«Αγροτικά μνημεία της Τήνου: κτίσματα ταπεινά, κοσμήματα του τοπίου»

Ο νέος περιβαλλοντικός και πολιτιστικός σύλλογος Αμπασάδα ξεκινάει τις δράσεις του στην Τήνο με ένα διήμερο εκδηλώσεων (22-23 Απριλίου) που θα ενημερώσουν και θα ευαισθητοποιήσουν τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού σχετικά με τη σημασία που έχουν τα ξερολιθικά αγροτικά κτίσματα για την ιδιαίτερη ταυτότητα του τόπου, το τοπίο και, τελικά, το τουριστικό προϊόν.

Η Τήνος, το χειροποίητο νησί, είναι το αποτέλεσμα ανθρώπινου μόχθου χιλιετιών. Το τοπίο της χαρακτηρίζεται από αγροτικά κτίσματα και αγροτικές κατασκευές: περιστεριώνες και μύλους, πεζούλες, μονοπάτια, αλώνια, αχυρώνες, στάβλους, αγροικίες. Την Τήνο κοσμούν περισσότερα από 150 χιλιόμετρα μονοπατιών, περίπου χίλιοι περιστεριώνες, ενώ τα σταβλάκια πιθανότατα ξεπερνούν τις 30.000 ή τις 40.000. Κάποια από αυτά είναι αριστουργήματα λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και μαστοριάς. Κάποια είναι παμπάλαια, κάποια υπεραιωνόβια – μνημεία. Θέτοντας ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο προστασίας αυτών των μνημείων, την επαναχρησιμοποίησή τους για την κάλυψη των σύγχρονων αναγκών και την αλλοίωση του ιδιαίτερου χαρακτήρα του νησιού, η Αμπασάδα καλεί επιστήμονες και ανθρώπους του νησιού σε ένα διήμερο ομιλιών και συζητήσεων για το καλό και το μέλλον του τόπου.

Ομιλίες και διαλέξεις

Το Σάββατο 22 Απριλίου το πρωί έχει προγραμματιστεί μία πεζοπορική διαδρομή (Φαλατάδος-Μυρσίνη-Φαλατάδος) όπου οι συμμετέχοντες θα έρθουν σε επαφή με το μοναδικό φυσικό τοπίο του νησιού. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας θα πραγματοποιηθεί η ημερίδα "Η προστασία του τοπίου ως συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού" με ομιλίες-διαλέξεις σχετικά με την προστασία του τοπίου ως συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού, τη μελέτη του αγροτικού πολιτισμού της Τήνου, τις αγροτικές εγκαταστάσεις της αρχαίας Τήνου, τα ξερολιθικά κτίσματα στην Ελλάδα και το νομικό πλαίσιο προστασίας των ξερολιθικών κατασκευών, την αγροτική κληρονομιά της Νάξου, τις δράσεις του “Μιτάτου της Αμοργού” ως μέσο ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, το έργο της συμμετοχικής αποκατάστασης στον υπόσκαφο οικισμό της Αγριλιάς στη Θηρασιά, τη βιωσιμότητας στον τουρισμό κ.α. Συντονίστρια της ημερίδας θα είναι η δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη και ομιλητές ο ιστορικός Πατέρας Μάρκος Φώσκολος, ο υποψήφιος διδάκτορας Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Κωνσταντίνος Παντζούρης, ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Βαγγέλης Σαμαράς, ο ερευνητής Ιστορίας της νεότερης Τήνου Κώστας Δανούσης, η αρχιτέκτων μηχανικός και διαχειρίστρια Αρχαιολογικής Κληρονομιάς Ιωάννα Παπασταθοπούλου, η Διδάκτωρ Αρχιτέκτων Μηχανικός Ε.Μ.Π. Ιδρυτικό Μέλος και Τέως Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης για τη Διεπιστημονική Μελέτη της Ξερολιθιάς Ιουλία Παπαευτυχίου, η αρχαιολόγος και συντονίστρια της ΜONUMENTA Ειρήνη Γρατσία, ο αρχαιολόγος, MONUMENTA / Newcastle University Στέλιος Λεκάκης, ο διδάκτωρ Νομικής, δικηγόρος με ειδίκευση στο Δίκαιο Διανοητικής Ιδιοκτησίας και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και πρόεδρος της Εταιρείας Τηνιακών Μελετών Δρ. Θεόδωρος Χίου, η αρχιτέκτων μηχανικός Σεμέλη Δρυμωνίτη, η κοινωνική ανθρωπολόγος – ιδρυτικά μέλη του «Μιτάτου της Αμοργού» Μαρία Νομικού, ο αρχιτέκτων μηχανικός, ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Μπουλούκι» Γρηγόρης Κουτρόπουλος και ο καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, τ. Πρύτανης Πανεπιστημίου Αιγαίου Πάρις Τσάρτας.

