Διακυκλαδική συνανάπτυξη και πρόοδος

“Βήμα ανοικτού διαλόγου και εργαστήρι δημιουργικού προβληματισμού για την ανάπτυξη” χαρακτήρισε το 15ο Περιφερειακό Συνέδριο για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση των Κυκλάδων, ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομίας, Γιάννης Δραγασάκης κατά την ομιλία του στο θέατρο “Απόλλων”, το βράδυ της Τετάρτης, θέτοντας τον επίλογο των εργασιών που αναπτύχθηκαν στο νομό και τη Σύρο.

Ο κ. Δραγασάκης συνοψίζοντας τα συμπεράσματα του Περιφερειακού Συνεδρίου και αφού έκανε πρωτίστως λόγο για την πολυσυζητημένη έξοδο της χώρας από τα μνημόνια, μίλησε ιδιαιτέρως για το ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης που επεξεργάζεται και προωθεί η κυβέρνηση προκειμένου να επιτύχει τη δίκαιη ανάπτυξη, στο πλαίσιο της οποίας όπως σχολίασε, δεν χωρούν αποκλεισμοί και δίνεται έμφαση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και των τόπων της.

Ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης τόνισε ιδιαιτέρως πως οι Κυκλάδες σε αυτήν την προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας θα είναι στην πρώτη γραμμή για την αειφόρο και δίκαιη ανάπτυξη, με ένα σχέδιο προόδου διακυκλαδικής συνανάπτυξης για το νησιωτικό νομό.

“Βγαίνουμε από τα μνημόνια με ένα σχέδιο που διασφαλίζει την επίτευξη των συμφωνημένων δημοσιονομικών στόχων και προβλέπει ότι από το 2019 και μετά δημιουργείται ένας δημοσιονομικός χώρος που θα αυξάνει χρόνο με το χρόνο, ένα περιθώριο δηλαδή για στοχευμένες φοροελαφρύνσεις και για ενίσχυση της παιδείας, της υγείας και του κοινωνικού κράτους” ανέφερε προλογικά ο κ. Δραγασάκης, προσθέτοντας ευθύς αμέσως, πως, “Το σχέδιο αυτό, αποτελεί τον οδικό χάρτη μετάβασης από τη μνημονιακή περίοδο στη μεταμνημονιακή εποχή”. Συμπλήρωσε δε, πως, “Το ονομάσαμε Ολιστική Αναπτυξιακή Στρατηγική διότι θέλουμε να είναι μια ανάπτυξη ολιστική, δηλαδή ανάπτυξη περιεκτική, χωρίς αποκλεισμούς, ανάπτυξη για όλους, που στηρίζεται πρωταρχικά στις ενδογενείς δυνάμεις και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και της κάθε Περιφέρειας ξεχωριστά”.

Τονίζεται πως, το Αναπτυξιακό Συνέδριο στις Κυκλάδες “έκλεισε” με την ομιλία του κ. Δραγασάκη, καθώς δεν συμμετείχε ο Πρωθυπουργός της χώρας, Αλέξης Τσίπρας.

