Δράσεις σε Κυκλάδες με επίκεντρο τη Γυάρο

Στο πλαίσιο δράσεων που αφορούν στη χάραξη ασφαλών μονοπατιών, την καταγραφή της χερσαίας πανίδας και χλωρίδας, τη κοινωνικοοικονομική μελέτη της ευρύτερης περιοχής και την παρακολούθηση της μεσογειακής φώκιας monachus monachus, η ομάδα του Κυκλάδες life βρίσκεται στο νησί της Γυάρου. Συγκεκριμένα, η ομάδα βρέθηκε στο νησί προκειμένου να υλοποιήσει το πρόγραμμα αφού πρώτα πραγματοποιήσει τις απαραίτητες προπαρασκευαστικές ερευνητικές αποστολές.

Στόχοι του προγράμματος

Όσον αφορά το στόχο και τους σκοπούς των πρώτων αυτών βημάτων, ο συντονιστής του προγράμματος Κυκλάδες life, Δρ. Σπύρος Κοτομάτας, εξήγησε ότι το νέο αυτό πρόγραμμα αποτελεί μια ευκαιρία για αλλαγή σε ότι αφορά στην προσέγγιση των ελληνικών θαλασσών και της μεσογείου γενικότερα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι έννοιες όπως η οικοσυστημική προσέγγιση και η συνδιαχείριση εισάγονται για πρώτη φορά στην ελληνική πραγματικότητα. Στη συνέχεια ο κ. Κοτομάτας τόνισε ότι το όραμα της ομάδας και των φορέων που στηρίζουν την προσπάθεια αυτή είναι να στηθεί και να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια νέα πρότυπη θαλάσσια προσταευόμενη περιοχή στις ευρύτερες Βόρειες κυκλάδες με επίκεντρο τη θαλάσσια ζώνη γύρω από τη Γυάρο. Παράλληλα στοχεύουν στην δημιουργία ενός μοντέλου βιώσιμης θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής που θα προστατεύει το θαλάσσιο περιβάλλον και θα στηρίζει το μέλλον των τοπικών κοινωνιών. Οι ίδιοι ευελπιστούν στην ανάδειξη ενός μοντέλου λειτουργικού και επιτυχημένου το οποίο θα γίνει πρότυπο σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.

Η προσπάθεια αυτή ήδη έχει ξεκινήσει να υλοποιείται μέσα από την πραγματοποίηση της παρθενικής έρευνας του μουσείου φυσικής ιστορίας της Κρήτης στη Γυάρο. Από την διεξαγωγή της έρευνας καταγράφηκαν η χλωρίδα και η πανίδα του νησιού ενώ η εταιρεία για τη μελέτη και προστασία της Μεσογειακής φώκιας συνεχίζει την παρακολούθηση του τοπικού πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus.

Σταθερή παρουσία στη Σύρο

Εκτός των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται στη Γυάρο ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στα νησιά της Σύρου και της Άνδρου μέσα από το διττό στόχο της βιωσιμότητας της φύσης και των τοπικών κοινωνιών, στοχεύοντας στη θέσπιση μιας θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου. Αρωγοί στη προσπάθεια της ομάδας θα είναι φορείς και από τα δύο αυτά νησιά, οι οποίοι θα κληθούν να συμμετάσχουν στον σχεδιασμό μιας σειράς μέτρων που θα αφορούν την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τη στήριξη της αλιευτικής δραστηριότητας και γενικότερα των κοινωνιών της Σύρου και της Άνδρου.

Το ενδιαφέρον της ομάδας για τη Σύρο προκύπτει από την πλούσια βιοποικιλότητα που διαθέτει το νησί, κάτι το οποίο φαίνεται από τα πολλά είδη χλωρίδας όπως η ορχιδέα Orphus argolica, από τη σπάνια γεωμορφολογία που παρουσιάζει η βόρεια πλευρά, η οποία διαθέτει ασβεστολιθικά πετρώματα και αποτελεί καταφύγιο για τα αποδημητικά πουλιά, καθώς και από τα σπάνια θαλάσσια θηλαστικά τα οποία κολυμπούν στα νερά του νησιού. Η σημασία της Σύρου φαίνεται και από το γεγονός ότι αποτελεί το κέντρο δράσεων του προγράμματος αφού στο νησί βρίσκεται το τοπικό γραφείο της ομάδας WWWF Ελλάς, το οποίο θα συντονίζει όλες τις ενέργειες που θα υλοποιηθούν στην ευρύτερη περιοχή.

Από την άλλη η Άνδρος έχει τη δική της σημασία για το πρόγραμμα καθώς αποτελείται από μια τεράστια ποικιλία οικοτόπων, όπως τα δάση καστανιάς τα οποία δεν τα συναντάς σε κανένα άλλο νησί των Κυκλάδων. Παράλληλα καταγράφονται δεκατρείς υγρότοποι, σε διάφορα σημεία του νησιού, τα οποίοι διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση

Κρίνεται βέβαια σημαντικό να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των φορέων των νησιών αυτών προκειμένου να στεφθούν με επιτυχία οι δραστηριότητες και να υπάρξουν τα επιθυμητά αποτελέσματα με γνώμονα την επίτευξη μιας ζωντανής θάλασσας στο ευρύτερο περιβάλλον της Γυάρου.

Βαρύτητα στη Γυάρο

Όπως τονίστηκε από τον συντονιστή του προγράμματος, ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στη Γυάρο γι’ αυτό μέσα στους επόμενους μήνες έχει προγραμματιστεί να υλοποιηθούν δράσεις που αφορούν στο θαλάσσιο περιβάλλον του νησιού, είτε μέσα από υποβρύχια χαρτογράφηση οικοτόπων και αλιευτικής έρευνας, είτε μέσα από ανοιχτές εκδηλώσεις κοινού και σεμινάρια κατάρτισης. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν, θα διαπιστωθεί ότι η Γυάρος και η θαλάσσια περιοχή γύρω από το νησί από το 2011 εντάχθηκε στο Δίκτυο προστατευμένων περιοχών Natura 2000 εξαιτίας της παρουσίας του μοναδικού πληθυσμού της Μεσογειακής φώκιας. Βέβαια κρίνεται αναγκαίο να σημειωθεί ότι ήδη από τη δεκαετία του ‘70 υπουργική απόφαση είχε απαγορέψει όλες τις αλιευτικές δραστηριότητες γύρω από το νησί της Γυάρου.

Φορείς του προγράμματος

Αρωγοί του προγράμματος Κυκλάδες life είναι το WWF Ελλάς, η Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής φώκιας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, η Αναπτυξιακή Εταιρία Κυκλάδων Α.Ε, το ιταλικό ερευνητικό ινστιτούτο Tethys Research Institute καθώς και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Παράλληλα υποστηρίζεται και συγχρηματοδοτείται από τη χρηματοδοτική γραμμή life nature της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και από το ίδρυμα Prince Albert 2.