Ανησυχία σχετικά με την ομαλότητα στη διοίκηση

Σημαντικούς και σοβαρούς “αστερίσκους” βάζουν αρκετοί εν ενεργεία και εκ νέου υποψήφιοι Δήμαρχοι των Κυκλάδων, στις αλλαγές που φέρνει το “πακέτο” νομοθετικών ρυθμίσεων του Υπουργείου Εσωτερικών στην εκλογική διαδικασία και οι οποίες εντάσσονται στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης, που επιδιώκει η κυβέρνηση.

Προς ψήφιση έρχεται σήμερα το απόγευμα, στην Ολομέλεια της Βουλής, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών, εντός του οποίου περιλαμβάνονται και οι τελευταίες ρυθμίσεις, στο πλαίσιο του “Κλεισθένη”, για την εκλογική διαδικασία σε Δήμους και Περιφέρειες.

Σύμφωνα με νυν Δημάρχους, που αποφάσισαν να ανακοινώσουν ξανά την υποψηφιότητά τους για τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, οι νέες ρυθμίσεις κινούνται μεν σε μία σχετικά καλή λογική, ωστόσο υπάρχουν υπολογίσιμες αδυναμίες, οι οποίες αναμένεται να δημιουργήσουν προβλήματα, κατά την άσκηση διοίκησης, μέσα στην επόμενη αυτοδιοικητική θητεία, με τους περισσότερους να εστιάζουν στο εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, αλλά και στο ζήτημα των ξεχωριστών ψηφοδελτίων στις δημοτικές/τοπικές κοινότητες.

Οι κυριότερες αλλαγές

Σε ό,τι αφορά στις σημαντικότερες μεταβολές του θεσμικού πλαισίου, σχετικά με την εκλογική διαδικασία, στο νομοσχέδιο του ΥΠ.ΕΣ. περιλαμβάνεται πρόβλεψη, ότι “ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων πρέπει να είναι ίσος τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας, με δυνατότητα προσαύξησης έως και 50%”, ενώ παράλληλα “ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων από κάθε φύλο, ανέρχεται σε ποσοστό 40%, τουλάχιστον, του συνολικού αριθμού των υποψηφίων του οικείου συνδυασμού”.

Επιτυχών συνδυασμός λογίζεται αυτός που πλειοψήφησε με ποσοστό 50% + 1 ψήφο, του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων, ενώ σε περίπτωση μη απόλυτης πλειοψηφίας, Δήμαρχος εκλέγεται εκείνος που αναδεικνύεται από τον δεύτερο γύρο, μεταξύ των υποψηφίων δημάρχων των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους.

Για τα τοπικά συμβούλια σημειώνεται, πως “για την εκλογή συμβουλίων κοινότητας, άνω των 300 κατοίκων, ο εκλογέας (ψηφοφόρος) μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ δύο υποψηφίων συμβούλων κοινότητας”, ενώ για κοινότητες κάτω των 300, υπέρ ενός υποψηφίου.

Στα ψηφοδέλτια των τοπικών συμβουλίων δεν υπάρχει επικεφαλής, ωστόσο “σε περίπτωση που κάποιος συνδυασμός πλειοψήφησε στην κοινότητα με ποσοστό μεγαλύτερο του 50% + 1 ψήφο, ο πρώτος σε σταυρούς υποψήφιος σύμβουλός του, αναδεικνύεται πρόεδρος του συμβουλίου της εν λόγω κοινότητας”. Σε περίπτωση μη απόλυτης πλειοψηφίας, “πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας άνω των 300 κατοίκων εκλέγεται με ψηφοφορία από το σύνολο των μελών του οικείου συμβουλίου και για το σύνολο της δημοτικής περιόδου, ο σύμβουλος ενός από τους δύο πρώτους κατά σειρά εκλογής συνδυασμούς, που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του”.

Ποσόστωση 60%-40% ανάμεσα στα δύο φύλα

Σύμφωνα με τον νυν και εκ νέου υποψήφιο Δήμαρχο Σύρου – Ερμούπολης, κ. Γιώργο Μαραγκό, “αν η αρχική ιδέα της ρύθμισης αυτής έχει να κάνει με την τόνωση της συμμετοχής των γυναικών, νομίζω, πως δεν εξασφαλίζεται κατ' αυτό τον τρόπο η ουσιαστικότερη ενασχόληση των γυναικών με την πολιτική και την αυτοδιοίκηση”, με τον ίδιο να σημειώνει, πως “ως ρύθμιση, εν τέλει, καταστρατηγεί την ελεύθερη βούληση των ανθρώπων, οι οποίοι επιθυμούν να θέσουν τον εαυτό τους στην κρίση των δημοτών”.

