“Διάλογος” με την ιστορία και το πολιτισμικό παρόν της Σύρου

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου επιστρέφει, σε δύο ημέρες, στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων για την 9η έκδοσή του, συνεχίζοντας να εξερευνά τη θεματική «Off Season / Εκτός εποχής» για δεύτερη συνεχή χρονιά.

Μία θεματική που εστιάζει στις διαφορετικές αντιλήψεις για τον χρόνο, τις διαφορετικές «ταχύτητες» στις οποίες λειτουργεί η ανθρωπότητα, την αναγκαστική μετακίνηση και στάση, τη διαχείριση του προσωπικού και του «ελεύθερου» χρόνου ως θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος.

Όπως κάθε χρόνο, το SIFF αξιοποιεί με απρόσμενο τρόπο την πολιτιστική κληρονομιά της Σύρου πραγματοποιώντας προβολές και δράσεις σε επιλεγμένα σημεία του νησιού που έρχονται πάντοτε σε «διάλογο» με την ιστορία του τόπου.

Σε συνέντευξή τους στην «Κοινή Γνώμη», οι ιδρυτές του φεστιβάλ Cassandra Celestin και Jacob Moe αναφέρονται στην πορεία του θεσμού που από ένα diy project εξελίχθηκε σύντομα σε έναν αναπτυσσόμενο καλλιτεχνικό οργανισμό, καθώς και στις εκπλήξεις της φετινής διοργάνωσης που θα διεξαχθεί από 22 έως 26 Ιουλίου 2021.

Το SIFF βρίσκεται μία ανάσα μόνο πριν από τη συμπλήρωση της πρώτης του δεκαετίας. Στην αρχή αυτού του μαγικού ταξιδιού, φανταζόσασταν ότι ο θεσμός θα καθιερωθεί και θα αγαπηθεί από το κοινό; Τι έχει αλλάξει στο διάβα του χρόνου;

«Κι εμείς οι ίδιοι δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι το φεστιβάλ θα φτάσει στη δέκατη χρονιά το επόμενο καλοκαίρι και πριν από οτιδήποτε άλλο, θέλουμε να σημειώσουμε ότι το πρότζεκτ αυτό δεν θα μπορούσε να ανθίσει  χωρίς την υποστήριξη και τη συνεγασία των ανθρώπων της Σύρου, των δωρητών, των χορηγών, τόσο σε θεσμικό όσο και σε προσωπικό επιπεδο από την Ελλάδα και το εξωτερικό και, φυσικά, της ομάδας του φεστιβάλ και των εθελοντών ολα αυτά τα χρόνια. Όταν αρχίσαμε να σκεφτόμαστε την πρώτη έκδοση του SIFF, ήμασταν μόνο δύο άτομα και αυτό που είχαμε στο μυαλό μας ήταν μία μοναδική εμπειρία, ένα DIY πρότζεκτ, πιο κοντά σαν ιδέα σε μία καλλιτεχνική παρέμβαση παρά σε ένα κανονικό φεστιβάλ. Ωστόσο, από την πρώτη χρονιά, αισθανθήκαμε την ενθάρρυνση του κοινού και της κοινότητας της Σύρου και έτσι αποφασίσαμε να ζητήσουμε την οικονομική υποστήριξη που θα μας επέτρεπε να συνεχίσουμε και να αναπτύξουμε το Φεστιβάλ. Έτσι, η μεγαλύτερη αλλαγή συνέβη αρκετά νωρίς στο χρονοδιάγραμμα του φεστιβάλ: από ένα DIY πρότζεκτ εξελίχθηκε σε έναν αναπτυσσόμενο καλλιτεχνικό οργανισμό. Αυτό μας επέτρεψε να επεκτείνουμε γρήγορα το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, όπως και να προσκαλέσουμε κινηματογραφιστές από το εξωτερικό, να προσφέρουμε εργαστήρια στο κοινό και πολλά άλλα. Λάβαμε την απόφαση να συνεχίσουμε το φεστιβάλ επειδή τόσο οι κάτοικοι της Σύρου όσο και οι επισκέπτες από την Αθήνα και άλλες περιοχές, που ενδιαφέρονται για τις ταινίες, μας υποστήριξαν με ενθουσιασμό».

