Στο επίκεντρο το μέλλον των παραλιών της Άνδρου

Μία εξαιρετικής σημασίας εκδήλωση έλαβε χώρα στην Άνδρο, το Σάββατο 23 Μαρτίου, στο συνεδριακό κέντρο Χώρας Δήμου Άνδρου «Ν.Α. Καΐρης – ΕΠΑΛ Άνδρου» με θέμα την κλιματική αλλαγή, τις επιπτώσεις της και την προστασία των ακτών γενικότερα αλλά και του νησιού.

Στελέχη της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίων Ακτογραμμών "ΑΚΤΕS παρουσίασαν τα αποτελέσματα της μελέτης που υλοποίησαν για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και την κλιματική αλλαγή, απαντώντας παράλληλα στο κατά πόσο αυτή θα επηρεάσει και την Άνδρο. Η έρευνα υλοποιήθηκε με δωρεά από το Ίδρυμα Αθηνάς Ι. Μαρτίνου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Σημεία Στήριξης» που συγχρηματοδοτούν 10 κοινωφελείς οργανισμοί.

Στην εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε σε μία κατάμεστη αίθουσα, το "παρών" έδωσαν ο δήμαρχος, καθώς επίσης, η έπαρχος Άνδρου και οι κεντρικοί ομιλητές της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίων Ακτογραμμών – AKTES, που ήταν ο Δρ Γεωλογίας και Αν. Μέλος ΚΑΣ του ΥΠΠΟ, Νίκος Μουρτζάς και η Μετ/γος Μηχανικός ΕΜΠ, Δρ Γεωαρχαιολογίας, Ελένη Κολαΐτη. Την εκδήλωση συντόνισε η Ομότιμη Καθηγήτρια Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ, Λυδία Παλαιοκρασσά – Κόπιτσα.

Θ. Σουσούδης: "Μοιραζόμαστε τις ίδιες αγωνίες και σίγουρα μαζί μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα"

Το λόγο για το σημαντικό ερευνητικό έργο που γίνεται στο νησί, πήρε αρχικά, ο δήμαρχος Άνδρου, Θεοδόσης Σουσούδης, ο οποίος τόνισε, ότι, “είναι πολύ μεγάλη χαρά να φιλοξενεί απόψε το νησί μας, καθώς είναι το μοναδικό νησί που κάνει αναφορά στην κλιματική αλλαγή, την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίων Ακτογραμμών "ΑΚΤΕS" και τους εξαίρετους ομιλητές. Θέλω να τους ευχαριστήσω για την τιμητική παρουσία αλλά και για το έργο τους, που σκοπό έχει την προστασία και την ανθεκτικότητα του νησιού μας. Θα ήθελα να τονίσω με τη σειρά μου, ότι μοιραζόμαστε τις ίδιες αγωνίες και σίγουρα μαζί μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα. Με συνεργασία και με συγκεκριμένες δράσεις μπορούμε να ανταποκριθούμε στα σημεία των καιρών. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον μία αφηρημένη απειλή, αλλά είναι μία συγκεκριμένη και απτή πραγματικότητα”.

"Με έρευνα και με κατάλληλες μελέτες μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις επερχόμενες προκλήσεις"

Στη συνέχεια αναφέρθηκε, στα συγκεκριμένα προβλήματα με τα οποία έρχεται ή θα έρθει αντιμέτωπη, η Άνδρος, λέγοντας τα εξής: "Για ένα νησί όπως οι Άνδρος, με συγκεκριμένα γεωγραφικά όρια, που βρέχεται ολόγυρα από θάλασσα, με περιορισμός στις μετακινήσεις του νησιωτικού πληθυσμού, η κλιματική αλλαγή είναι βέβαιο ότι θα έχει πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις σε σχέση με την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι εμφανείς ήδη και θα πολλαπλασιάζονται καθημερινά. Από την αύξηση της θερμοκρασίας, τους καύσωνες, την ξηρασία, τις πλημμύρες, την έλλειψη νερού, γεγονότα που πολλές φορές έρχονται το ένα μετά το άλλο, με πολύ άσχημα αποτελέσματα. Η αύξηση της στάθμης της θάλασσας είναι και αυτό συνέπεια της κλιματικής αλλαγής που παράλληλα με την έλλειψη νερού που είναι εμφανής και στο νησί μας, αποτελεί πλέον ένα μεγάλο και επικίνδυνο ζήτημα. Όλα τα παραπάνω αποτελούν συνέπειες που θα επηρεάσουν πολύ τα νησιά μας. Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα δεν είναι απλά ένα θέμα συζήτησης και επιλογής αλλά αναγκαιότητα. Με έρευνα και με κατάλληλες μελέτες μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις επερχόμενες προκλήσεις”.

