Ζητούν την ευθύνη της διαχείρισης

Κατά πλειοψηφία εγκρίθηκε η αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων στη χθεσινή συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου, με τη συντριπτική πλειοψηφία των αιρετών να στηλιτεύει τη μη ανταπόκριση των Δήμων, τόσο στο κάλεσμα της Περιφέρειας για συμμετοχή, όσο και στο θέμα της μη προώθησης των τοπικών σχεδίων, με φόντο τα στενά χρονικά περιθώρια που ζητά κυβέρνηση κι Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πλην ορισμένων εξαιρέσεων, η Περιφερειακή Αρχή προχώρησε στην εκπόνηση των τοπικών σχεδίων των Δήμων, προκειμένου να προωθηθεί η απαιτούμενη διαδικασία με στόχο ένα ολοκληρωμένο και σύγχρονο σχέδιο που θα ακολουθεί τις κατευθύνσεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων και θα υπηρετεί τα νησιά των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου, με αιρετούς εκπροσώπους της, να προτείνουν δημόσια την ανάληψη της ευθύνης του τρόπου διαχείρισης μέσω δημιουργίας Φορέα που θα “εποπτεύει” η Περιφέρεια. Η εν λόγω πρόταση, που ψηφίστηκε από την περιφερειακή πλειοψηφία, καθώς εκ μέρους της μείζονος μειοψηφίας, αν και δόθηκε θετική ψήφος στο σχέδιο, ωστόσο, εκφράστηκε διαφωνία στο συγκεκριμένο θέμα, προέκυψε από την αδυναμία του ΦΟΔΣΑ της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (ΠΕΔ) Ν. Αιγαίου να υλοποιήσει το συγκεκριμένο “έργο”.

Ως εκ τούτου, η πρόταση της Περιφερειακής Αρχής να αναλάβει ευθύνη που δεν της αναλογεί καθώς πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα που οφείλει να “τρέξει” ώστε να “ξεκλειδώσουν” χρηματοδοτήσεις σε προσεχές χρονικό διάστημα με σκοπό την αναβάθμιση της διαχείρισης σε επίπεδα Δήμων, προκειμένου να υλοποιηθεί, θα απαιτήσει νομοθετική ρύθμιση, αφού επί της ουσίας κι όπως σχολιάστηκε στη συνεδρίαση, συνιστά μία τροποποίηση του “Καλλικράτη”.

Άλλωστε, τονίσθηκε με σαφήνεια πως, ο ΦΟΔΣΑ της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου επί της ουσίας δεν είχε αντικείμενο, καθώς δεν είχε και πόρους.

Αξίζει να διευκρινισθεί πως, αντίθετη πολιτική τοποθέτηση σχετικά με τη μεταφορά της αρμοδιότητας στην Περιφέρεια εκφράστηκε από την εκπρόσωπο της Νησιωτικής Ανατροπής, Άννα Μαυρουδή, όπως επίσης από την επικεφαλής της “Λαϊκής Συσπείρωσης”, Μαρία Χατζηγιάννη η οποία και καταψήφισε, καθώς επίσης και από μία ακόμη παράταξη της ελάσσονος μειοψηφίας, χωρίς καμία τοποθέτηση. Στη συνεδρίαση έδωσαν απαντήσεις - διευκρινίσεις ο μελετητής, Νίκος Σελλάς, καθώς επίσης και ο εισηγητής και προϊστάμενος ΕΥΔ Ν. Αιγαίου, Αντώνης Βουτσίνος ενώ παρέστη και τοποθετήθηκε ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, Γιώργος Λεονταρίτης, καθώς επίσης παρακολούθησαν τη συζήτηση ο αντιπρόεδρος της ΠΕΔ και δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Γιώργος Μαραγκός και αντιπρόεδρος του ΦΟΔΣΑ Σύρου, Αλέξης Αθανασίου.

