«Τα παιδιά έχουν έντονα ανεπτυγμένη την αίσθηση του δικαίου»

Έπειτα από δύο επιτυχημένες χρονιές στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αλλά και μια σειρά παραστάσεων σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, ο μικρός Ερμής της θεατρικής ομάδας «Κοπέρνικος» ετοιμάζεται να αραδιάσει τα μεγάλα ψέματά» του στο Θέατρο «Απόλλων» και να μάθει με τη βοήθεια των Συριανών φίλων του τη διαφορά ανάμεσα στο καλό και το κακό ψέμα.

Παρότι έπεσε θύμα των απεργιακών κινητοποιήσεων της ΠΝΟ τον Δεκέμβριο του 2016, ο «μικρός Ερμής» βρήκε νέα θέση στο εορταστικό πρόγραμμα του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης και ετοιμάζεται να ζήσει τη συναρπαστική περιπέτειά του την Κυριακή 22 Ιανουαρίου για το ευρύ κοινό και τη Δευτέρα 23 Ιανουαρίου για τους μαθητές του νησιού.

Την παράσταση, που διοργανώνει στη Σύρο το περιοδικό Serious, σκηνοθετεί η Ομάδα Κοπέρνικος και η Βάσια Παρασκευοπούλου και το κείμενο υπογράφουν ο Άγγελος Αγγέλου και η Έμη Σίνη. Πρωταγωνιστούν ο Γιώργος Τσαγκαράκης και ο Γιάννης Αδρίμης.

Με αφορμή την επερχόμενη εμφάνιση του «Μικρού Ερμή» στη Σύρο, ο Άγγελος Αγγέλου, ο ένας εκ των δύο δημιουργών της παράστασης, μίλησε στην «Κοινή Γνώμη» για το τετραετές θεατρικό ταξίδι του αντι-ήρωα της Ομάδας «Κοπέρνικος», αλλά και για το πνεύμα που διαπνέει το σύνολο των έργων της.

Ποιο είναι το στοιχείο που διαφοροποιεί τον «Μικρό Ερμή» από άλλες παιδικές παραστάσεις;

«Καταρχάς το έργο αυτό έχει για ήρωα έναν αντι-ήρωα, που ζει σε ένα χωριό και ξεσηκώνει τους κατοίκους με τα ψέματά του. Κατά τη διάρκεια της παράστασης, γίνεται περιγραφή και διάκριση ανάμεσα στο καλό και το κακό ψέμα. Τι σημαίνει καλό ψέμα; Είναι το δημιουργικό ψέμα, αυτό που εμπεριέχει μέσα το στοιχείο της φαντασίας, του παιχνιδιού που το έχουν όλα τα παιδιά όταν παίζουν και φυσικά το ομαδικό ψέμα, το οποίο γίνεται με μια κοινή συναίνεση, όχι σαν το ψέμα του δόλου, που γίνεται από έναν για να κοροϊδέψει κάποιον άλλον. Ο Ερμής κάνει αυτό ακριβώς, χρησιμοποιεί το ψέμα για να ξεγελάσει τους συγχωριανούς του. Μέχρι που μια ημέρα, η Νεράιδα του Δάσους θα καταλάβει τα ψέματά του και θα τον μαγέψει να μικραίνει όλο και περισσότερο κάθε φορά που λέει ψέματα. Αυτό θα τον οδηγήσει σε μια παραμυθένια περιπέτεια, απίστευτων διαστάσεων, γιατί ο μικρός Ερμής παρότι μαγεύεται, δεν μπορεί να σταματήσει τα ψέματά του κι έτσι, αρχίζει να μικραίνει όλο και περισσότερο και βρίσκεται αντιμέτωπος στην αρχή με μια γάτα, στη συνέχεια με έναν αρουραίο του αγρού και όταν μικραίνει ακόμη περισσότερο με μία αράχνη. Το φινάλε είναι περιπετειώδες και δεν θα το προδώσω. Είναι μια παράσταση η οποία διαθέτει περιπέτεια, έντονο σασπένς, αλλά και πολλά κωμικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλες τις δουλειές της Ομάδας “Κοπέρνικος”».