Συνεχίζοντας δε, σχολίασε, πως “σε περιπτώσεις περιοχών, που δεν υπάρχει ενδεχομένως μεγάλη προθυμία για συμμετοχή στα ψηφοδέλτια, αυτό μπορεί να δημιουργεί και μία στρέβλωση. Δηλαδή, να μπαίνουν υποψήφιοι, είτε από το ένα, είτε από το άλλο φύλο, με έναν τρόπο καταχρηστικό, απλά και μόνο, για να καλύπτεται η ποσόστωση και για μένα, αυτό είναι λάθος”, διευκρινίζοντας, πως η κατάσταση αυτή δεν είναι τόσο δύσκολη για τα κεντρικά ψηφοδέλτια, όπου εκεί η διαθεσιμότητα αξιόλογων υποψηφίων, που προτίθενται να συμμετάσχουν είναι μεγαλύτερη.

Για το Δήμαρχο Πάρου, κ. Μάρκο Κωβαίο, ο οποίος ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του ξανά, για το Δήμο Πάρου, το ζήτημα της κάλυψης του 40% δεν αφορά μόνο το γυναικείο φύλο, αφού “έχω περιπτώσεις, εδώ στο Δήμο Πάρου, όπου έχω περισσότερες γυναίκες υποψηφίους απ' ό,τι άνδρες”.

“Πιστεύω, ότι τουλάχιστον στις δικές μας κοινωνίες, δεν φαίνεται να υπάρχει τέτοιο ζήτημα ανισότητας, ή τουλάχιστον όχι σε μεγάλο και ευδιάκριτο βαθμό”, ανέφερε, “άρα γιατί να υπάρχει νόμος που να επιβάλλει, αυτό που εκ των πραγμάτων – τουλάχιστον στις δικές μας κοινωνίες – δεν υφίσταται ως θέμα; Ψάχνουμε ικανά άτομα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που να μπορούν να τα βγάλουν πέρα στα δύσκολα, να μπορούν να παράγουν ουσιαστικό έργο. Δεν νομίζω, ότι ξεχωρίζοντας τα φύλα, αρκεί, ώστε να έχει κανείς άξιο και ικανό στελεχιακό δυναμικό”.

Όπως σχολίασε χαριτολογώντας μάλιστα, “αν κάτι τέτοιο ισχύει, θα μπορούσε αντίστοιχη υποχρεωτική ρύθμιση να μπει στα πανεπιστήμια, στις υπηρεσίες, παντού”.

Θετικά έκρινε το συγκεκριμένο μέτρο ο Δήμαρχος Μήλου, κ. Γεράσιμος Δαμουλάκης, ο οποίος έχει δηλώσει, πως θα είναι εκ νέου υποψήφιος στο Δήμο Μήλου. Ο κ. Δαμουλάκης τόνισε την ανάγκη τόνωσης της γυναικείας παρουσίας στην αυτοδιοίκηση, ενώ ως “παράπονο” επεσήμανε, πως θα όφειλε να δίνει ο νόμος τη δυνατότητα, για ισομοιρασμό 50% - 50% ανάμεσα στα δύο φύλλα, αναφέροντας ωστόσο, ότι η υποχρεωτικότητα της ποσόστωσης μπορεί να λειτουργήσει και περιοριστικά για τον επικεφαλής μίας υποψήφιας παράταξης.

“Η λογική της ποσόστωσης είναι σημαντική και σωστή. Το 30% γίνεται πλέον 40%”, υπογράμμισε, επισημαίνοντας, ότι η προσπάθεια υπέρ της ισότητας στην εκπροσώπηση των δύο φύλων, θα μπορούσε να βελτιωθεί, ανάλογα, βέβαια και με το υπάρχον, κάθε φορά, ενδιαφέρον.

