Τιμή και δόξα στους αθάνατους ήρωες του έπους του ‘40

Την οφειλόμενη τιμή στους γνωστούς και άγνωστους αγωνιστές της Εθνικής αντίστασης και σε όλους όσοι πολέμησαν για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια απέδωσε η κοινωνία της Σύρου, αφουγκραζόμενη τα μεγάλα διδάγματα των προγόνων μας. 

Για μία ακόμη φορά, η πρωτεύουσα των Κυκλάδων έστρεψε την καρδιά και τη σκέψη της στο ηρωικό έπος του 1940, φωτεινό ορόσημο της συλλογικής ιστορικής μνήμης και σημείο αναφοράς στη μακραίωνη και πολυκύμαντη πορεία του Έθνους.

Παραμονή της 28^ης Οκτωβρίου, τελέστηκε, κατά το έθος, επιμνημόσυνη δέηση στο Κοιμητήριο του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου, παρουσία Αρχών, Προϊσταμένων υπηρεσιών και των σημαιοφόρων του 4ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, του 6ου Δημοτικού Σχολείου, του 3ου Γυμνασίου, της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού και του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων. Αμέσως μετά, αναγνώστηκε το προσκλητήριο νεκρών και κατατέθηκε στεφάνι.

Κατάθεση στεφάνων στα μνημεία πεσόντων

Το απόγευμα, αντιπροσωπείες σχολείων, επαγγελματικών σχολών, ομίλων και προσκόπων του νησιού, συνοδευόμενες από διευθυντές, εκπαιδευτικούς και βαθμοφόρους και τηρώντας πιστά τα μέτρα ασφαλείας, προσήλθαν με τάξη στα ηρώα της πόλης, όπου κατέθεσαν ταυτόχρονα στέφανα στη μνήμη όσων θυσιάστηκαν για μία ελεύθερη Ελλάδα.

Παρουσία του Δημάρχου Σύρου – Ερμούπολης, Νίκου Λειβαδάρα πραγματοποιήθηκε η κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο των Πεσόντων από μαθητές του ΕΠΑΛ Σύρου, του 4ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, του 5ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, του Εσπερινού ΕΠΑΛ Σύρου και τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες του Δημόσιου Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΙΕΚ) του Γενικού Νοσοκομείου Σύρου.

Τους ήρωες της 28ης Οκτωβρίου 1940 τίμησαν, επίσης, μαθητές του 6ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης και ο Σύλλογος Μικρασιατών Ερμούπολης Σύρου (Μνημείο Μικρασιατικής Μνήμης), η Δημοτική Κοινότητα Άνω Σύρου και μαθητές του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης (προτομή Ταγματάρχη Γεώργιου Δουράτσου).

Στεφάνι στο μνημείο Πεσόντων Ιερολοχιτών κατέθεσαν μαθητές του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης και του 1ου Πειραματικού Γυμνασίου Σύρου.

Αντίστοιχες τιμές απέδωσαν μαθητές του 3ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, των Εκπαιδευτηρίων ΔΕΛΑΣΑΛ και του 3ου Γυμνασίου Σύρου στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης.

Σπουδαστές της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού Σύρου, μαθητές του 2ου Γυμνασίου Σύρου, του Εσπερινού Γυμνασίου (με τάξεις Λυκείου) Σύρου και ο Ναυτικός Όμιλος Σύρου τίμησαν την Εθνική Επέτειο στην προτομή του πυρπολητή Κανάρη). Η στεφάνωση ολοκληρώθηκε με το Γενικό Λύκειο Σύρου και το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων, στον ανδριάντα του Ναυάρχου Μιαούλη.

 «Η ψυχή του Έλληνα πρέπει να παραμείνει αντρειωμένη και καθαρή»

Στο μήνυμά του για την 28η Οκτωβρίου, ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Νίκος Λειβαδάρας αναφέρθηκε στην αθάνατη τολμηρή ελληνική ψυχή που αντιστάθηκε, βροντοφωνάζοντας «ΟΧΙ» στον ισχυρό. Μια ψυχή που είναι κράμα αυτοθυσίας, αξιοπρέπειας, επιμονής και δύναμης ενός ολιγάριθμου λαού που πάλεψε για την ελευθερία και νίκησε το θηρίο.