Συνεργασία και “οδικός χάρτης” για τα νησιά

“Οι Κυκλάδες δεν αποτελούν απλώς ένα άθροισμα νησιών αλλά ένα νησιωτικό σύμπλεγμα, έναν ενιαίο πολιτισμικό χώρο, ένα οικοσύστημα και έναν εν δυνάμει ενιαίο οικονομικό χώρο” ανέφερε στην αρχή της ομιλίας του ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, εξηγώντας με σαφήνεια πως, “Ανάπτυξη, λοιπόν, των Κυκλάδων σημαίνει επένδυση στα κοινά, σε κοινές υποδομές, κοινά δίκτυα, κοινά προγράμματα, σε ό,τι διασυνδέει τα νησιά μεταξύ τους, σε ό,τι απαντά σε κοινές ανάγκες, σε ό,τι δημιουργεί δεσμούς συνεργασίας και κοινότητας μεταξύ των νησιών, καθώς και των Κυκλάδων με την ενδοχώρα και τα άλλα νησιά”. Ο κ. Δραγασάκης επεσήμανε ξεκάθαρα πως προτεραιότητα για την ανάπτυξη αποτελεί η βελτίωση των κοινών υποδομών και η επένδυση σε αυτές, αναφέροντας ως παράδειγμα το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό δίκτυο. “Από αρχαιοτάτων χρόνων, γνωρίζουμε ότι εκείνο που συγκροτεί ισχυρές κοινότητες και συνεκτικές κοινωνίες, πρωτίστως είναι η αίσθηση του κοινού μέλλοντος, η κοινή ασφάλεια, οι κοινές υποδομές, τα κοινά αγαθά” σχολίασε σε σύνδεση με τα ανωτέρω, επισημαίνοντας παράλληλα, πως η διακυκλαδική συνανάπτυξη για την οποία γίνεται πλέον λόγος, “είναι μία ιδέα που γεννήθηκε στην πορεία της προετοιμασίας αυτού του Συνεδρίου. Όμως δεν είναι απλώς μια ιδέα ούτε ένα σχέδιο στα χαρτιά. Είναι «οδικός χάρτης» της κυβέρνησης, καθημερινή κυβερνητική πράξη”. Ως εκ τούτου, συμπλήρωσε πως, η κύρια διαπίστωση της κυβέρνησης ήταν πως “η νησιωτικότητα δεν αποτελεί μειονέκτημα, αλλά υπό ορούς και προϋποθέσεις, αποτελεί εθνικό συγκριτικό μας πλεονέκτημα και ως τέτοιο πρέπει να το αντιμετωπίσουμε”.

Απαριθμώντας τις ενέργειες της κυβέρνησης μέχρι σήμερα, έκανε λόγο για τη δημιουργία του Υφυπουργείου Νησιωτικής Πολιτικής, και την ενεργοποίηση του Ινστιτούτου Νησιωτικής Πολιτικής, ενώ μίλησε για την αύξηση των συνολικών πόρων υπέρ της νησιωτικής πολιτικής τόσο από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, όσο και από το ΕΠΣΑ. Πρόσθεσε δε πως, “δημιουργήσαμε το Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Νοτίου Αιγαίου” εξηγώντας πως, “Στην ουσία, με το Ταμείο αυτό θέσαμε στη διάθεση του Νοτίου Αιγαίου και των Κυκλάδων ένα δεύτερο προϋπολογισμό. Και αυτό φάνηκε στα έργα που εντάχθηκαν και ήδη υλοποιούνται”. Επίσης, τόνισε πως δόθηκε προτεραιότητα στην ενίσχυση της υγείας, της πρόνοιας και της εκπαίδευσης όπως και στις υποδομές, και όπως υπογράμμισε, “Τώρα μπαίνουμε στην τρίτη φάση. Είναι η φάση της εμπέδωσης και της διευρυμένης αναπαραγωγής όσων ήδη έχουν γίνει ή σχεδιαστεί. Στη φάση αυτή, οι προηγούμενες εμπειρίες και διαπιστώσεις κατά κάποιο τρόπο θεσμοθετούνται, γίνονται οργανικό μέρος της εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής. Στο πλαίσιο της Ολιστικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής, ο νησιωτικός χαρακτήρας της χώρας αναγνωρίζεται ως ταυτοτικό στοιχείο και στρατηγικό πλεονέκτημα”.

Βασικές κατευθύνσεις για την ανάπτυξη των Κυκλάδων

Εν συνεχεία, ο κ. Δραγασάκης ανέπτυξε τις βασικές κατευθύνσεις στις οποίες κινείται και πρέπει να δώσει έμφαση η κυβέρνηση για τον νομό των Κυκλάδων, καθώς και οι ίδιοι οι νησιώτες. Πρωτίστως, αναφέρθηκε στο θέμα της διασύνδεσης μεταξύ των νησιών και με την ηπειρωτική ενδοχώρα, την Κρήτη, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου καθώς όπως σημείωσε και με την Ευρώπη και τον κόσμο.