Σύμφωνα με τον νυν Δήμαρχο Άνδρου και εκ νέου υποψήφιο στις εκλογές του Μαΐου, κ. Θεοδόση Σουσούδη, η υποχρεωτική ποσόστωση “σίγουρα περιορίζει σε περιοχές, όπου υπάρχει δυσκολία στο να βρεθούν υποψήφιοι σύμβουλοι, ένθεν κι ένθεν. Θεωρώ, όμως, ότι δεν είναι λάθος η συγκεκριμένη πρόβλεψη, δεδομένου, ότι το 60%-40% είναι ένα λογικό ποσοστό, σε ό,τι αφορά την εκπροσώπηση”. Παρ' όλα αυτά στάθηκε στο ερώτημα, “γιατί να υποχρεώνεται κάποιος, όταν μπορεί να πάρει ο ίδιος την απόφαση μόνος του, θέλοντας να έχει ένα ισορροπημένη, από άποψη φύλου, ομάδα στο πλευρό του;”.

Ανεξάρτητα ψηφοδέλτια σε τοπικές και δημοτικές κοινότητες

Ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης επιδοκίμασε το γεγονός, ότι μέσω του σχεδίου νόμου προτείνεται να μην υπάρχει επικεφαλής εκ των προτέρων, για τα τοπικά ψηφοδέλτια, αλλά να προκύπτει, μέσα από την εκλογική διαδικασία.

Δεδομένου, ωστόσο, ότι ο επικεφαλής ενός τοπικού συμβουλίου, πιθανόν να προέρχεται από διαφορετική παράταξη, από αυτή που θα αναδειχθεί πρώτη στο Δήμο, ευχήθηκε “τα συμβούλια κοινοτήτων που θα προκύψουν, όχι μόνο στο δικό μας Δήμο, αλλά και σε όλους τους Δήμους, να μπορούν να έχουν μία αγαστή συνεργασία, αποτελεσματική, με τα κεντρικά δημοτικά συμβούλια, ώστε να μην υπάρχουν στείρες αντιπαραθέσεις, αν υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ της προέλευσης των συμβουλίων κοινότητας, σε σχέση με τις πλειοψηφούσες παρατάξεις που θα προκύψουν στα κεντρικά, δημοτικά συμβούλια. Αυτά θα πρέπει να παραμερίζονται, ώστε να προτάσσεται η καλή λειτουργία εν συνόλω του Δήμου”.

Λιγότερο αισιόδοξος, σχετικά με την εφαρμογή των αλλαγών σε επίπεδο τοπικών κοινοτήτων, φάνηκε ο Δήμαρχος Άνδρου, κ. Σουσούδης, ο οποίος προέβλεψε, πως θα υπάρξουν δυσκολίες στη διοίκηση των Δήμων.

Όπως υποστήριξε, “πρόκειται για μία ρύθμιση, που προσπαθεί να «χτυπήσει» τους οργανωμένους και δυνατούς συνδυασμούς, που έχουν σε έναν τόπο παντού συνεργάτες και ανθρώπους ικανούς, ώστε να τους διασπάσει”.

Σημείωσε δε, πως είναι σημαντικό να υπάρχει ομοθυμία, μεταξύ της διοίκησης του κεντρικού Δήμου, μέσω του δημοτικού συμβουλίου και των τοπικών διαμερισμάτων, μέσω των τοπικών συμβουλίων, καθώς θα υπάρχει ομαλότητα και θα “τρέχουν” ευκολότερα και γρηγορότερα τα θέματα ενδιαφέροντος.

Εντούτοις, ο κ. Σουσούδης δήλωσε απερίφραστα, πως, βάσει της νέας νομοθεσίας, οποιαδήποτε κι αν είναι τα αποτελέσματα σε τοπικό επίπεδο και στην περίπτωση που οι δημότες του εμπιστευτούν για ακόμη μία θητεία τη διοίκηση του Δήμου, είναι “αυτονόητο και εξυπακούεται, πως θα υπάρξει επιδίωξη, για όσο το δυνατόν καλύτερη συνεργασία, με τα τοπικά συμβούλια”.

Ο Δήμαρχος Μήλου υπογράμμισε, πως “πρόκειται για μεγάλο λάθος, κάτι που έχουμε τονίσει, μέσω της ΚΕΔΕ και στην πρώτη φάση των ρυθμίσεων του «Κλεισθένη», αλλά και στη συνέχεια. Ιδιαίτερα για τη νησιωτική Ελλάδα, είναι λάθος να μην υπάρχουν μέσα στο κεντρικό ψηφοδέλτιο των υποψηφίων Δημάρχων και οι υποψήφιοι τοπικοί σύμβουλοι”.

