Τα εμπόδια στη διεύρυνση της ΕΕ

Του Γιώργου Μαρκατάτου

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν ήδη μας ενημερώνει ότι υπάρχει «εξαιρετική πρόοδος» του Κιέβου πριν από την απόφαση διεύρυνσης της ΕΕ, κατά το αιφνιδιαστικό ταξίδι της στο Κίεβο. Μάλιστα στις 8/11/2023 εκδόθηκε ανακοίνωση για όλα τα υπό ένταξη κράτη, θέμα που θα πρέπει να μας απασχολήσει για τις πολλαπλές ιδιαιτερότητες που περικλείνει. Οι ελληνικοί χειρισμοί πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί γιατί διακυβεύονται σοβαρά προβλήματα που θα απαριθμήσουμε στο σημερινό μας σημείωμα.

Στο επίπεδο της πληροφόρησης οι ευρωβουλευτές ρώτησαν αυτές τις μέρες την πορεία για το πακέτο διεύρυνσης του 20231. Οι δονήσεις για το θέμα της διεύρυνσης φαίνεται ότι θα ταρακουνήσουν την παραπαίουσα ΕΕ, αλλά η πρόεδρος της Κομισιόν δεν το βάζει κάτω, προφανώς αποδεχόμενη τις γερμανικές εντολές.

Οι αξιολογήσεις στις οποίες αναφέρεται η ανακοίνωση της Κομισιόν δίνουν ξεκάθαρο προβάδισμα στην Ουκρανία και τη Μολδαβία, αλλά σε ισχυρή θέση βάζουν και τη Γεωργία, προφανώς ακολουθώντας την τακτική να κάτσουν στο υπογάστριο της Ρωσίας, αν θέλουν να έχουν μέλλον.

Πάντως θα πρέπει να τονίσουμε ότι κάθε χρόνο, η Επιτροπή εγκρίνει σειρά εγγράφων που καθορίζουν τη μελλοντική πορεία και προβαίνουν σε απολογισμό των μεταρρυθμίσεων στις υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες. Παράλληλα με την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κοσσυφοπέδιο, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία και την Τουρκία, η δέσμη περιλαμβάνει επίσης για πρώτη φορά δύο νέες υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες, την Ουκρανία και τη Μολδαβία, καθώς και την δυνάμει υποψήφια Γεωργία.

Το θέμα έχει τη δική του δυναμική, όπως την εξέφρασε και η πρόεδρος της Κομισιόν, που δήλωσε ότι: «Η διεύρυνση αποτελεί ζωτικής σημασίας πολιτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ολοκλήρωση της Ένωσής μας είναι ιστορική επιταγή, είναι ο φυσικός ορίζοντας της Ένωσής μας. Η ολοκλήρωση της Ένωσής μας υπακούει επίσης σε μία σημαντική οικονομική και γεωπολιτική λογική. Οι προηγούμενες διευρύνσεις κατέδειξαν τα τεράστια οφέλη τόσο για τις υπό ένταξη χώρες όσο και για την ΕΕ. Είναι κέρδος για όλους.»

Η μόνη χώρα που βλέπει σταθερό το κόκκινο χρώμα στο φανάρι προς την ΕΕ είναι η Τουρκία, που όμως, ελέω Γερμανίας, παραμένει βασικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υποψήφια χώρα, αλλά οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης παραμένουν σε αδιέξοδο από το 2018, σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Και δε φαίνεται να αρθούν τα αδιέξοδα, τουλάχιστον με ην παρούσα πολιτική ρευστότητα στη χώρα αυτή.

Σοβαρό πρόβλημα στα τεκταινόμενα με τη διεύρυνση, απέκτησε ξαφνικά και η Αλβανία, η οποία προχώρησε σε μια ανιστόρητη υπογραφή συμφωνίας με την Ιταλίδα πρωθυπουργό που θέλει να περάσει του παράνομους μετανάστες της στην Αλβανία, με προφανές αποτέλεσμα να κατακλύσουν την Ελλάδα, εκτός από μερικές χιλιάδες που θα οδεύσουν προς περισσότερο ασφαλείς περιοχές όπως φαντάζονται να είναι οι περιοχές της Κεντρικής Ευρώπης! Λυπούμαι να σημειώσω ότι η ελληνική διοίκηση πρέπει να καταβάλει κάθε προσπάθεια να ακυρωθεί μια τέτοια προοπτική, πριν είναι εξαιρετικά αργά για τον τόπο μας.

Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία της νέας ανακοίνωσης της Κομισιόν, η οποία φαίνεται να κωφεύει πλήρως για τα όσα έχουν δει το φως της μέρας στα μέσα ενημέρωσης.

Ας δούμε όμως τι σημαίνει διεύρυνση της ΕΕ και κατά πόσο «χωρούν» οι υπό ένταξη χώρες.

Στην ουσία η Κομισιόν αναγνωρίζει και σωστά ότι η διεύρυνση είναι επωφελής και για τα δυο μέρη. Τόσο για την ίδια την ΕΕ όσο και για το υπό διεύρυνση κράτος, η μεν ΕΕ γιατί με την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου έχει άμεσες διεξόδους για την παραγωγή της, αλλά και για τα κράτη αυτά που έχουν εξαιρετικά αδύναμους προϋπολογισμούς, όπως και η χώρα μας, η ένταξη είναι πανάκεια στο βαθμό που εισρέουν επιχορηγήσεις παντός είδους, με τους αναφερόμενους κινδύνους μειώσεων σε περιόδους κρίσεων ή αδυναμίας εκτέλεσης των προϋπολογισμών.

Μάλιστα θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η μάχη των μαχών θα δοθεί για την ΕΕ στον επερχόμενο Πολυετή Δημοσιονομικό Προϋπολογισμό (ΠΔΠ), όπως έχουμε τονίσει αρκούντως από τις στήλες της εφημερίδας αυτής.

Πάντως κορυφαίο πρόβλημα που θα καθυστερήσει δεκαετίες την οποιαδήποτε ένταξη είναι το πρόβλημα της διαφθοράς.

Στις σχετικές καρτέλες σημειώνονται τα ακόλουθα:

Η Ουκρανία έχει βελτιώσει τις επιδόσεις της στην καταπολέμηση της διαφθοράς, αλλά θα πρέπει να κάνει περισσότερα, συμπεριλαμβανομένου ενός νόμου για τη στελέχωση του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς. Δεύτερον, η κυβέρνηση αποφάσισε να αναβάλει την εφαρμογή ενός νόμου για την καταστολή της εξουσίας των ολιγαρχών και η Ουκρανία θα πρέπει να φέρει έναν νόμο που θα ρυθμίζει την εκπροσώπηση ομάδων συμφερόντων σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ως μέρος ενός σχεδίου δράσης κατά των ολιγαρχών.

Στη Μολδαβία απαιτείται ενίσχυση του αγώνα κατά της διαφθοράς, «απο-ολιγαρχία», περισσότερα βήματα προς μια συνολική μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης.

Στην  Αλβανία, απαιτούνται επίσης περαιτέρω προσπάθειες για την ελευθερία της έκφρασης, τα ζητήματα των μειονοτήτων και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, καθώς και σε βασικούς τομείς του κράτους δικαίου, όπως η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.

Το ίδιο και στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, όπου δε φαίνεται να σημειώθηκε πρόοδος στην καταπολέμηση της διαφθοράς.

Στο Κοσσυφοπέδιο, εκτός από τη βελτίωση των σχέσεών του με τη Σερβία, η καταπολέμηση της διαφθοράς, και η βελτίωση του δικαστικού συστήματος είναι άμεσης προτεραιότητας θέματα.

Στο Μαυροβούνιο επίσης, πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες στον αγώνα κατά της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.

Στη Βόρεια Μακεδονία έχει μεν βελτιωθεί η καταπολέμηση της διαφθοράς. Αλλά υπάρχει ακόμη περισσότερη δουλειά να κάνει τόσο στην καταπολέμηση της διαφθοράς όσο και στο οργανωμένο έγκλημα, καθώς και στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης.

Στη Σερβία θεωρείται θετική η εξέλιξη των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο αλλά θεωρείται ως αρνητικό το θέμα της άρνησης της χώρας να επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά και η στενή σχέση με την Κίνα.

Το σήριαλ της διεύρυνσης καλά κρατεί. Θα μας απασχολήσει πολλές φορές ακόμη.

1 σύμφωνα με Δελτίο Τύπου 7/11/2023 https://www.europarl.europa.eu/news/fr/press-room/20231106IPR09004/les-deputes-interrogent-le-commissaire-varhelyi-sur-le-paquet-elargissement-2023