“Στον τομέα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, αυτές έχουν πυκνώσει μεταξύ των Κυκλάδων και της Αττικής, του Βορείου Αιγαίου, της Δωδεκανήσου καθώς και μεταξύ των νησιών. Μάλιστα, έπειτα από συντονισμένες ενέργειες, δίνεται λύση σε μια σημαντική έλλειψη και σε λίγες ημέρες ξεκινούν: Δύο νέες προσεγγίσεις ανά εβδομάδα μεταξύ Θεσσαλονίκης-Σποράδων-Κυκλάδων-Ηρακλείου Κρήτης. Δύο νέες προσεγγίσεις ανά εβδομάδα μεταξύ Ραφήνας-Σύρου με ταχύπλοο πλοίο. Δύο νέες προσεγγίσεις της Σύρου ανά εβδομάδα από Ηράκλειο Κρήτης με ταχύπλοο που θα προσεγγίζει Σαντορίνη, Τήνο και Μύκονο” υπογράμμισε ο κ. Δραγασάκης στην ομιλία του, κάνοντας αναφορά στην προώθηση έργων για τις λιμενικές υποδομές, αλλά και στην καθιέρωση του μεταφορικού ισοδύναμου. “Η πιλοτική εφαρμογή του οποίου ξεκινά την 1η Ιουλίου φέτος, ενώ η πλήρης εφαρμογή του θα γίνει την 1η Ιανουαρίου 2019. Πρόκειται για ένα δυναμικό εργαλείο που θα αυξήσει τις δυνατότητες δημόσιας παρέμβασης στην ακτοπλοΐα και τη ρύθμιση του κόστους των μεταφορών, ώστε αυτό να συγκλίνει με εκείνο των χερσαίων μεταφορών” υποστήριξε ο ίδιος, υπενθυμίζοντας παρακάτω και τα εγκαίνια του αεροδρομίου της Πάρου το 2016, όπως και την προώθηση της επέκτασης του διαδρόμου του αεροδρομίου Σύρου. “Το έργο της επέκτασης του διαδρόμου του αεροδρομίου Σύρου δημοπρατήθηκε μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας και η σχετική σύμβαση κατασκευής του έργου εκτιμάται ότι θα υπογραφεί εντός του Αυγούστου 2018” ανακοίνωσε σχετικά, ενώ τέλος, σε ό,τι αφορά στις τηλεπικοινωνιακές διασυνδέσεις, στις Κυκλάδες, έκανε λόγο “για σύγχρονες ευρυζωνικές υπηρεσίες που θα είναι εμπορικά διαθέσιμες στις αρχές του 2019 σε 81 οικισμούς και 9.309 κατοίκους”.

Επίσης, ο κ. Δραγασάκης μίλησε για το παραγωγικό μέλλον των Κυκλάδων, επισημαίνοντας πως αυτό, “βρίσκεται σ’ ένα πλουραλιστικό παραγωγικό μοντέλο, συμβατό με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις ιδιαιτερότητες των Κυκλάδων”. Αναφέρθηκε στον Τουρισμό, την αγροδιατροφή και τη μεταποίηση, εξηγώντας μεταξύ άλλων πως, “Ασφαλώς ο τουρισμός και οι συνδεδεμένες με αυτόν υπηρεσίες, θα συνεχίσουν να αποτελούν τον κύριο πυλώνα στην παραγωγική συγκρότηση των Κυκλάδων” ωστόσο, όπως εξήγησε, “για να είναι βιώσιμη και διατηρήσιμη η ανάπτυξη του τουρισμού πρέπει αυτή να υπόκειται σε δυο όρους: Πρώτον, πρέπει να αναβαθμίζεται ποιοτικά και η ανάπτυξη του, να είναι συμβατή με το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τη φέρουσα ικανότητα του κάθε νησιού και δεύτερον, ο τουρισμός πρέπει να δημιουργεί ενδογένειες, να λειτουργεί δηλαδή ως μοχλός ανάπτυξης της εγχώριας αγροδιατροφής και γενικότερα της εγχώριας παραγωγής”. Αφού εξήρε την προσπάθεια του Επιμελητηρίου Κυκλάδων για το δίκτυο Aegean Cuisine και της συγκρότησης εξαγωγικού cluster για τα κυκλαδίτικα προϊόντα, τόνισε πως, θετικά μπορεί να συμβάλει και η ολοκλήρωση των έργων στο φράγμα Τσικαλαρίου στη Νάξου, που όπως σημείωσε, “θα δημιουργήσει δυνατότητες διεύρυνσης της πρωτογενούς παραγωγής”.