Οι ομιλίες της Κυριακής 23 Απριλίου θα ξεκινήσουν το πρωί υπό τον γενικό τίτλο «Επαναφέροντας το χειροποίητο στο τηνιακό τοπίο» (Παρατήρηση – Κατανόηση – Τρόποι παρέμβασης – Υλικά). Κατά τη διάρκεια της ημερίδας θα γίνει παρουσίαση της Αμπασάδας, ενώ θα ακουστούν ομιλίες σχετικά με την ελεγεία της Πέτρας στα υψώματα της Αιγιάλης Αμοργού, τα αγροτικά κτίσματα και τις κατασκευές αγροτικής τεχνολογίας στην Τήνο, την παρατήρηση, αποτύπωση, κατανόηση και σχεδιασμός των παραδοσιακών αρχιτεκτονικών στοιχείων της Τήνου κ.α.

Τις ομιλίες της ημέρας θα συντονίσει ο εικαστικός Γιάννης Δελλατόλας. Ομιλητές θα είναι η Διδάκτωρ Αρχιτέκτων Μηχανικός, Ιστορικός του τοπίου Βιβιάννα Μεταλληνού, ο διδάκτωρ εθνολόγος-λαογράφος Αλέκος Ε. Φλωράκης, ο αρχιτέκτονας Βασίλης Μπενέτος, ο συντηρητής Παναγιώτης Ζεστανάκης, o Nick Bedau από το Tinos Ecolodge, ο Νικηφόρος Βαϊμάκης η Μελίνα Ραγκαζά και η Μαρία Δαλκαφούκη.

Και τις δύο ημέρες θα ακολουθήσει ανοιχτή συζήτηση με το κοινό.

Οι εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα στη Μοσχούλειο Σχολή, στην Χώρα της Τήνου. Παράλληλα, στον ίδιο χώρο θα εκτίθενται καλλιτεχνικά έργα παιδιών από το Δημοτικό Εξωμβούργου και το 3ο Δημοτικό.

Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη και ανοιχτή για το κοινό.

Aμπασάδα

Ο πολιτιστικός και περιβαλλοντικός σύλλογος «Αμπασάδα» γεννήθηκε το 2023 από την ανάγκη αναζήτησης εναλλακτικών δρόμων κοινής δράσης απέναντι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Τήνος τα τελευταία χρόνια. Το όνομά του σημαίνει εξυπηρέτηση/θέλημα και φιλοδοξία του είναι να συμβάλει στην προστασία και την ανάδειξη του ιδιαίτερου πολιτιστικού, φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, καθώς και του μοναδικής αισθητικής αξίας τοπίου της Τήνου αλλά και ευρύτερα των νησιών των Κυκλάδων και του Νοτίου Αιγαίου.

Τα μέλη του ανήκουν σε ένα ευρύ επαγγελματικό φάσμα με τα περισσότερα εξ αυτών να είναι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού που τους συνδέει η αγάπη για τον τόπο και η κοινή επιθυμία για βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων καθώς και η παράδοση στις επόμενες γενιές ενός τοπίου και πολιτισμού αντάξιων αυτών που μας κληροδοτήθηκαν.