«Αναρίθμητες οι απώλειες και πολύ το αίμα που χύθηκε και πότισε τη γη. Το χώμα, όμως, έγινε γόνιμο και γέννησε ύψιστα ιδανικά και αξίες, που μας κατευθύνουν ακόμη και σήμερα και μας δείχνουν τον δρόμο για ένα καλύτερο, δικαιότερο και πιο ανθρώπινο αύριο.

Ας αφουγκραστούμε τα μεγάλα διδάγματα των προγόνων μας, αυτή είναι η πολύτιμη κληρονομιά μας. Εχθρούς αντιμετωπίζουμε και θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε πολλούς και διαφορετικούς κάθε φορά, η ψυχή όμως του Έλληνα πρέπει να παραμένει το ίδιο αντρειωμένη και καθαρή, πρέπει να παραμένει το ίδιο ικανή να αντιστέκεται, να οραματίζεται, να υπομένει, να τολμά και να αγωνίζεται για ένα ευοίωνο μέλλον».

«Ευκαιρία να συλλογιστούμε τα δικά μας μεγάλα ΟΧΙ»

Τη σημασία αλλά και τα μηνύματα του έπους του ’40, που αποτελεί πρότυπο εθνικής αυτοπεποίθησης και υπερηφάνειας, αλλά και πηγή τόλμης, ώστε να παίρνουμε θέση απέναντι στα σύγχρονα διλήμματα και τις προκλήσεις, υπογράμμισε στο μήνυμά του και ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος.

«Με το ηχηρό ΟΧΙ τους, οι Έλληνες πήραν θέση και καθόρισαν τον μέλλον τους και την εξέλιξή τους, αδιαμφισβήτητα μέσα από αντιξοότητες και δυσκολίες, στο ξέφωτο μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής χώρας και ενός κράτους Δικαίου.

Ο σεβασμός, η ευγνωμοσύνη, η συγκίνηση και η σκέψη μας είναι σήμερα στην άξια γενιά του ’40, που, στα συντρίμμια του πολέμου και της κατοχής, όρθωσε ανάστημα, κοίταξε ψηλά και πρόκοψε. Τους χρωστάμε το σήμερα και τους ευγνωμονούμε για τον πατριωτισμό τους και τη θυσία τους για το έθνος. Η 28η Οκτωβρίου δεν είναι μόνο άλλη μία ευκαιρία να τιμήσουμε τους Έλληνες του ‘40. Είναι μία ευκαιρία να συλλογιστούμε τα δικά μας μεγάλα Όχι, που θα καθορίσουν, από εδώ και εμπρός, την πορεία μας ως έθνος. Αν με την ίδια ενότητα και ομοψυχία, προβάλλουμε τη δική μας σθεναρή άρνηση απέναντι στη φαυλότητα, τη μιζέρια, τη διαφθορά, την απραξία, τότε θα έχουμε δικαιώσει τη θυσία τους και θα έχουμε αποδώσει με πράξεις το σεβασμό μας».

Οι επετειακές εκδηλώσεις στη Σύρο συνεχίστηκαν και την επόμενη ημέρα με την κατάθεση στεφάνων στα μνημεία πεσόντων σε Άνω Σύρο, Βάρη, Ποσειδωνία και Γαλησσά.

Ταυτόχρονα, παρουσία του Καθολικού Επισκόπου Σύρου Σεβ. π. Πέτρου Στεφάνου, του Γενικού Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης, Γεώργιου Βούτσινου, των βουλευτών Κυκλάδων, Γιάννη Βρούτση, Κατερίνας Μονογυιού, Φίλιππου Φόρτωμα, Νίκου Συρμαλένιου, εκπροσώπων των τοπικών αρχών, αλλά και αντιπροσωπειών της σχολικής κοινότητας της Σύρου, τελέστηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, Επίσημη Δοξολογία, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωροθέου Β’.

