«Συνδυασμός δύο διαφορετικών κόσμων»

Μετά την επιστροφή της στη σκηνή του Altera Pars στην Αθήνα, «Η Γελάδα», το αλληγορικό παραμύθι του σπουδαίου Τούρκου δημιουργού Ναζίμ Χικμέτ έρχεται στη Σύρο να μιλήσει στο θεατρόφιλο κοινό για το ανικανοποίητο του ανθρώπου και το αέναο κυνήγι της “ευτυχίας”.

Ο σκηνοθέτης Πέτρος Νάκος και ο θεατρικός οργανισμός Altera Pars παρουσιάζουν το αλληγορικό, αλλά πάντα ανθρώπινο, σύμπαν του Ναζίμ Χικμέτ στη σκηνή του Θεάτρου Απόλλων, με ένα φρέσκο, αληθινό τρόπο, αναδεικνύοντας τόσο το χιούμορ όσο και τη σκληρή αλήθεια ενός ... «παραμυθιού».

Τους χαρακτήρες της παράστασης ενσαρκώνουν οι ηθοποιοί Μίνα Χειμώνα, Πέτρος Νάκος, Αγγελική Κοντού, Σπύρος Σιδέρης και Ηλίας Τσούμπελης.

Η παράσταση, η οποία έχει επιχορηγηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού, θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 19 και την Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2019 και ώρα 21:00, στο Θέατρο Απόλλων ενώ το επόμενο πρωί θα επαναληφθεί για τους μαθητές του νησιού.

Στην “Κοινή Γνώμη” μίλησε η ηθοποιός Μίνα Χειμώνα, που ερμηνεύει το ρόλο της μητέρας στην παράσταση.

Μιλήστε μας για τη “Γελάδα”, για τη μοναδική αυτή παράσταση που ανεβάζει η ομάδα του Altera Pars, δεδομένου ότι το έργο είναι σχεδόν άγνωστο για τις ελληνικές σκηνές.

Μ. Χειμώνα: «Η παράσταση του Ναζίμ Χικμέτ “Η Γελάδα” παίζεται πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο θέατρο Altera Pars στην Αθήνα, σε σκηνοθεσία του Πέτρου Νάκου. Επαναλαμβάνεται φέτος για δεύτερη χρονιά, λόγω της επιτυχίας της στην Αθήνα και αποφασίσαμε με την ομάδα να περιοδεύσουμε σε επιλεγμένα θέατρα και χώρους στην Ελλάδα, ώστε να γνωρίσει ο κόσμος και από “κοντά” τον Χικμέτ.

Ο Ναζίμ Χικμέτ είναι ο σπουδαιότερος Τούρκος ποιητής του 20ου αιώνα. Τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν και έγιναν τραγούδια, κυρίως από το Θάνο Μικρούτσικο, το Μάνο Λοΐζο [..] Στην Ελλάδα ο Χικμέτ έγινε γνωστός κυρίως από το μεγάλο μας ποιητή Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος ήταν ο πρώτος που μετέφρασε έργα του στα ελληνικά.

Ο Χικμέτ για όσους δε γνωρίζουν γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Μισός Έλληνας. Στη συνέχεια έζησε στην Τουρκία, αλλά εκδιώχθηκε στη Μόσχα, λόγω της ιδεολογίας του και των πολιτικών του πεποιθήσεων. Γι' αυτό και είναι επηρεασμένος από στοιχεία της Ανατολής, στοιχεία λαϊκά και παραμύθια, όπως επίσης και από τη δυτική δραματουργία, από την οπτική που είχαν ο Μπρεχτ, ο Μέγερχολτ και διάφοροι άλλοι σπουδαίοι σκηνοθέτες και συγγραφείς.»

Αποτυπώνεται η συνύπαρξη των πολιτισμών στο έργο και κατ' επέκταση στην παράσταση;

Μ.Χ: «Το έργο μας “ακροβατεί” ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, έχοντας στοιχεία και από τις δύο αυτές πλευρές του πλανήτη, κάτι που αφορά πολύ εμάς τους Έλληνες, καθότι βρισκόμαστε κι εμείς ανάμεσα σε αυτούς τους δύο κόσμους και πολιτισμούς.

Οι πολιτισμοί συμπνέουν, τόσο στο έργο καθαυτό, όσο και στην οπτική της παράστασης, όπως την έδωσε ο Πέτρος ο Νάκος που σκηνοθετεί το έργο. Ήθελε να συνδυάσει τα στοιχεία του θεάτρου σκιών – ας μην ξεχνάμε ότι ο Καραγκιόζης προέρχεται από την Ανατολή – μίας μορφής ζωντανού κουκλοθεάτρου, που έχει επιρροές από τη Δύση και τον Μέγερχολτ, αλλά και τους χαρακτήρες, που μοιάζουν με καρικατούρες, λόγω των επιρροών του Χικμέτ από τον Μπέρτολτ Μπρεχτ.

