"Προσοχή στις απάτες και τους επιτήδειους"

Με αφορμή υπόθεση τηλεφωνικής εξαπάτησης ηλικιωμένου που εξιχνιάστηκε (27 Ιανουαρίου 2025), καθώς και άλλα παρόμοια περιστατικά σε διάφορες περιοχές, η Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Νοτίου Αιγαίου υπενθυμίζει στους πολίτες τις πιο συχνές μεθόδους που χρησιμοποιούν επιτήδειοι για να τους εξαπατήσουν και να τους αποσπάσουν χρήματα και παραθέτει χρήσιμες συμβουλές για την αποφυγή τους.

•    να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν σας τηλεφωνούν άγνωστοι και προσπαθούν να σας πείσουν να τους δώσετε χρήματα, με το πρόσχημα ότι συγγενικό σας πρόσωπο έχει προκαλέσει τροχαίο ατύχημα,
•    σε αυτές τις περιπτώσεις πάντα να επιδιώκετε οι ίδιοι να επικοινωνείτε τηλεφωνικά με το συγγενικό σας πρόσωπο, προς επιβεβαίωση των όσων επικαλούνται,
•    η επικοινωνία να γίνεται με δικό σας τηλέφωνο και κατόπιν δικής σας πρωτοβουλίας και να μην δέχεστε να μιλάτε με άτομο, το οποίο κάλεσαν οι άγνωστοι,
•    για τους ίδιους λόγους να μην ενδίδετε σε προτροπές για συνάντηση (ραντεβού κ.λπ.),
•    σε κάθε περίπτωση, να δηλώνετε ότι δεν πρόκειται να δώσετε χρήματα,
•    να ενημερώνετε τα οικεία σας πρόσωπα (του στενού και ευρύτερου συγγενικού, φιλικού και κοινωνικού περιβάλλοντος) και ιδιαιτέρως τα ηλικιωμένα άτομα και να τους συμβουλεύετε προκειμένου να μην εξαπατηθούν από επιτήδειους,
•    προσπαθήστε να συγκρατήσετε τα χαρακτηριστικά των δραστών, εάν έλθουν σε επαφή μαζί σας, καθώς και των οχημάτων με τα οποία κινούνται (αριθμό κυκλοφορίας, μάρκα οχήματος, χρώμα κ.λπ.), για να βοηθήσετε το έργο των διωκτικών Αρχών,
•    να έχετε πάντα διαθέσιμους τους τηλεφωνικούς αριθμούς, με τους οποίους πρέπει να επικοινωνήσετε σε περίπτωση ανάγκης (Αστυνομία, Πυροσβεστική, Νοσοκομεία, στενοί συγγενείς κ.α.).

Οι δράστες χρησιμοποιούν συνήθως μεθοδολογίες, που περιγράφονται ως εξής:

     Απάτη με το πρόσχημα πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος

•    Έχοντας προφανώς αντλήσει πληροφορίες για την οικογενειακή κατάσταση των υποψήφιων θυμάτων, πραγματοποιούν αιφνιδιαστικές τηλεφωνικές κλήσεις σε αυτούς, προσποιούμενοι άλλοτε νοσοκομειακούς γιατρούς και άλλοτε δικηγόρους ή αστυνομικούς, υποστηρίζοντας ψευδώς ότι στενό συγγενικό τους πρόσωπο (συνήθως τέκνο τους) έχει προκαλέσει με υπαιτιότητά του τροχαίο ατύχημα, με συνέπεια τον θανάσιμο ή βαρύτατο τραυματισμό συνήθως ανήλικου παιδιού.
•    Επιπλέον ισχυρίζονται ότι για να αποφευχθεί η φυλάκιση του συγγενικού τους προσώπου και να απεμπλακεί από τις επικείμενες ποινικές συνέπειες, απαιτείται η καταβολή σημαντικών χρηματικών ποσών, το ύψος των οποίων διαφοροποιείται σε κάθε περίπτωση, ανάλογα με τη δεκτικότητα και την ευπιστία των θυμάτων.
•    Για να γίνουν πιο πειστικοί, άλλοι συνεργάτες τους παρεμβάλλονται στην τηλεφωνική επικοινωνία και προσποιούνται το συγγενικό τους πρόσωπο, εκλιπαρώντας για βοήθεια και ασκώντας αφόρητη ψυχολογική πίεση στα θύματα.
•    Στη συνέχεια και εφόσον τα θύματα έχουν πεισθεί, είτε εμφανίζονται στην οικία τους για την παραλαβή των χρημάτων, είτε δίνουν ραντεβού σε προκαθορισμένο από τους δράστες τόπο και χρόνο, πλησίον της οικίας.