Το φεστιβάλ διατηρεί διαχρονικά μία στενή σχέση με το σινεφίλ κοινό. Πέρασε ποτέ από το μυαλό σας να διαφοροποιήσετε στο ελάχιστο την ταυτότητα του θεσμού, προσθέτοντας πιο mainstream στοιχεία για την προσέγγιση περισσότερων φίλων;

«Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση καθώς κι εμείς, ως ομάδα προγραμματισμού του Φεστιβάλ, αναρωτιόμαστε συνεχώς. Αυτό που νιώθουμε είναι ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες στην Ελλάδα όπου το κοινό έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει σε άλλα φεστιβάλ εξαιρετικές ταινίες που θεωρούνται πιο «mainstream», ενώ πλέον υπάρχουν και πολλές streaming πλατφόρμες στο διαδίκτυο όπου οι ταινίες αυτές είναι εύκολα προσβάσιμες. Το SIFF πραγματοποιείται μία φορά το χρόνο στη Σύρο και είναι μια ευκαιρία να γιορτάσει το σινεμά στην ευρύτερη μορφή του, παρουσιάζοντας πιο σπάνιες ταινίες που δεν είναι τόσο εύκολο να βρει κανείς. Ακόμη και ταινίες που δεν είναι τόσο σπάνιες μεν, καθώς παίζονται κατά καιρούς στις αίθουσες, αλλά ανήκουν στον art house κινηματογράφο και όχι σε αυτό που ονομάζουμε “mainstream”. Βέβαια, στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι σημαίνει ο όρος “mainstream” καθώς εμείς νιώθουμε πως πολλές φορές δείχνουμε ταινίες που κάποτε θεωρήθηκαν mainstream ή έστω ήταν αρκετά γνωστές στο κοινό.

Για παράδειγμα, συχνά προβάλλουμε παλαιότερες ταινίες από την Χρυσή Εποχή του Χόλυγουντ όπως και ταινίες βωβού κινηματογράφου τις οποίες είδαν εκατομμύρια άνθρωποι όταν βγήκαν για πρώτη φορά στις αίθουσες. Στόχος μας, ως ομάδα προγραμματισμού είναι να συνδυάσουμε όλα τα είδη ταινιών, κλασικές και σύγχρονες, σπάνιες και δημοφιλείς, προκειμένου να δείξουμε το εύρος του σινεμά. Θέλουμε να προσφέρουμε πολλές και διαφορετικές εκδηλώσεις, μέσω των οποίων το κοινό να έρθει σε επαφή με τον κινηματογράφο με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, όπως μέσα από τα εργαστήρια, τις ανοιχτές συζητήσεις, τις περφόρμανς, την πρωτότυπη μουσική, τις οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις και άλλα. Αυτό που επιδιώκουμε είναι να  δώσουμε στο κοινό το ερέθισμα να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και να προσεγγίσει το πρόγραμμά μας με τον δικό του τρόπο και όχι μόνο ως σινεφίλ που έχει επιλέξει να παρακολουθήσει ένα συγκεκριμένο είδος ταινίας».

Στο πλαίσιο των δράσεων του SIFF έχουν τεθεί οι βάσεις για συνεργασίες με σημαντικούς φορείς. Ποιες εξ’ αυτών ξεχωρίζετε;

«Καθώς το SIFF έχει αναπτυχθεί με τα χρόνια, είχαμε την ευκαιρία να συνεργαστούμε με μια σειρά από τοπικούς, περιφερειακούς, εθνικούς και διεθνείς εταίρους. Ως οργανισμός, για να είμαστε βιώσιμοι και αποτελεσματικοί, έχουμε διαφορετικές συνεργασίες και πηγές υποστήριξης. Στη Σύρο, εκτιμούμε τις συνεχείς συνεργασίες μας με τον Δήμο Σύρου, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Από το 2020  το Φεστιβάλ πραγματοποιείται με την υποστήριξη και έχει την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, ενώ κάθε χρόνο, συνεργαζόμαστε με διαφορετικές πρεσβείες στην Ελλάδα που υποστηρίζουν τις ταινίες που σχετίζονται με τις χώρες καταγωγής τους, καθώς και ιδρύματα όπως το Ίδρυμα Schwarz. Τέλος, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος - ο μακροχρόνιος δωρητής του φεστιβάλ - μας επέτρεψε να επεκταθούμε τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο προγραμματισμού».

