Συνοικία… η ελπίδα

Τη δική τους «συνοικία» όπου η αγάπη, το όνειρο και η ελπίδα για μία ζωή με περισσότερα χαμόγελα θα αποτελούν την «κόλλα» μεταξύ των κατοίκων της και το «φως» που θα λούζει παντοτινά τους δρόμους, τα σοκάκια και κάθε γωνιά της, δημιουργούν τις τελευταίες ημέρες τα παιδιά της Στέγης Ανηλίκων και Εφήβων Σύρου.

Μετά από έναν επιτυχημένο κύκλο δράσεων στο Παιδικό Χωριό SOS, σε Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, σε ομάδες τοξικομανών σε θεραπεία και σε μετανάστριες, το εικαστικό εργαστήριο «Το Σπίτι μου, ο Τόπος μου», που υλοποιείται στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Χωρίς Σύνορα» του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, έφτασε και στη Σύρο.

Αμφίδρομη ανταλλαγή έκφρασης και δημιουργίας

Το «Project Home» προσφέρει την ευκαιρία στα παιδιά της Στέγης να προσεγγίσουν το «σπίτι» με διαφόρους τρόπους και να συμμετέχουν σε μία αμφίδρομη ανταλλαγή έκφρασης και δημιουργίας με απώτερο σκοπό την ανάπτυξη τόσο της μεταξύ τους επικοινωνίας, όσο και της καλλιτεχνικής πλευράς τους.

Το καινοτόμο πρόγραμμα ΕΜΣΤ Χωρίς Σύνορα ξεκίνησε το 2009 και περιλαμβάνει συνέργειες με κοινωνικούς φορείς και ομάδες, όπως Μονάδες Απεξάρτησης, Κέντρα για άτομα τρίτης ηλικίας, ομάδες μεταναστών, τη Μονάδα Ακαδημαϊκής Στήριξης και Προσβασιμότητας Φοιτητών με Αναπηρία της ΑΣΚΤ, Σχολεία Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας σε Φυλακές. Στόχος του είναι η άρση του κοινωνικού αποκλεισμού, η ενσωμάτωση και η ίση πρόσβαση στην τέχνη.

Ενισχυτικός προς αυτή την κατεύθυνση είναι και ο ρόλος του project “Home”, που άρχισε να υλοποιείται τον Ιανουάριο του 2015. Τα εργαστήρια με συντονίστρια την -Συριανής καταγωγής- εικαστικό Αϊλίν Μπότσφορντ - Βελισσαροπούλου τροποποιούνται με βάση τους συμμετέχοντες και τις συνθήκες ενώ μέσω των συναντήσεων θίγονται και συζητούνται θέματα σχέσεων, συνύπαρξης, έννοιες του σπιτιού, της οικογένειας όπως και της καταγωγής. Μέσα από το βιωματικό - εικαστικό μέρος των συναντήσεων οι συμμετέχοντες μαθαίνουν και εξερευνούν την χρήση ποικίλων υλικών σε πρακτικό επίπεδο αλλά και με μεταφορικούς συνδέσμους. 

Γνωριμία με την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Ερμούπολης

Τα εργαστήρια στην Σύρο έχουν αρχίσει είδη από των Οκτώβριο 2016 στην Στέγη Ανηλίκων και Εφήβων. Η εικαστικός και τα παιδιά στη Στέγη συζητούν θέματα που αφορούν τον τόπο τους - την Σύρο, την καταγωγή τους όπως και θίγουν αναφορές σε αρχιτεκτονικά στοιχεία της Ερμούπολης. Χρησιμοποιούν ποικίλα υλικά και μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης για να δημιουργήσουν το καθένα χωριστά το δικό του σπίτι και όλα μαζί μια «συνοικία». Στόχος του προγράμματος είναι να δεχθούν τα παιδιά διαφορετικά ερεθίσματα, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν ώστε να εξωτερικεύσουν τα δικά τους  όνειρα και συναισθήματα, να αναπτύξουν τη μεταξύ τους επικοινωνία και να εκφραστούν καλλιτεχνικά.