Κατόπιν των ανωτέρω, ο κ. Δραγασάκης θεώρησε απαραίτητο να μιλήσει και για το Νεώριο και τον ρόλο του στον χώρο των Κυκλάδων, εξηγώντας μάλιστα πως, “η ολοκλήρωση των διαδικασιών για την πλήρη επαναδραστηριοποίησή του δεν θα δώσει μόνο διεξόδους απασχόλησης αλλά θα αποτελέσει, όπως είπε χθες και ο Δήμαρχος Σύρου, και ένα ισχυρό σήμα για τις δυνατότητες ανασυγκρότησης εφόσον υπάρχει η αναγκαία πολιτική βούληση αλλά και στενή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων κυβερνητικών και κρατικών φορέων, τραπεζών, τοπικής Αυτοδιοίκησης, εργαζομένων”. Στην ομιλία του ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης αναφέρθηκε ακόμη και στα θέματα της ενέργειας, όπως το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, ενώ μίλησε και για την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ. Συμπλήρωσε μάλιστα τη συγκεκριμένη ενότητα με αναφορά στις ενεργειακές κοινότητες, που όπως υπογράμμισε, “Προωθείται έτσι μια καινοτόμος, δημοκρατική και συμμετοχική διαδικασία που καθιστά για πρώτη φορά τις τοπικές κοινωνίες -φυσικά και νομικά πρόσωπα, Δήμους και Περιφέρειες- συμμέτοχες στον ενεργειακό σχεδιασμό και τη διάχυση του οφέλους από την ενίσχυση των ΑΠΕ”. Από την ομιλία του δεν παρέλειψε την υπόθεση της γεωθερμίας, ενώ παρακάτω τοποθετήθηκε και για τον πολιτισμό και τον τουρισμό. “Μία άλλη αυτόνομη παραγωγική δραστηριότητα μπορεί και πρέπει να είναι ο τουρισμός” σχολίασε κάνοντας λόγο για το έντονο πολιτιστικό στίγμα των νησιών και δη της Σύρου, που όπως εξήγησε σε σύνδεση με τον Τουρισμό μπορεί να αποφέρει κέρδη.

Eυρηματικό σχέδιο και όχι μονόπλευρη εξάρτηση από τον τουρισμό

Απαντώντας στο κύριο ερώτημα “Τι σημαίνει λοιπόν παραγωγική ανασυγκρότηση για τις Κυκλάδες;” ο Γιάννης Δραγασάκης, υπήρξε σαφής, εξηγώντας τα παρακάτω: “Παραγωγική ανασυγκρότηση για τις Κυκλάδες λοιπόν, (...) σημαίνει ένα δημιουργικό και ευρηματικό σχέδιο το οποίο, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των νησιών και την ιδιαίτερη ταυτότητα τους και «σε διάλογο» με τις παγκόσμιες τάσεις και εμπειρίες, θα αξιοποιεί πλουραλιστικές δυνατότητες δραστηριοτήτων που δημιουργούν απασχόληση, εισόδημα και καλή ζωή στους μόνιμους κατοίκους και στου επισκέπτες. Η μονόπλευρη εξάρτηση από τον τουρισμό ούτε είναι επιθυμητή αλλά, όπως πιστεύω κατέδειξα, ούτε και αναγκαία. Υπάρχουν και άλλες δυνατότητες που μπορούμε και πρέπει να αξιοποιήσουμε”.