“Καλό είναι να ενισχύονται τα τοπικά συμβούλια, αλλά έτσι δημιουργούνται τρεις βαθμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς να νομιμοποιείται κάτι τέτοιο”, σχολίασε ο Δήμαρχος Πάρου.

Επισημαίνοντας, ότι η Πάρος έχει τη μεγαλύτερη κοινότητα στις Κυκλάδες, αυτή της Νάουσας, με περισσότερους από 3.000 κατοίκους, ανέφερε, ότι ο νόμος, παρά την ενίσχυση των τοπικών συμβουλίων, δεν τους δίνει αυτονομία, με αποτέλεσμα και πάλι ο χαρακτήρας τους να είναι γνωμοδοτικός, με το δημοτικό συμβούλιο, να έχει την ευθύνη των τελικών αποφάσεων.

Επιθυμητές οι συνεργασίες, ανησυχία για την ομαλότητα στη διοίκηση

Βάσει του συστήματος της απλής αναλογικής, σε ορισμένους Δήμους, με σημαντικό αριθμό υποψήφιων παρατάξεων, όπου δεν θα υπάρξει ενδεχομένως απόλυτη πλειοψηφία, η εδραίωση συνεργασιών, μέσα στο δημοτικό συμβούλιο, προκειμένου να εγκρίνονται σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον του οικείου Δήμου, είναι αναγκαία.

Το γεγονός αυτό φαίνεται να προβληματίζει τους δημάρχους, οι οποίοι αφενός τίθενται υπέρ της νοοτροπίας της συνεργασίας, μεταξύ των παρατάξεων, με άξονα το καλό του τόπου, αφετέρου, ωστόσο, εκφράζουν την ανησυχία τους, για διάφορα προβλήματα, που μπορεί να προκύψουν, στην εφαρμογή του συστήματος αυτού στην πράξη, “βλέποντας” με επιφυλακτικότητα το τι μέλλει γενέσθαι.

Ο Δήμαρχος Μήλου υποστήριξε, ότι “θα δουν, ότι αυτή η ρύθμιση, επί χάρτου, θα έχει πάρα πολλά προβλήματα, ιδιαίτερα εκεί, ειδικά με τις παρατάξεις, που έχουν κομματική γραμμή”. Εξήγησε, πως ο κάθε Δήμαρχος έχει το δικαίωμα να υποστηρίζει σε προσωπικό επίπεδο κάποιο κόμμα στις εκλογές, ωστόσο στη διοίκηση του Δήμου, δεν χωρούν κομματικές γραμμές και μοναδικός γνώμονας οφείλει να είναι το καλό του τόπου. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον κ. Δαμουλάκη, η συνεργασία μεταξύ των παρατάξεων, αλλά και η ομοφωνία απέναντι σε σημαντικά ζητήματα, η οποία είναι εξίσου σημαντική, όσον αφορά στο βάρος και τη σοβαρότητα των αποφάσεων, ενδεχομένως να απειληθεί, αν υπάρχουν παρατάξεις που υποστηρίζουν συγκεκριμένες κομματικές γραμμές, χωρίς δυνατότητα συμβιβασμών.

“Θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη η διοίκηση πια, δύσκολο για μία παράταξη να μπορέσει να φέρει εις πέρας ένα πρόγραμμα, για το οποίο τελικά θα έχει ψηφιστεί από τους δημότες. Θα πρέπει αναγκαία να υπάρξουν συνεργασίες, αλλιώς δεν διοικείται ο τόπος”, σημείωσε ο Δήμαρχος Άνδρου, ο οποίος δήλωσε υπέρ των συνεργασιών, οι οποίες, όπως εξήγησε, υπάρχουν σε ένα μεγάλο βαθμό και στο ισχύον πλαίσιο. Ωστόσο, “μπορεί να συμβούν και άλλα πράγματα, όταν κάποιος δεν έχει πλειοψηφία και προκειμένου να διοικήσει χρειάζεται περισσότερους συμβούλους, για να εγκριθεί μία απόφαση. Πιστεύω όμως, ότι θα κοιτάξουμε όλοι το καλό του τόπου μας και θα προχωρήσουμε σε σοβαρές και εποικοδομητικές συνεργασίες [...] αν θέλουμε να υπάρξει ομαλότητα και αν θέλουμε να συνεχιστεί, ειδικά στο νησί μας, αυτή η ανοδική πορεία που καταγράφει”. Επίσης, ο κ. Σουσούδης παραδέχτηκε, πως θα πρέπει να γίνονται και υποχωρήσεις, “αλλά στα μεγάλα και σημαντικά ζητήματα του τόπου, θα πρέπει να επικρατεί η λογική, για το γενικότερο καλό”.