Πόσο δύσκολο είναι για έναν συγγραφέα να μην πέσει στην «παγίδα» του διδακτισμού;

«Αυτό συμβαίνει σε όλα τα θεατρικά έργα τα οποία καταπιάνονται με ένα θέμα. Και είναι ζήτημα του συγγραφέα να διαλέξει έναν τρόπο να το περιγράψει και να το αναδείξει. Πάντα υπάρχει η σκέψη να μη γίνει δεικτικό το κείμενο και να μην αποδοθεί πολύ δασκαλίστικα, αλλά να μπορέσει ο θεατής να αναγνώσει το θέμα μόνος του μέσα από τη δράση, να εκμαιεύσει δηλαδή το δίδαγμα και να το γεννήσει από μόνος του ο ηθοποιός».

Ποιες είναι οι αντιδράσεις των παιδιών που μέσα από την υπόθεση έρχονται αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις του ψέματος;

«Ο Ερμής αλλά και οι υπόλοιποι ήρωες που παρουσιάζονται στο έργο συνομιλούν με τα παιδιά, τα οποία είναι παρόντα σε αυτή την περιπέτεια. Το ιδιαίτερο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι μέχρι να μαγευτεί ο Ερμής από τη νεράιδα, είναι ο θύτης, δηλαδή αυτός που ξεγελάει και κάνει το «κακό» μέσα στο χωριό και αναστατώνει τη ζωή του. Από τη στιγμή που η νεράιδα τον μαγεύει, πέφτει αυτός θύμα των ψεμάτων που έχει ήδη πει αλλά και των ψεμάτων που του λένε τα τρία ζώα. Τα παιδιά στο πρώτο μέρος που ο Ερμής φαίνεται πονηρός και άδικος απέναντι στους συγχωριανούς του, οι οποίοι είναι ανυποψίαστοι μπροστά στο ψέμα, δεν παίρνουν το μέρος του, παρότι είναι πιο κοντά στην ηλικία τους και ξέρουν ότι αυτός είναι ο πρωταγωνιστής. Γιατί τα παιδιά, όπως και οι μεγάλοι, έχουν πολύ έντονα ανεπτυγμένη μέσα τους την αίσθηση του δικαίου. Οπότε στο πρώτο μέρος στρέφονται ενάντια στον Ερμή και προειδοποιούν τους συγχωριανούς του ότι τους λέει ψέματα. Στο δεύτερο μέρος, όπου ο Ερμής αρχίζει και υφίσταται τις επιπτώσεις των ψεμάτων του και γίνεται ο ίδιος το θύμα αυτής της κατάστασης, αρχίζει και ξανακερδίζει σιγά-σιγά τη συμπάθεια των μικρών θεατών τόσο σε μεγάλο βαθμό, που στο τέλος του έργου που κινδυνεύει από την αράχνη και το δηλητήριό της, τα παιδιά κάνουν τα πάντα για να τον βοηθήσουν. Έτσι, ο ήρωας του έργου έχει πλέον κερδίσει το παιχνίδι. Το σημαντικό είναι πως κατά τη διάρκεια της πλοκής, γίνεται σωστά η εξέλιξη του ήρωα, ο οποίος καταλαβαίνει ότι το ελάττωμά του τον βαραίνει και τελικά καταφέρνει να το ξεφορτωθεί για να γίνει καλύτερος άνθρωπος. Και τα παιδιά επιβραβεύουν αυτή την προσπάθεια».

Πέρα από το παιδικό κοινό, ο «Μικρός Ερμής» τι έχει να πει στους μεγάλους που θα τον παρακολουθήσουν;

«Το έργο αυτό, πέρα απ’ το να αναδείξει τον ψεύτη και πώς λειτουργεί το ψέμα σ’ έναν άνθρωπο, πραγματεύεται και το θύμα του ψέματος, δηλαδή τους συγχωριανούς του Ερμή, οι οποίοι πιστεύουν το ψέμα. Δείχνει δηλαδή γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι ευάλωτοι στο ψέμα, περισσότερο από κάποιους άλλους.  Γιατί έχουν κάποιες αδυναμίες, κάποιες πολύ έντονες επιθυμίες. Γιατί περιμένουν κάποιος να τους πει το αδύνατον και όταν τους το λέει, είναι εύκολο να το πιστέψουν, γιατί αυτό περιμένουν. Οπότε είναι και για τους μεγάλους το ίδιο σημαντικό».

