“Το ρεμπέτικο είναι στάση ζωής”

Στη Σύρο, τη γενέτειρα του “πατριάρχη” του ρεμπέτικου τραγουδιού, Μάρκου Βαμβακάρη, με τον οποίο είχε την τύχη να συνεργαστεί πριν από 47 χρόνια, στα πρώτα της βήματα στο πάλκο, εμφανίστηκε χθες το βράδυ η ρεμπέτισσα Μαριώ, έχοντας στο πλευρό της τον λαϊκό ερμηνευτή, Βαγγέλη Δούβαλη.

Σε μία μοναδική εμφάνιση στην πλατεία Μιαούλη, οι δύο καλλιτέχνες παρουσίασαν μερικά από τα ωραιότερα ελληνικά τραγούδια, ρεμπέτικα, παλιά και σύγχρονα λαϊκά, σμυρναίικα και παραδοσιακά, στήνοντας μαζί με την ορχήστρα τους ένα γνήσιο ελληνικό γλέντι από καρδιάς.

Σε συνέντευξή τους στο web tv της “Κοινής Γνώμης”, οι δύο ερμηνευτές πλαισιωμένοι από τον συνθέτη και μόνιμο συνεργάτη της Μαριώς τα τελευταία δέκα χρόνια, Δημήτρη Λίβανο επεσήμαναν την ανάγκη διαφύλαξης της μουσικής παράδοσης του τόπου μας, ενώ μίλησαν για τις αλήθειες που πηγάζουν μέσα από το ρεμπέτικο τραγούδι.

Κ. Μαριώ πώς αισθάνεστε που εμφανίζεστε για πρώτη φορά στη Σύρο, στη γενέτειρα του μεγάλου δασκάλου του ρεμπέτικου τραγουδιού, Μάρκου Βαμβακάρη; Τι θυμάστε από τη συνεργασία σας;

Μαριώ: “Όταν επισκέπτεσαι την πατρίδα ενός τέτοιου μεγάλου συνθέτη και ερμηνευτή, μόνο δέος και συγκίνηση μπορείς να νιώσεις. Συλλογίζεσαι “πού περπατάω τώρα”. Στα μέρη που περπάτησε ο Μάρκος Βαμβακάρης. Δουλέψαμε μαζί το 1967 από τον Νοέμβριο μέχρι και τις γιορτές, σ' ένα μαγαζί στη Θεσσαλονίκη στα “Ξημερώματα”. Ήταν πολύ καλός άνθρωπος, ευγενικός και πάνω από όλα συνεργάσιμος. Τραγουδούσα μαζί του κι εγώ, του έκανα κάποια φωνητικά”.

Τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται μία μεγάλη προσπάθεια τόσο για τη διατήρηση της μουσικής παράδοσης του τόπου μας, όσο και για τη διάδοσή της στις νεότερες γενιές. Θεωρείτε ότι αυτή έχει αποδώσει καρπούς;

Μαριώ: “Επιβάλλεται η προσπάθεια. Εγώ πρώτα βάζω την ελληνική γλώσσα και μετά τα βιώματα αυτών των ανθρώπων που έγραψαν το ρεμπέτικο τραγούδι. Δεν πρέπει να σβήσει και θα πρέπει να το τηρούμε και να το υπηρετούμε πιστά και με σεβασμό”.

Δ. Λίβανος: “Κατά τη γνώμη μου το ρεμπέτικο τραγούδι δεν θα σβήσει ποτέ, είτε κάνουμε προσπάθειες να το περάσουμε στη νέα γενιά, είτε δεν κάνουμε, γιατί είναι ένα είδος το οποίο όταν κάποιος το ανακαλύψει, τον συντροφεύει για μια ζωή. Δεν είναι κάτι το οποίο το χρησιμοποιείς για έξι μήνες και μετά το πετάς. Είναι ένα πράγμα, που το έχεις πάνω σου και το κουβαλάς σε όλη σου τη ζωή. Άρα, λίγοι άνθρωποι να το ανακαλύπτουν κάθε φορά, αυτό φτάνει. Και γενιά με τη γενιά θα γίνεται όλο και πιο δυνατό”.

Σε μια εποχή, όπου κατακλυζόμαστε συνεχώς από νέους ήχους και δεχόμαστε επιρροές από ρεύματα του εξωτερικού, τι θέση έχει σήμερα η ρεμπέτικη μουσική;

Δ. Λίβανος: “Ειδικά η μουσική που έχει κάνει ο Μάρκος Βαμβακάρης που θεωρείται και ο στυλοβάτης σε αυτό το είδος, είναι ο καμβάς, όπου πάνω του μπορεί να ζωγραφιστεί οποιοδήποτε χρώμα. Αλλά χωρίς τον καμβά δεν υπάρχει έργο”.

Τι χρειάζεται ένας καλλιτέχνης για να ασχοληθεί με το ρεμπέτικο τραγούδι;

Δ. Λίβανος: “Χρειάζεται αλήθεια. Δεν είναι είδος έξι μηνών ή εφήμερο, όπως είναι το ποπ τραγούδι που αλλάζει συνεχώς μόδες. Χρειάζεται ένας άνθρωπος να γνωρίσει καλά τον εαυτό του, να βρει τις αλήθειες του και μετά όταν ασχοληθεί με αυτό, να τις βγάλει μέσα από το τραγούδι. Είναι ένα πράγμα πολύ λιτό και αληθινό, όπως είναι το ηλιοβασίλεμα, η θάλασσα, οι γλάροι”.