Κατόπιν των ανωτέρω δε, μίλησε ειδικότερα και για το περιβάλλον και την ανάπτυξη με όρους αειφορίας, ενώ σχολίασε πως, για τον νέο τρόπο ανάπτυξης, “απαιτούνται και νέα συλλογικά παραγωγικά υποκείμενα και στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία”. “Ο νέος τρόπος λοιπόν ανάπτυξης απαιτεί, πριν από όλα, ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό κράτος, μια κοινωνικά υπεύθυνη επιχειρηματικότητα αλλά και δίκτυα μικρών επιχειρήσεων, που μέσω της συνεργασίας αντιπαλεύουν τα μειονεκτήματα μεγέθους. Όμως πέρα από το κράτος και τον ιδιωτικό τομέα είναι αναγκαία και νέα συλλογικά παραγωγικά υποκείμενα” σχολίασε σχετικά, μιλώντας για τις μικρές ομάδες παραγωγών και τους συνεταιρισμούς, πεδίο στο οποίο όπως σημείωσε, “η Σύρος έχει μια αξιοσημείωτη παράδοση γυναικείων συνεταιρισμών”.

Σύμφωνα με όσα πρόσθεσε, “οι επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, οι ενεργειακές κοινότητες κ.ά. αποτελούν ένα οικοσύστημα τέτοιων υποκειμένων που μπορούν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαχείριση και την αξιοποίηση των πόρων του κάθε νησιού, δημιουργώντας έτσι δυνατότητες απασχόλησης και εισοδήματος κύριου ή συμπληρωματικού”.

Στα παραπάνω, θέλησε να επισημάνει και το πόσο σημαντικό είναι ως στήριγμα “ένα κοινωνικό κράτος”.

“Στο νέο μοντέλο ανάπτυξης για τη χώρα αλλά και για την περιοχή, το κοινωνικό κράτος δεν νοείται ως κόστος αλλά ως πολλαπλασιαστής της ανάπτυξης. Διότι η λύση δεν είναι το λεγόμενο outsourcing, δηλαδή η εκχώρηση κρίσιμων λειτουργιών, αλλά εγγύηση της καθολικής πρόσβασης στα δημόσια αγαθά” ανέφερε μεταξύ άλλων, κάνοντας μνεία στα βήματα που πραγματοποιήθηκαν ως τώρα και σε αυτά που ακολουθούν, με έμφαση και στα Νοσοκομεία Σύρου, Νάξου και Σαντορίνης.

Κλείνοντας, την ομιλία του, ο κ. Δραγασάκης δήλωσε πως στόχος είναι “να κάνουμε περισσότερα κι από όσα δεσμευθήκαμε”, εξηγώντας τέλος πως, “Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε με τους πόρους που διαθέτουμε, υπό τους περιορισμούς που έχουμε. Για ένα όμως να είστε βέβαιοι, θα είμαστε μαζί σας”.

Γ. Μαραγκός: Ανάπτυξη σε όλους τους τομείς

Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Γιώργος Μαραγκός χαρακτήρισε άκρως χρήσιμο κι εποικοδομητικό το Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Σύρο, προβαίνοντας σε συγκεκριμένες αναφορές για βασικά θέματα που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο των εργασιών του αναφορικά με το παρόν και το μέλλον του νησιώτικου χώρου. Τονίζοντας τη σημασία που έχει η συνεργασία ανάμεσα στην Αυτοδιοίκηση και την κυβέρνηση, ο ίδιος επεσήμανε τον “καίριο ρόλο των Κυκλάδων στη διαμόρφωση μιας αναπτυξιακής πολιτικής, καθώς το Νότιο Αιγαίο”, όπως υπογράμμισε, “πέραν της τουριστικής ανάπτυξης, έχει τη δυνατότητα να συνυφάσει κλάδους οικονομίας, όπως ο πρωτογενής τομέας, η βιομηχανία, οι υπηρεσίες, που μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά και να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία”.