Ο «Μικρός Ερμής» ασχολείται με το ψέμα. Η ομάδα σας ποια άλλα ζητήματα έχει αναδείξει μέσα από τα έργα της;

«Στο πρώτο μας έργο που παρουσιάστηκε πέρυσι και στη Σύρο «Ο κύριος Κιχ και το Μυστικό Κουτί των Ήχων» είχαμε καταπιαστεί με το θέμα της ενηλικίωσης. Το πώς δηλαδή μπορεί ένας άνθρωπος να πάρει τη ζωή στα χέρια του. Το θέμα αυτό είναι κρυμμένο σε όλες τις παιδικές παραστάσεις της Ομάδας Κοπέρνικος και γενικότερα. Έχουμε επίσης διαπραγματευτεί το ζήτημα της ελευθερίας, τόσο στο «Απαγορεύεται η μουσική», όσο και στο τωρινό μας έργο «Μίλα και Σουτ», το οποίο παίζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τέλος, διαπραγματευόμαστε πάρα πολύ έντονα το θέμα της συνεργασίας, ότι για να μπορέσουν να συνεργαστούν δύο άνθρωποι θα πρέπει να βάλουν στην άκρη τον εγωισμό τους και να μπορέσουν να αποδεχτούν το διαφορετικό, δηλαδή τον συνάνθρωπό τους».

Ποιες οι διαφορές ανάμεσα στο παιδικό και το ενήλικο κοινό;

«Το παιδικό κοινό έχει πολλές ιδιαιτερότητες. Είναι ένα αυθόρμητο, ζωντανό κοινό το οποίο δεν αφήνει τα πράγματα να πέσουν κάτω έτσι απλά. Τα παιδιά θέλουν να συμμετέχουν, θέλουν διαδραστικές παραστάσεις, θέλουν όταν είναι εκεί να γελάνε, να απαντάνε, να ρωτάνε και γι’ αυτό οι παραστάσεις μας είναι έντονα διαδραστικές. Οι ηθοποιοί μας συνεργάζονται, μιλάνε, ρωτάνε τα παιδιά, απαντάνε, πολλές φορές ανεβάζουν παιδιά στη σκηνή ή κατεβαίνουν οι ίδιοι στην πλατεία. Είναι ένα κοινό το οποίο δεν χαρίζεται, δεν έχει ευγένειες. Για παράδειγμα, σε μια παράσταση, όταν κάνει «κοιλιά» ή δεν μπορεί να τραβήξει το θέμα, βλέπεις τα παιδιά να αρχίζουν να πηγαίνουν τουαλέτα, να πεινάνε, να σηκώνονται, να περπατάνε. Ευτυχώς εμείς στις παραστάσεις μας δεν έχουμε πολλά τέτοια δείγματα».

Πέρα από τις θεατρικές παραστάσεις, η Ομάδα «Κοπέρνικος» με τι άλλο καταπιάνεται;

«Η Ομάδα έχει τρία σκέλη, τρία «ποδαράκια». Εσείς έχετε γνωρίσει μέχρι τώρα μόνο το θεατρικό «ποδαράκι» της ομάδας, τις παραστάσεις. Το δεύτερο «ποδαράκι» της είναι το βιβλίο - έχουμε βγάλει επτά βιβλία, ένα εκ των οποίων είναι και τα «Μεγάλα ψέματα του μικρού Ερμή» και το τρίτο, είναι η μουσική. Έχουμε εκδώσει δύο σιντί, το ένα από αυτά περιέχει τις μουσικές από τις θεατρικές μας παραστάσεις. Σε αυτό περιλαμβάνεται η μουσική του μικρού Ερμή και λέγεται “Απαγορεύεται η μουσική”».