Μαριώ: “Πρόκειται για ένα μωσαϊκό. Και πιστεύω ότι δεν πρέπει να είναι δήθεν αυτός που τραγουδάει, απλά για να επωφεληθεί επαγγελματικά ή οικονομικά. Αυτό είναι λάθος, γιατί το ρεμπέτικο τραγούδι είναι στάση ζωής και εσύ είσαι υπηρέτης του”.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι το συνώνυμο του ρεμπέτη είναι η λέξη μάγκας. Σήμερα, ο όρος αυτός περνάει κρίση;

Β. Δούβαλης: “Νομίζω ότι ο “μάγκας” είναι μία παρεξηγημένη λέξη. Οι μάγκες είναι ευγενικοί άνθρωποι, που είχαν παιδεία και καταλάβαιναν τον συνάνθρωπό τους και γενικά τη φύση. Όταν λες κάποιον μάγκα, του δίνεις μια αξία. Τον θεωρείς κύριο”.

Κ. Μαριώ, όταν αποφασίσατε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με αυτό το είδος, αντιμετωπίσατε αμφισβήτηση από τους άνδρες της παρέας;

Μαριώ: “Αμέτρητη αμφισβήτηση. Περνούσα και δεν άντεχαν ούτε το θρόισμα του αέρα. Έζησα πολύ άσχημα χρόνια και σαν τραγουδίστρια και σαν μουσικός. Αλλά ευτυχώς είχα τον πατέρα μου, που ήταν μαζί μου και με προστάτευε. Όταν βέβαια συνέχισα μόνη μου, είδα μπροστά μου όχι τοίχο, αλλά ένα τεράστιο βουνό. Αναρωτιόμουν πώς θα τα βγάλω πέρα; Θέλει να έχεις τόλμη. Και όταν αγαπάς ένα είδος, το πολεμάς και έρχεται η στιγμή που θα νικήσεις. Σίγουρα στη δική μου εποχή ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα. Τόσο οι τραγουδίστριες, όσο και οι ηθοποιοί θεωρούνταν γυναίκες του δρόμου. Ούτε οι γονείς ήθελαν τα παιδιά τους να ασχοληθούν με το χώρο του θεάματος. Και αυτό δεν είναι ψέματα. Μέχρι και σήμερα, αυτοί οι παλιοί που το έχουν βιώσει, το επιβεβαιώνουν”.

Και με ποιον τρόπο καταφέρατε να γκρεμίσετε αυτό το τείχος;

Μαριώ: “Με μαγκιά. Όχι νταηλίκι, αλλά μαγκιά. Και όταν θέλει μια γυναίκα, να κάνει αυτό που ονειρεύεται και το προσπαθεί, θα νικήσει. Είναι θέμα σεβασμού προς το πρόσωπο της γυναίκας και μετά η δουλειά. Κατά τη γνώμη μου, θα νικήσεις εσύ που επιβάλλεσαι, όχι οι άλλοι. Αν καταλάβουν ότι εγώ είμαι αυτό που είμαι και δεν είμαι τίποτα παραπέρα, τελειώσαμε. Έχω μείνει εκεί, βέβαια με πολύ μεγάλο αγώνα”.

Έχει αλλάξει αυτή η νοοτροπία;

Μαριώ: “Τώρα οι άνθρωποι είναι πιο μετρημένοι. Όλοι ακούνε μουσική, είναι μέσα στα πράγματα Η τηλεόραση είτε καλή, είτε κακή έχει βγάλει και ωραία πράγματα τα οποία έχουν δημιουργήσει και μία παιδεία. Ο άλλος σέβεται την τραγουδίστρια, αρκεί να έχει και αυτή έναν καλό χαρακτήρα”.

Υπάρχουν σήμερα τραγουδιστές, που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν αποκλειστικά με το ρεμπέτικο τραγούδι;

Δ. Λίβανος: “Υπάρχουν, ωστόσο τα πράγματα είναι απλά. Όταν αγαπάς ένα πράγμα και το προσπαθείς, το καταφέρνεις, αρκεί να έχεις κάποιο ταλέντο γιατί μπορείς να το αγαπάς και να μην έχεις φωνή. Υπάρχουν νέα παιδιά που είναι προσγειωμένα, που τα μυαλά τους τα έχουν στο να παράγουν έργο για την ψυχή των ανθρώπων και όχι μόνο για τα μάτια τους. Και μερικές φορές ούτε για τα αυτιά. Βλέπεις κάποιο βιντεοκλίπ και πρέπει να χαμηλώσεις τον ήχο. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι σεμνοί, ταπεινοί, πίσω από τα φώτα που δουλεύουν γι' αυτό το πράγμα. Σε αυτή τη ζωή, παίρνεις ό,τι δίνεις. Είναι άλλοι άνθρωποι που δεν τους νοιάζει ούτε η εφήμερη επιτυχία, ούτε τα φώτα της δημοσιότητας. Τους νοιάζει κάτι πιο βαθύ, που θα ανεβάσει τη δική τους ψυχή και την ψυχή πέντε ανθρώπων που θα ακούσουν αυτό το πράγμα που θα παράξουν αυτοί στην πορεία της ζωής τους. Σίγουρα είναι ένα μονοπάτι πιο δύσκολο, όμως υπάρχουν παιδιά που ακολουθούν, που έρχονται με αγάπη, μας πιάνουν στις συναυλίες, μας λένε τι να μελετήσουν, πώς να τραγουδήσουν και βλέπεις ότι το θέλουν”.