Τα αποτελέσματα της γεωαρχαιολογικής έρευνας

Ο Δρ. Νίκος Μουρτζάς παρουσίασε τα αποτελέσματα της γεωαρχαιολογικής έρευνας των ακτών της Άνδρου, η οποία ξεκίνησε το 2006 από την αρχαία Παλαιόπολη, πρωτεύουσα του νησιού την Κλασική εποχή, στη δυτική πλευρά του νησιού και στη συνέχεια επεκτάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της ακτογραμμής του, με σκοπό την αναζήτηση βυθισμένων αρχαιολογικών καταλοίπων και γεωμορφολογικών δεικτών προηγούμενων επιπέδων της θάλασσας. Σκοπός αυτής της έρευνας, ήταν η αποκωδικοποίηση των αλλαγών της στάθμης της θάλασσας, που οδηγεί στον καθορισμό της παλαιοακτής σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους. Έτσι, διαμορφώνεται ο διάλογος ιστορίας και γεωγραφίας, ανασυστήνεται η παλαιογεωγραφία της ακτής, κατανοείται η αλληλεπίδραση ανθρώπινων δραστηριοτήτων και ακτής. Αυτό ήταν κα το τελικό ζητούμενο της γεωαρχαιολογικής έρευνας των μεταβολών του επιπέδου της θάλασσας: το παράκτιο τοπίο, ο χώρος και ο χρόνος.

Επίσης, παρουσίασε τα έξι παλαιότερα επίπεδα της θάλασσας που έχουν καθορισθεί και χρονολογηθεί στις ακτές της Άνδρου και των άλλων νησιών των βορείων Κυκλάδων, καθώς επίσης παρέθεσε πλούσιο υλικό από τους διαθέσιμους γεωμορφολογικούς δείκτες (παλαιοακτές) και αρχαιολογικούς δείκτες της μεταβολής του θαλάσσιου επιπέδου από την αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ου αιώνα. Το νεότερο επίπεδο στα -0.40 m συνδέεται με την διαπιστωμένη ενόργανη μετρημένη άνοδο του θαλάσσιου επιπέδου τον τελευταίο αιώνα. Η άνοδος του θαλάσσιου επιπέδου προκάλεσε την υποχώρηση της ακτογραμμής με την εισχώρηση της θάλασσας στην ακτή, μεταβάλλοντας σημαντικά την παράκτια μορφολογία. Υπό ένα θερμαινόμενο κλίμα η στάθμη της θάλασσας σε όλο τον κόσμο έχει ανέβει και προβλέπεται να συνεχίσει να ανεβαίνει στο μέλλον.

Πιθανά σενάρια πλημμύρας

Στη συνέχεια, η Δρ. Ελένη Κολαΐτη παρουσίασε τα πιθανά σενάρια πλημμύρας έως το 2150 λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας που προβλέπεται να πλήξουν τις ακτές της Άνδρου, με βάση τις περιφερειακές προβολές της στάθμης της θάλασσας έως το 2150. Για το 2150 η προβλεπόμενη άνοδος της θάλασσας στην Άνδρο εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται από 80 εκατοστά με το ευνοϊκό σενάριο έως 140 εκατοστά με το δυσμενέστερο κλιματικό σενάριο ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Η Δρ. Κολαΐτη αναφέρθηκε επίσης στη συλλογή χωροπληροφορικών δεδομένων με ψηφιακή φωτογραμμετρία που έγινε παράλληλα, προκειμένου να παραχθούν υψηλής ανάλυσης ορθοφωτοχάρτες για τις δύο πιλοτικές περιοχές που επιλέχθηκαν: το λιμάνι του Γαυρίου και η ακτή του Νειμποριού στη Χώρα της Άνδρου. Και οι δυο αυτές περιοχές είναι χαμηλού υψομέτρου παράκτιες πεδινές περιοχές, συστηματικά τουριστικά και οικονομικά εκμεταλλευόμενες, και σε αυτές εφαρμόστηκαν τα πλημμυρικά σενάρια λόγω ανόδου της στάθμης της θάλασσας με ορίζοντα το 2150. Τα αποτελέσματα που παρουσίασε η Δρ Κολαΐτη για τις ακτές της Άνδρου είναι αρκετά ανησυχητικά.

Οι επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας στις παράκτιες πεδινές ζώνες είναι πολύ μεγάλες, τόσο για το θαλάσσιο και φυσικό περιβάλλον όσο και τις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες. Για το λόγο αυτό καθίσταται αναγκαία η λήψη μέτρων και δράσεων μετριασμού, προσαρμογής και ανθεκτικότητας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενισχύοντας μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης, που περικλείει το φυσικό περιβάλλον, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Το σκέλος των δράσεων συζητήθηκε εκτενώς μετά το πέρας των ομιλιών, με ιδιαίτερα μεγάλη συμμετοχή από το παρευρισκόμενο κοινό και τους φορείς του νησιού.