Ακόμη και στη μουσική επιλογή, υπάρχει διττός συμβολισμός. Υπάρχουν επιρροές από κλασσική μουσική, αλλά και μουσικές με στοιχεία της Ανατολής και πιο λαϊκά παραδοσιακά.

Τόσο η αισθητική, όσο και η οπτική της παράστασης, προσπαθούν να συνδυάσουν αυτούς τους δύο διαφορετικούς κόσμους, όπως και ο χαρακτήρας της μητέρας στο έργο, προσπαθεί να συνδυάσει δύο κόσμους για τα παιδιά της.»

Με ποιο τρόπο το κάνει αυτό η μητέρα και τι μηνύματα ενέχει αυτή της η προσπάθεια;

Μ.Χ: «Θέλει να τα βοηθήσει να ξεφύγουν από ένα μίζερο περιβάλλον, πιο λαϊκό, να τα σπουδάσει, να τα κάνει άλλους ανθρώπους στην κοινωνία. Θέλει η κόρη της να σπουδάσει στο ωδείο, ο γιος της να γίνει ποιητής, ωστόσο στα παιδιά αρέσουν άλλα πράγματα. Η μαμά όμως, έχει στόχους για αυτά – άλλη μία αναφορά στην πραγματικότητα της κοινωνίας. Προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της για τα παιδιά της, αγοράζει μία αγελάδα, με στόχο να ανέλθει η οικογένεια οικονομικά, να πάρει δάσκαλο για τα παιδιά, να τα βοηθήσει στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία.

Υπάρχουν πολλές ανατροπές στο έργο. Η “Γελάδα” αυτή ιεροποιείται, θα λέγαμε, όπως κάθε σύμβολο και κάθε μεγαλεπήβολο στόχο που βάζουμε στη ζωή μας, με αποτέλεσμα όλοι να γίνονται δέσμιοι αυτής της “Γελάδας” και της κατάστασης που αυτή πρεσβεύει, διότι ο στόχος γίνεται αυτοσκοπός και αποδομεί σταδιακά τις οικογενειακές, φιλικές και ερωτικές σχέσεις και την ισορροπία των ατόμων.

Η “Γελάδα” συμβολίζει επίσης και τον καταναλωτισμό. Τρέχουμε πίσω από πράγματα που στην ουσία δε μας προσφέρουν τίποτε, ή μπορεί να είναι και ζημιογόνα, ή απλώς να είναι ανώφελο να τα κυνηγάμε.»

Στο πλαίσιο των παραστάσεων της Σύρου, έχετε προγραμματίσει και μία παράσταση αποκλειστικά για μαθητές. Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα;

Μ.Χ: «Είναι μία παράσταση, ευχάριστη, διασκεδαστική, παιδευτική, που απευθύνεται και σε εφηβικό κοινό. Απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, ακριβώς επειδή έχει μηνύματα για κάθε μία από αυτές. Πιστεύω, ότι κάθε ηλικία ανάλογα με τις προσλαμβάνουσες που έχει, θα κατανοήσει, με διαφορετικό τρόπο και θα προσεγγίσει αυτόν τον σπουδαίο ποιητή και δραματουργό.

Ως Altera Pars, ο στόχος μας ήταν αυτός, η παράσταση να μπορεί να γίνει αντιληπτή και από νεότερους ανθρώπους και από μεγαλύτερους. Γι' αυτό και στη Σύρο, κάνουμε μία απόπειρα, να προσεγγίσουμε τα σχολεία, ώστε τα παιδιά να έρθουν να δουν την παράσταση και γι' αυτό κάνουμε ειδικά μία παράσταση τη Δευτέρα, 21η Οκτωβρίου. Είναι μία παράσταση “στημένη” για ενήλικες, αλλά η νοημοσύνη των παιδιών δεν είναι υποτιμητέα. Δεν κάνουμε μία παράσταση “παιδική”, αλλά μία παράσταση και για παιδιά. Μας κάνει μεγάλη εντύπωση το πόσο τα παιδιά απορροφώνται από την ιστορία της παράστασης και μετά έχουν να ρωτήσουν πράγματα, γεγονός που σημαίνει, ότι κεντρίζεται το ενδιαφέρον τους και απολαμβάνουν το έργο.»