“Η ευαισθητοποίηση για τους κινδύνους του Διαδικτύου στα παιδιά και στους εφήβους”

Της Δρ. Ευτυχίας Νικολακοπούλου,

Σχολικής Συμβούλου Α/θμιας και Β/θμιας Νοτίου Αιγαίου

Επαγγελματία Ψυχικής Υγείας

Στις μέρες μας, η εξάπλωση του Διαδικτύου αποτελεί έναν αδιάψευστο παράγοντα ανάπτυξης, κοινωνικής ένταξης και εμπλουτισμού γνώσεων. Ως μέσο επικοινωνίας, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των εφήβων καθώς και πόλο έλξης που τους επηρεάζει καθοριστικά. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς επικοινωνούν απευθείας με μηνύματα, παίζουν διαδικτυακά, εντάσσονται σε κοινωνικά δίκτυα ή δημιουργούν ιστοσελίδες.

Αν και το Διαδίκτυο ως βοήθημα αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο αναζήτησης πληροφοριών, και γνώσεων για μαθητικές εργασίες και περαιτέρω ανάπτυξη της επιστημοσύνης, και της διάδοσης των ειδήσεων, αυτή η ανεξάντλητη πηγή μάθησης και διασκέδασης μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε χώρο των υπερβολών και των πειρασμών στον οποίο οι κίνδυνοι μπορούν να τοποθετηθούν με ένα μόνο πάτημα του κουμπιού!...Έτσι, οι νέοι είναι τα πιο εκτεθειμένα και πιο στοχοθετημένα θύματα του διαδικτύου και η συνεχής ανάπτυξη των σύγχρονων τεχνολογιών τους εκθέτει σε αλλεπάλληλους κινδύνους.

Παρόλο που οι νέες λοιπόν τεχνολογίες παρέχουν ένα παράθυρο σε έναν κόσμο συχνά επικίνδυνο,το 68% των γονέων παραδέχονται ότι δεν μιλούν συστηματικά στα παιδιά τους για το τι θα κάνουν ή τι θα δουν στο Διαδίκτυο. Για εκείνους, η προστασία των ανηλίκων, είναι πάνω απ' όλα η συνειδητοποίηση των κινδύνων που συνοδεύονται από τη χρήση του Διαδικτύου. Ένας από αυτούς τους κινδύνους είναι η βία και η επιθετικότητα σε διάφορες εκφάνσεις. Μετουσιώνονται σε εγκώμιο υπέρ της βίας, της αυτοκτονίας, ανορεξίας, ρατσισμού, αγχωτικών καταστάσεων και άλλων ψυχο-σωματικών εκδηλώσεων. Οι έφηβοι μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με τα προβλήματα της υπερβολικής απορρόφησης που μπορούν να οδηγήσουν σε μορφές απο-κοινωνικοποίησης. Έτσι, ένα παιδί / έφηβος δεν πρέπει να σερφάρει χωρίς την επίβλεψη ή χωρίς κάποιο γονικό έλεγχο. Είναι επομένως ευθύνη όλων των κηδεμόνων να γνωρίσουν τους τρόπους με τους οποίους θα βοηθήσουν στην απευαισθητοποίησή τους.

Στο σχολείο, η ενημέρωση των μαθητών για τους κινδύνους του Διαδικτύου αποτελεί μια προτεραιότητα για να εξασφαλίσει την καλύτερη προστασία τους. Στο σπίτι, η παιδαγωγική της επιτήρησης που υποστηρίζεται από το σχολείο έχει νόημα μόνον όταν οι γονείς έχουν λάβει τη σωστή ενημέρωση σχετικά με το τι κάνουν τα παιδιά τους στο Διαδίκτυο, και αν συνειδητοποιήσουν ότι έχουν ένα σημαντικό ρόλο. Εν τούτοις, οι αρνητικές επιπτώσεις από την εμφάνιση του Διαδικτύου στην οικογένεια παραβλέπεται πολύ συχνά από τους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς, που είναι οι γονείς και τα ανήλικα τέκνα. Ως εκ τούτου πρέπει οι ενήλικες να προσπαθούν να τοποθετήσουν τον υπολογιστή της οικογένειας σε μια θέση όπου να μπορούν να ελέγχουν τις κινήσεις των παιδιών και να περιορίσουν το χρόνο που αφιερώνουν στο διαδίκτυο ανάλογα με την ηλικία τους. Επιπλέον μπορούν να συζητούν για τη χρήση του Διαδικτύου και να ανακαλύπτουν τις αγαπημένες τους ιστοσελίδες ώστε να καταρτίσουν μια λίστα με ηλεκτρονικές διευθύνσεις. Σε κάποια άλλη χρονική στιγμή αξίζει να προχωρήσουν στον έλεγχο αυτών των σελίδων για να διαπιστώσουν αν κρίνονται απαραίτητες ή όχι. Μπορούν να απαιτήσουν από τα παιδιά να μην κοινοποιούν τα προσωπικά τους στοιχεία, δηλαδή τον αριθμό τηλεφώνου, ή τη διεύθυνσή τους. Ακόμη, να εμποδίσουν την πρόσβαση σε μη έγκυρες ιστοσελίδες. Άλλωστε υπάρχουν έγκυρα λογισμικά ασφαλείας για τον έλεγχο προστασίας των ιστοσελίδων που εμποδίζουν την πρόσβαση σε δικτυακούς τόπους που έχουν μολυνθεί με ιούς ή με κακόβουλο λογισμικό. Με τη χρήση φίλτρων εμποδίζεται επίσης η πρόσβαση των παιδιών σε ακατάλληλες ιστοσελίδες. Όμως, είναι σαφές ότι κανένα από τα υπάρχοντα τεχνικά μέσα δεν είναι αλάθητο: η καλύτερη πρόληψη είναι επομένως όχι η απαγόρευση (που ίσως να φέρει αρνητικά αποτελέσματα), αλλά η εκπαίδευση των ανηλίκων σχετικά με το ασφαλές Διαδίκτυον. Στον τομέα αυτό, οι γονείς θα πρέπει να γίνουν οι πρώτοι εκπαιδευτές των παιδιών που πρέπει να συνοδεύουν να καθοδηγούν και να γνωρίζουν εάν κάποιοι άγνωστοι θέλουν να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους. Επίσης, να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες που τους αρέσουν δηλαδή τα blogs, τα chats, και τα παιχνίδια.

Είναι απαραίτητο να τους επισημάνουν ότι το Διαδίκτυο είναι ένας δημόσιος χώρος και να τους ευαισθητοποιήσουν στους κινδύνους που συνδέονται με την διάδοση των προσωπικών δεδομένων, τη δημοσίευση των φωτογραφιών και τη χρήση της κάμερας. Με σκοπό τη σχολική απόδοση, τις καλές σχέσεις με την οικογένεια και τους συμμαθητές, τη βελτίωση των δεξιοτήτων επικοινωνίας, την έγκαιρη ανίχνευση και παρέμβαση σε παιδιά που παρουσιάζουν σημάδια εξάρτησης από το διαδίκτυο, είναι επιτακτική ανάγκη στους γονείς, και τους παιδαγωγούς, να εκπαιδευτούν στους τρόπους με τους οποίους η πρόσβαση στο διαδίκτυο θα είναι ασφαλής ούτως ώστε η χρήση του να μετουσιωθεί σε γνώση και όχι σε εφιάλτη.