Οι γενικοί άξονες του σχεδίου

Ειδικότερα, το περιφερειακό συμβούλιο προχώρησε στην έγκριση της Επικαιροποίησης του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, εφεξής «ΠΕΣΔΑ ΠΝΑ», όπως παρουσιάζεται συνοπτικά στο παρακάτω κείμενο. Το παρόν αφορά στην Επικαιροποίηση του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, σύμφωνα με τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/98 για τα απόβλητα και του Ν.4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/2012) όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, αλλά και τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και του Εθνικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων (ΕΣΣΠΔΑ) που εγκρίθηκαν με την ΠΥΣ 49/15-12- 2015. Ενσωματώνει μετά από αξιολόγηση τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) που έχουν εγκριθεί από Δήμους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ενώ στις περιπτώσεις Δήμων που δεν είχαν ολοκληρώσει την εκπόνηση των ΤΣΔΑ μέχρι την ημερομηνία ολοκλήρωσης του ΠΕΣΔΑ, λήφθηκαν υπόψη, κατόπιν αξιολόγησης, προτάσεις των Δήμων από πίνακες δράσεων τους οποίους ετοίμασαν και υπέβαλλαν. Αποτελεί σχέδιο διαχείρισης του συνόλου των παραγομένων στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αποβλήτων που εμπίπτουν στο πεδίο του Ν. 4042/2012, προσδιορίζει δε τις γενικές κατευθύνσεις για τη διαχείρισή τους, σε συμφωνία με τις κατευθύνσεις του ΕΣΔΑ και υποδεικνύει τα κατάλληλα μέτρα τα οποία προωθούν ιεραρχικά και συνδυασμένα: α) την πρόληψη παραγωγής, β) την επαναχρησιμοποίηση, γ) την ανακύκλωση, δ) κάθε άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, και ε) την ασφαλή τελική διάθεση των αποβλήτων σε επίπεδο. Περιλαμβάνει επίσης Σχέδιο Πρόληψης για τη Δημιουργία Αποβλήτων στην Περιφέρεια, σε συμφωνία με τις κατευθύνσεις του ΕΣΣΠΔΑ.. Τονίζεται πως, το ΠΕΣΔΑ ΠΝΑ καλύπτει γεωγραφικά το σύνολο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ήτοι των 13 Περιφερειακών Ενοτήτων. Αρχή Σχεδιασμού του ΠΕΣΔΑ ΠΝΑ είναι ο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) Νήσων Νοτίου Αιγαίου.

Δημιουργία Φορέα Στερεών Αποβλήτων στην ευθύνη της ΠΝΑΙ

Η πρόταση που έκανε η Περιφερειακή Αρχή για τη δημιουργία του Συνδέσμου / Φορέα διαχείρισης υπό την ΠΝΑι, περιγράφεται στο σχέδιο ως ακολούθως: Προτείνεται η σύσταση Διαβαθμιδικού Συνδέσμου, η οποία κρίνεται ως η πλέον βιώσιμη λύση για την υλοποίηση των στόχων του ΠΕΣΔΑ ΠΝΑ. Για τη σύσταση Διαβαθμιδικού Συνδέσμου απαιτείται νομοθετική ρύθμιση στην οποία θα προβλέπεται η δυνατότητα αυτή και στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Η πρόταση αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την θεώρηση ολόκληρης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου ως μίας ενιαίας γεωγραφικής – διαχειριστικής ενότητας. Όλη η Περιφέρεια συνολικά, με τη διαχείριση ενός κεντρικού Φορέα θα μπορεί να υλοποιήσει τα απαιτούμενα έργα με βάση τεχνοκρατική ιεράρχηση και ανεξάρτητα από την οικονομική ή τεχνική αυτοτέλεια του κάθε νησιού ή του κάθε επιμέρους ΦοΔΣΑ. Υπό την εποπτεία του Διαβαθμιδικού Συνδέσμου και με την Περιφέρεια να αντιμετωπίζεται ως ενιαίο σύνολο, θα μπορεί να εξασφαλιστεί η ταυτόχρονη υλοποίηση όλων των έργων και η σωστή λειτουργία τους, με τη συνδρομή των τεχνικών και οικονομικών μέσων της Περιφέρειας. Ο Σύνδεσμος, έχοντας μεγαλύτερη ευκολία να εξασφαλίσει τόσο τους οικονομικούς πόρους, όσο και το αναγκαίο εξειδικευμένο προσωπικό, διαχειρίζεται το σύνολο των έργων της Περιφέρειας, για τα οποία προωθούνται ταυτόχρονα οι διαδικασίες χρηματοδότησης, ωρίμανσης κ.λπ. Επιπλέον, για τους δήμους που διαθέτουν τη στελέχωση και τεχνογνωσία για τη λειτουργία των υποδομών και την υλοποίηση του ΠΕΣΔΑ, υπάρχει η δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων, οπότε διασφαλίζεται και η τοπική αυτοτέλεια.

Εναλλακτική πρόταση

Η πρόταση που στήριξαν εναλλακτικά τα μέλη της μείζονος αντιπολίτευσης, έχει ως εξής: Εναλλακτικά μπορεί να διατηρηθεί η υφιστάμενη κατάσταση, όπου κάθε Δήμος θα έχει και έναν ΦοΔΣΑ. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εξασφαλίζεται μεν αυτονομία του κάθε ΦοΔΣΑ, που έχει ως αποτέλεσμα μεγάλο αριθμό φορέων διαχείρισης και κατ΄ επέκταση μεγάλο αριθμό γεωγραφικών – διαχειριστικών ενοτήτων. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει οι φορείς οι οποίοι έχουν συσταθεί πριν το 2010, οπότε και εφαρμόστηκε ο Καλλικράτης, να μετεξελιχθούν, βάσει των απαιτήσεων του Ν.4071/2012, ώστε κάθε Δήμος να έχει και έναν ΦοΔΣΑ. Ο κάθε φορέας θα πρέπει να έχει την απαραίτητη υποδομή (υλικοτεχνική και οικονομική) που θα εξασφαλίζει αυτόνομα την υλοποίηση, λειτουργία και διοίκηση των έργων, κάτι το οποίο δεν είναι εφικτό πάντοτε.