Αξίζει να σημειωθεί πως στο σύντομο λόγο του, ο Σεβασμιώτατος καλωσόρισε στο νησί μας τον εκπρόσωπο της κυβέρνησης κ. Βούτσινο, τον οποίο και ευχαρίστησε θερμά για την υιοθέτηση της πρότασης που κατατέθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Σύρου και το ΔΙΕΚ Σύρου σχετικά με τη δημιουργία και λειτουργία τμήματος θρησκευτικού τουρισμού και προσκυνηματικών περιηγήσεων στην Τήνο.

«Λαός χωρίς εθνική και ιστορική μνήμη είναι νεκρός»

Η συνταξιούχος εκπαιδευτικός, συγγραφέας και Δρ. Ιστορίας και Πολιτισμού, Ελπίδα ΓΙρίντεζη – Καμπέλη, ανέδειξε μέσα από τον πανηγυρικό της Ημέρας, σημαντικά ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν μετά το γενναίο «ΟΧΙ» της Ελλάδας στο ταπεινωτικό ιταλικό τελεσίγραφο.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στον μεγάλο αριθμό γνωστών και αγνώστων ηρώων της Σύρου, που προστέθηκαν στους χιλιάδες της Εθνικής αντίστασης.

«Από τον Παναγιώτη του Βροντάδου, που κατέβασε τη Γερμανική σημασία από το λόφο της Ανάστασης και τον Επίσκοπο Βουτσίνο με την αντιστασιακή του δράση, μέχρι τον Πέτρο τον Ιταλό που έσωσε το λιμάνι της Ερμούπολης, όταν απενεργοποίησε τα καλώδια και τον εκρηκτικό μηχανισμό με τον οποίο οι Γερμανοί το είχαν ζώσει, φεύγοντας με τη λήξη του πολέμου, τον Απρίλιο του 1944. Ευτυχώς οι κατακτητές δεν πρόλαβαν να πυροδοτήσουν παρά μόνο ένα μικρό μέρος του λιμανιού, προς τη μεριά που είναι το νησάκι. Οι Κατοχικές δυνάμεις αποχώρησαν, ο πόλεμος τελείωσε, αλλά η Ελλάδα και ολόκληρη η Ελλάδα και ολόκληρη η ανθρωπότητα μετρούν τις πληγές τους. Η πολυπόθητη λευτεριά ήταν πολύ ακριβά πληρωμένη. Στο νησί μας, τα ηρώα μας είναι γεμάτα από τα ονόματα όλων εκείνων που πολέμησαν  και θυσιάστηκαν για πατρίδα και λευτεριά. Ωστόσο, οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, δεν ήταν τόσο μεγάλες από τις μάχες στο μέτωπο του πολέμου, όσο από την πείνα. Η βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού δεν έφτασε ποτέ και μάταια οι Συριανοί παρακαλούσαν τους τότε συμμάχους τους, με τη χαρακτηριστική έκφραση «στείλτε μας τρόφιμα ή φέρετρα». Μέσα σε δύο χρόνια, θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους στο κτήμα Χαρτουλάρη, πάνω από 7.000 ψυχές. Το 1/3 δηλαδή του πληθυσμού του νησιού, μεταξύ αυτών και δεκάδες παιδιά, πέθαναν με τον πιο οδυνηρό και μαρτυρικό θάνατο από την πείνα», σημείωσε η κ. Πρίντεζη – Καμπέλη.

Αναφερόμενη στο γεγονός ότι η Ελλάδα γιορτάζει την αρχή και όχι το τέλος του πολέμου, η ομιλήτρια κατέστησε γνωστό πως, σύμφωνα με τους ιστορικούς, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που νίκησε τις επεκτατικές δυνάμεις του άξονα, στην πρώτη φάση των μαχών. «Η νίκη στο ελληνοαλβανικό μέτωπο είχε εξαιρετικά συμβολικό χαρακτήρα και το σημαντικότατο μήνυμα που οι Έλληνες φαντάροι έστειλαν σε όλη την Ευρώπη ήταν το μήνυμα της Ελπίδας ότι «ο φασισμός δεν είναι αήττητος».

