοΣτέκι», Δ. Δεμέναγας – Β. Βρεττός «Κορησία» «Φούρνος τη Χώρας», Κ. Μαρούλης «Red Tractor Farm, Αν. Μουζάκης «Αρισταίος», Γ. Παούρης «Η Πιάτσα», Γ.Ποδόγυρος «Η Ταβέρνα των Καλοφαγάδων», Σύλλογος Γυναικών «Η Μελίτη».

Κίμωλος, Αρχαιολογικό Μουσείο.

Κύθνος, Αρχαιολογική Συλλογή. Φωτογραφική έκθεση «Κύθνος. Ίχνη προγόνων». Συνδιοργάνωση με τον ΔήμοΚύθνου.

Μήλος Αρχαιολογικό Μουσείο. «Μες στου Αιγαίου τα νησιά με τον Οδυσσέα Ελύτη». Οι μαθητές της μουσικής σχολής του πολιτιστικού συλλόγου «Μηλίων Τέχνες» θα παρουσιάσουν τραγούδια από ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο και το μουσικό σχήμα Fuga Perpetua μελοποιημένα ποιήματα του Οδ. Ελύτη.

Μύκονος, Αρχαιολογικό Μουσείο. Η Μικτή Χορωδία της Μουσικής Σχολής Δημ. Φίννις θα παρουσιάσει το «Άξιον Εστί». Συνδιοργάνωση και μικρό κέρασμα: Ένωση Φίλων Δήλου- Ρήνειας και Πολιτιστικός- Λαογραφικός Σύλλογος Γυναικών Μυκόνου.

Νάξος, Αρχαιολογικός Χώρος Υρίων. Ποίηση και πεζά κείμενα του Οδ. Ελύτη με κινησιολογική απαγγελία από τη Ναξία ηθοποιό Αναστασία Μαρματάκη καθώς και μελοποιημένοι στίχοι του Ελύτη με μουσική κάλυψη. Συνδιοργάνωση με τον ΝΟ.Π.Π.Α.Π.Π.Π.Α. Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.

Πάρος, Αρχαιολογικό Μουσείο. Μουσική εκδήλωση αφιερωμένη στον Όδ. Ελύτη, με τους Μιχάλη Χατζή (βαρύτονο) και Μαρουλία Κοντού (πιάνο). Συνδιοργάνωση με την Κοινωφελή Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Πάρου.

Σαντορίνη, Αρχαιολογικός Χώρος Ακρωτηρίου.

Σίφνος, Αρχαιολογικό Μουσείο.

Σύρος, Αρχαιολογικό Μουσείο.

Τήνος, Αρχαιολογικός Χώρος Κιονίων. Συνδιοργάνωση με τον Δήμο Τήνου.