Για τον Δήμαρχο Πάρου, “οι συνεργασίες είναι πάντα ωφέλιμες και αποτελεσματικές”, παρ' όλα αυτά, αναφέρθηκε και εκείνος στους περιορισμούς που τίθενται, για τις παρατάξεις, οι οποίες ακολουθούν κομματικές γραμμές, σημειώνοντας, πως όταν υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές στις απόψεις των παρατάξεων, η συνεργασία, ακόμη και σε σημαντικά θέματα, μπορεί να είναι αδύνατον να επιτευχθεί. “Αν προσκρούσεις σε μία άλλη ιδεολογική κατεύθυνση, βάσει της οποίας δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία, το πρόβλημα θα παραμείνει. Οι συνεργασίες, ιδανικά, λαμβάνουν χώρα πριν τις εκλογές, όταν μαζεύονται οι ομάδες, συμφωνούν σε ένα πρόγραμμα, και συμφωνούν άπαντες, ότι θα επιδιώξουν αυτό. Μετεκλογικά, είναι δύσκολο να γίνουν”, σημείωσε.

Όπως σημείωσε ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, “πρώτα απ' όλα, πρέπει οι ίδιοι οι δημότες να καταλάβουν και με σωστή κρίση και την ψήφους τους, να επιλέξουν εκείνους τους συνδυασμούς, οι οποίοι μπορούν καλύτερα να τους εκπροσωπήσουν στο δημοτικό συμβούλιο. Διότι, οι κυοφορούμενες συνεργασίες, μέσω του «Κλεισθένη» είναι κάτι, το οποίο μπορεί να δημιουργήσει και φαινόμενα παραπλάνησης των δημοτών”.

Διευκρινίζοντας ανέφερε, ότι “κάποιος συνδυασμός, ο οποίος μπορεί να μην έχει κάποια ιδιαίτερη δυναμική, ή μπορεί να μην έχει ένα αξιόμαχο – σε επίπεδο στελέχωσης – ψηφοδέλτιο, να επιδιώκει να κερδίσει μία ή περισσότερες έδρες σε ένα δημοτικό συμβούλιο, ώστε να έχει ρόλο ρυθμιστικό και όχι επάνω στη βάση μίας επωφελούς και γόνιμης συνεργασίας, αλλά πάνω στη βάση μίας επιδιωκόμενης συναλλαγής”. Πρόσθεσε μάλιστα, ότι “μπορεί κάποιος να θεωρήσει, ότι ενδεχομένως να μην μπορεί να εκλεγεί [...] παρ' όλα αυτά επιδιώκει τη συμμετοχή του, ακόμη και με μία έδρα στο δημοτικό συμβούλιο, διότι έτσι, ενδεχομένως μπορεί να προτάσσει το ρόλο και το λόγο του στο συμβούλιο, που δεν είμαι πολύ σίγουρος, κατά πόσον θα συμβαδίζει με το κοινό καλό ή θα έχει να κάνει με μεθοδεύσεις, με επιδιώξεις ομάδων πολιτών, ή οτιδήποτε”.

Διευκρίνισε δε, πως την πολιτική την ασκούν τα πρόσωπα και άρα, “όταν διαπιστώνει ο δημότης, σε οποιοδήποτε δήμο και ψηφοδέλτιο, ότι υπάρχει μία εμφανής αδυναμία στα πρόσωπα, σε σχέση με την ικανότητα, την ποιότητα, την προσωπικότητα του κάθε υποψηφίου, θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως επιφυλακτικός και να μη ρίχνει την ψήφο «αβασάνιστα»”.

Συμπερασματικά κατέληξε, ότι “καλό είναι να πάμε σε ένα μοντέλο συνεργασίας, αλλά φοβάμαι, ότι εν τέλει μπορεί να καταλήξουμε σε ένα μοντέλο συναλλαγής, κάτι για το οποίο θα πρέπει πρωτίστως οι δημότες, να είναι υποψιασμένοι”.