Το SIFF επιστρέφει για την 9η έκδοσή του, εντάσσοντας στο πρόγραμμά του προβολές και δράσεις σε σημεία του νησιού που μέχρι σήμερα δεν είχε αφήσει το στίγμα του. Σε αυτό έπαιξαν ρόλο και οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν από την πανδημία;

«Η πανδημία έχει αλλάξει εντελώς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε. Η περσινή διοργάνωση, η οποία είχε επεκταθεί για αρκετούς μήνες, πέρα από τις ημέρες του φεστιβάλ, με δραστηριότητες στη Σύρο, στην Αθήνα, στο διαδίκτυο και την  ΕΡΤ, είναι ένα παράδειγμα του πώς προσαρμόσαμε τους περιορισμούς στα ταξίδια και τις κοινωνικές συγκεντρώσεις. Ωστόσο, ορισμένα πράγματα παρέμειναν ίδια, συμπεριλαμβανομένης της περιέργειάς μας να αναζητούμε συνεχώς νέες τοποθεσίες στο νησί που μπορούν να γίνουν απρόσμενοι (και ελπίζουμε συναρπαστικοί!) χώροι προβολής, φέρνοντας τις ταινίες και τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ σε “διάλογο” με την ιστορία και το πολιτισμικό παρόν της Σύρου. Στην φετινή έκδοση του SIFF, οι δύο νέοι χώροι που περιλαμβάνονται είναι το Δημοτικό Κολυμβητήριο του Αθλητικού Κέντρου "Δημήτριος Βικέλας” και ένα πάρκινγκ στην κεντρική Ερμούπολη που ήταν κάποτε θερινός κινηματογράφος με την ονομασία «Αθηνά»».

 Τα τελευταία χρόνια, ένα μέρος του φεστιβάλ που συνεχώς εξελίσσεται είναι τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Ποια η βαρύτητα που δίνεται σε αυτά;

«Τα εργαστήρια αποτελούν κεντρικό άξονα του φεστιβάλ και αυτός είναι ένας τομέας που επιθυμούμε να αναπτυχθεί περισσότερο. Θεωρητικά, τα πρακτικά εργαστήρια είναι μια ευκαιρία για τους επισκέπτες να απομακρυνθούν για λίγο από τη θέαση και να ασχοληθούν με κάτι πιο δημιουργικό. Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να αναπτύξουμε ακόμα περισσότερο τα εργαστήρια μέσω των οποίων οι συμμετέχοντες έρχονται σε επαφή με τις τοποθεσίες του νησιού, την ιστορία, αλλά και την τρέχουσα πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας πρακτικές κινούμενων εικόνων για καταγραφή, παρατήρηση και διερεύνηση του χώρου. Εξετάζουμε επίσης τη δυνατότητα παροχής εργαστηρίων για πρακτική εκπαίδευση σε άτομα που ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν κινούμενες εικόνες. Τέλος, προσφέρουμε τουλάχιστον ένα εργαστήριο κάθε χρόνο που απευθύνεται στους νέους, σε μια προσπάθεια να συμβάλουμε στις προσπάθειες διαπαιδαγώγησης σε Sχέση με τα μέσα ενημέρωσης που διενεργούνται ήδη στο νησί».

Ποιες είναι οι σημαντικότερες στιγμές που θα απολαύσουμε κατά τη φετινή διοργάνωση;

«Αυτό που είναι ιδιαίτερο στη φετινή έκδοση είναι οι αναθέσεις και τα πρωτότυπα έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ . Αυτό είναι το αποτέλεσμα της επέκτασης της «Off Season / Εκτός Εποχής» θεματικής σε μια περίοδο δύο ετών, κατά τη διάρκεια της οποίας καλέσαμε τους σκηνοθέτες και τους καλλιτέχνες να αναπτύξουν έργα που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη θεματική και τη Σύρο. Ανυπομονούμε για την πρεμιέρα όλων αυτών των έργων, συμπεριλαμβανομένης της «Τελετής έναρξης», μια οπτικοακουστική εγκατάσταση από τη σκηνοθέτιδα και εικαστικό Μαρίνα Γιώτη: η ταινία χρησιμοποιεί αρχειακά πλάνα από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο που απεικονίζουν την βάπτιση των πλοίων, τα οποία λειτουργούν ως μια ελπιδοφόρα αλληγορία για την ανθρώπινη ύπαρξη, και έναν εορτασμό της ναυπηγικής ιστορίας της Σύρου. Θα παρουσιαστεί στις 23 Ιουλίου στο ναυπηγείο Ταρσανάς, με πρωτότυπη μουσική από την μουσικό και θερεμινίστρια May Roosevelt. Επίσης, μην χάσετε τις προβολές στο κλασικό, πλέον, ντράιβ-ιν στην Ντελαγράτσια το οποίο φέτος περιλαμβάνει δύο ταινίες του διεθνούς κινηματογράφου αλλά και την την πρεμιέρα της ταινίας μικρού μήκους της Δήμητρας Κονδυλάτου με τίτλο «Backyard with a View», η οποία καταγράφει την παρουσία και απουσία διαφόρων μορφών ζωής, ύλης και δραστηριότητας μέσα και γύρω από το κτίριο Lazaretto στη Σύρο που χτίστηκε το 1839».