Ο ίδιος, με φόντο τα προβλήματα που θέτει στο προσκήνιο η νησιωτικότητα όπως η γεωγραφική ασυνέχεια και η εποχικότητα, θέλησε να επισημάνει τη μέριμνα που πρέπει να αναπτυχθεί πρωτίστως για τις υποδομές των νησιών, προκειμένου να απολαμβάνουν οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες ποιοτικές υπηρεσίες σε θέματα μετακίνησης, ύδρευσης, αποχέτευσης καθώς και σε επίπεδο διαχείρισης απορριμμάτων.

Παρακάτω, ο Γιώργος Μαραγκός αναφέρθηκε στα θέματα προσέλκυσης επενδύσεων, κάνοντας ιστορική αναδρομή στην αστική ανάπτυξη της Σύρου κατά τον 19ο αιώνα κι επισημαίνοντας ταυτόχρονα το όφελος από την παρουσία επενδυτικού ενδιαφέροντος για έναν τόπο.

Στην ομιλία του, σχολίασε και τις εξελίξεις για το Νεώριο, εξηγώντας επιπλέον πως, “η περίπτωση του ιστορικού Ναυπηγείου της Σύρου αποτελεί ένα case study που αποδεικνύει πως όταν υπάρχει θέληση, ιδιωτική πρωτοβουλία και επενδυτικά κεφάλαια με όρους βιωσιμότητας και ανταποδοτικότητας, όλα είναι εφικτά”.

Κατόπιν των ανωτέρω, ο κ. Μαραγκός θεώρησε σκόπιμο “να καταγραφούν και να αξιολογηθούν οι ενέργειες και πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και των φορέων της Αυτοδιοίκησης για την ανάπτυξη του τουριστικού τομέα και κυρίως των μορφών θεματικού τουρισμού”, όπως επίσης και οι οριζόντιες πολιτικές. Ειδικότερα, ο Γιώργος Μαραγκός τοποθετήθηκε αναφορικά με την ακτοπλοϊκή διασύνδεση των νησιών “με όρους αξιοπιστίας και συνέπειας”, το μεταφορικό ισοδύναμο και το μείζον θέμα της υγείας, με γνώμονα το κλίμα εμπέδωσης ασφάλειας των πολιτών ενώ επιπροσθέτως, μετέφερε τη δυσαρέσκεια των νησιωτών για το “καυτό” θέμα της κατάργησης των μειωμένων συντελεστών του ΦΠΑ. Από την πλευρά του, δήλωσε κατηγορηματικά ότι “οι προσπάθειες όλων των φορέων αυτοδιοίκησης των νησιών θα συνεχιστούν δυναμικά για την άρση αυτής της αδικίας”, ολοκληρώνοντας την ομιλία του, με θετικά σχόλια για το Περιφερειακό Συνέδριο στις Κυκλάδες.

“Το Αναπτυξιακό Συνέδριο θα αποτελέσει ένα κοινωνικό συμβόλαιο, στο οποίο όλοι ανεξαρτήτως, κυβέρνηση, αυτοδιοίκηση, συλλογικοί φορείς και πολίτες, οφείλουν να συνεργαστούν για την χάραξη μια κοινής αναπτυξιακής προοπτικής, συμβάλλοντας ο καθένας, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, στην ευόδωση μετρήσιμων και αξιολογήσιμων στόχων και εν τέλει του οράματος που έχουμε για το Νότιο Αιγαίο” δήλωσε τέλος ο δήμαρχος.