Σε δηλώσεις της στην «Κοινή Γνώμη», η κ. Μπότσφορντ αναφέρθηκε στη διττή σημασία του πρότζεκτ, το οποίο καλεί τους συμμετέχοντες να εντρυφήσουν σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο στην έννοια του σπιτιού, αντλώντας στοιχεία από την αρχιτεκτονική δομή του τόπου στον οποίο ανήκουν. «Σε συνεργασία με ιστορικούς τέχνης, εστιάζουμε σε γνωστά έργα, συζητάμε το θέμα της καταγωγής, του σπιτιού και των σχέσεων μέσα σε αυτό κι έπειτα περνάμε στο εικαστικό μέρος, όπου οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν απλά υλικά, κυρίως χαρτόνι για να δημιουργήσουν το σπίτι των ονείρων τους».

Συνεργασίες με μονάδες απεξάρτησης και κοινωνικά δίκτυα

Ο κύκλος του εργαστηρίου άνοιξε στις φυλακές Κορυδαλλού σε συνεργασία με το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στην Ελλάδα «ΚΕΘΕΑ Εν Δράσει». Μέσα από αυτό, οι θεραπευτές απέκτησαν τις βάσεις και την απαραίτητη γνωστική υποδομή για την υλοποίηση ανάλογων πρότζεκτ προσαρμοσμένων στις ανάγκες των δικών τους ομάδων θεραπείας. Στη συνέχεια, η ομάδα του «Home» συνεργάστηκε με τη Μονάδα Απεξάρτησης «18 ΑΝΩ» του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής και με το Δίκτυο Μεταναστριών στην Ελλάδα «ΜΕΛΙΣΣΑ».

«Τα θέματα με τα οποία καταπιανόμαστε είναι διαφορετικά σε κάθε ομάδα» δήλωσε η κ. Μπότσφορντ, διευκρινίζοντας ότι η συνεργασία με τη Στέγη Ανηλίκων και Εφήβων Σύρου αποτελεί ένα καινούριο κεφάλαιο του «Home» που δεν σχετίζεται με το πρόσφατο παρελθόν του.

«Καλή ευκαιρία να γνωρίσουμε το «σπίτι» μας, τη Σύρο»

«Γνωρίζοντας ως Συριανή το έργο της Στέγης, έκανα την πρόταση στην υπεύθυνη των καλλιτεχνικών προγραμμάτων Κυριακή Παπαγιάκουμου, εκτιμώντας ότι θα είναι ενδιαφέρον να μιλήσουμε με τα παιδιά για τη Σύρο και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία της Ερμούπολης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, επειδή δε γίνεται θεραπεία στη Στέγη, το αντιμετωπίζουμε εντελώς διαφορετικά. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε την καλλιτεχνική πλευρά των παιδιών και να συζητήσουμε διάφορα θέματα για τον τόπο στον οποίο ανήκουν» ανέφερε χαρακτηριστικά, καθιστώντας γνωστό ότι το θεωρητικό κομμάτι βασιζόταν στη Σύρο και σε θέμα καταγωγής, συνύπαρξης και οικογενειακών σχέσεων.

«Τα παιδιά αρχίζουν να βλέπουν το θέμα του σπιτιού με διάφορους τρόπους, σκέφτονται πώς θα μπορούσε να δημιουργηθεί με μεταφορικούς συνδέσμους, μελετούν το εσωτερικό και το εξωτερικό ενός σπιτιού και θέτουν ερωτήματα προς συζήτηση. Δεν πρόκειται για art therapy, αλλά για μία καλή ευκαιρία να εκφραστούν εικαστικά, να μελετήσουν την Ερμούπολη και να συζητήσουν γι’ αυτό το θαυμάσιο μέρος στο οποίο βρισκόμαστε», σημείωσε η κ. Μπότσφορντ, καθιστώντας γνωστό ότι αυτή τη στιγμή, τα παιδιά βρίσκονται στο στάδιο δημιουργίας των «σπιτιών» τους, με την προοπτική μιας μελλοντικής έκθεσης, στην οποία θα παρουσιάσουν τη δική τους «συνοικία». «Επειδή εγώ ταξιδεύω, το πρότζεκτ γίνεται σταδιακά, κάποιες Παρασκευές που μπορώ και έρχομαι στο νησί» κατέληξε, εξηγώντας ότι η ομάδα βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο ανάδειξης αυτών των έργων.