Δεδομένου πως ένας λαός χωρίς Εθνική και Ιστορική μνήμη είναι λαός νεκρός, η κ. Καμπέλη κατέληξε, λέγοντας πως είναι χρέος μας απέναντι στην Ιστορία, να διατηρήσουμε και να προβάλουμε τα ιδανικά που χαρακτηρίζουν την αιώνια φυλή των Ελλήνων. Την αγάπη για την πατρίδα, την ελευθερία, τη δημοκρατία, το θεό, τις ιδέες και τις αξίες μας, τη συνέπεια στην εκτέλεση του καθήκοντος, τη μεγαλοψυχία, το φιλότιμο και την αξιοπρέπεια του λαού μας.

Μετά το πέρας της ομιλίας, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Δωρόθεος Β’ τέλεσε τρισάγιο στο προ του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου Μνημείο των Πεσόντων, όπου κατατέθηκαν στεφάνια από τους εκπροσώπους των αρχών.

Μία επέτειος, ένας θρύλος, μία μνήμη και ένα χρέος

Οι επετειακές εκδηλώσεις στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων κορυφώθηκαν και ολοκληρώθηκαν με τη μεγάλη παρέλαση στην πλατεία Μιαούλη, η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη συγκίνηση στους παρευρισκόμενες πολίτες, καθώς μετά από ενάμιση χρόνο είχαν και πάλι την ευκαιρία να καμαρώσουν τους μαθητές και τις μαθήτριες, γιορτάζοντας όλη μαζί το ένδοξο παρελθόν και την ολοζώντανη ιστορία της πατρίδας μας.

Η παρέλαση άνοιξε με το Λύκειο Ελληνίδων Σύρου, θεματοφύλακα των παραδόσεων και της Εθνικής μας κληρονομιάς. Προηγήθηκε η σημαία του Συνδέσμου Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου φερόμενη τιμητικά από νέους και νέες του Λ.Ε.Σ.

Ακολούθησαν οι αδελφοποιημένοι σύλλογοι Μικρασιατών Ερμούπολης και Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου «Ο Εύξεινος Πόντος», που με τις δράσεις τους συμβάλλουν στη διατήρηση και διάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και τη διατήρηση ζωντανής και αναλλοίωτης της μνήμης προσώπων, ηθών και εθίμων από τις αλησμόνητες πατρίδες των προγόνων τους.

Ιδιαίτερα θερμό ήταν το χειροκρότημα των παρευρισκομένων προς τους μαθητές και τις μαθήτριες όλων των βαθμίδων του νησιού, τα μικρά και μεγάλα μέλη του Ναυτικού Ομίλου Σύρου και των προσκόπων καθώς και προς το ένοπλο πεζοπόρο τμήμα του Τάγματος Εθνοφυλακής Ερμούπολης.

Το οργανικό κομμάτι του Ελληνικού στρατού με αποστολή τη θωράκιση όλων των νησιών των Κυκλάδων τα οποία υπάγονται στην περιοχή ευθύνης του. Οι εθνοφύλακες παρέλασαν υπό την πολεμική σημαία, νιώθοντας υπερήφανοι που υπηρετούν για δεύτερη φορά την πατρίδα και έχουν την τιμή να αποτελούν τους συνεχιστές και θεματοφύλακες της ιστορικής σημαίας του ελληνικού «ΟΧΙ» και των θυσιών των ηρώων του 1940.

Αρμόδιος για το συντονισμό όλων των τμημάτων της παρέλασης ήταν ο υπεύθυνος Φυσικής Αγωγής της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Κυκλάδων Λάζαρος Τσιομπάνης.

Οι εκδηλώσεις εορτασμού της Εθνικής μας επετείου διοργανώθηκαν από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.

Υπενθυμίζεται ότι μέχρι και τις 2 Νοεμβρίου 2021, το κοινό έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί στην Αίθουσα Τέχνης «Γιάννη & Ελένης Βάτη» την έκθεση φωτογραφίας της Δήμητρας Χατζηαδάμ «Εύζωνες / οι φύλακες των αφανών», που διοργανώθηκε από το Λύκειο Ελληνίδων Σύρου και τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, στο πλαίσιο του εορτασμού της 28^ης Οκτωβρίου και των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.