    Απάτη με τη μέθοδο νοσηλείας συγγενικού προσώπου

•    Επιλέγουν συνήθως ηλικιωμένους και πληροφορούνται με οποιανδήποτε τρόπο τα στοιχεία ταυτότητας τόσο των ιδίων, όσο και προσφιλών συγγενικών τους προσώπων, συνήθως των παιδιών τους.
•    Ακολούθως, επικοινωνούν τηλεφωνικώς μαζί τους κυρίως τις νυχτερινές ώρες (συνήθως μετά τα μεσάνυχτα) και εκμεταλλευόμενοι την αναστάτωση που προκαλείται, τους αναγγέλλουν ότι ένας στενός συγγενής τους (π.χ. γιος, κόρη, γαμπρός ή νύφη) εισήχθη εσπευσμένα σε κάποιο νοσοκομείο, λόγω τροχαίου ατυχήματος ή κάποιου άλλου εκτάκτου λόγου και απαιτούν χρήματα για να γίνει άμεσα κάποια ιατρική πράξη, συνήθως χειρουργική επέμβαση.
•    Οι δράστες ζητούν από τους ηλικιωμένους να μεταβούν αμέσως σε συγκεκριμένο σημείο (που νωρίτερα οι ίδιοι έχουν επιλέξει ως κατάλληλο, συνήθως κοντά στο σπίτι τους), όπου τους «αναμένει» άνθρωπος του νοσοκομείου π.χ. ένας νοσηλευτής ή υπάλληλος του ΕΚΑΒ, για να παραλάβει τα χρήματα και να τα παραδώσει το ταχύτερο δυνατό στους γιατρούς.
•    Οι ηλικιωμένοι χρησιμοποιούν συνήθως την ίδια τηλεφωνική συσκευή στην οποία δέχθηκαν την κλήση για να καλέσουν στο κινητό τηλέφωνο το συγγενικό τους πρόσωπο, που «δήθεν» νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση. Όμως, μέσα στη σύγχυση τους δεν αντιλαμβάνονται ότι η «γραμμή» είναι ακόμη ανοιχτή με τους δράστες, οι οποίοι δεν τερμάτισαν την προηγούμενη κλήση. Οι δράστες προσποιούνται ότι απαντούν στην κλήση των θυμάτων και «επιβεβαιώνουν» την άσχημη είδηση, παριστάνοντας για παράδειγμα κάποιον τραυματιοφορέα που κρατάει το κινητό του νοσηλευόμενου.

    Απάτη με το πρόσχημα επιστροφής χρημάτων από Δημόσιες Υπηρεσίες

•    Οι δράστες προσποιούμενοι υπαλλήλους Δ.Ο.Υ., Τραπεζών, ασφαλιστικών εταιρειών, ΕΦΚΑ κ.α. τηλεφωνούν σε πολίτες και τους «ενημερώνουν» ότι  δήθεν δικαιούνται επιστροφή χρημάτων από φορολογία, ή αναδρομικά ποσά από επιδόματα ή συντάξεις ή ακόμα και καταβολή ποσών από προγράμματα ΕΣΠΑ κ.λπ.,
•    Περαιτέρω τους «ενημερώνουν» ότι για να παραλάβουν τα ποσά αυτά θα πρέπει πρώτα να καταβάλλουν κάποιο ποσό, για τη διεκπεραίωση δήθεν γραφειοκρατικών διαδικασιών, ενώ
•    Αφού πείσουν τους πολίτες τους ζητούν να καταθέσουν τα χρήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς ή μέσω των ΕΛ.ΤΑ. ή προσπαθούν να υποκλέψουν τραπεζικά στοιχεία [αριθμούς πιστωτικών-χρεωστικών καρτών, διαπιστευτήρια εισόδου σε λογαριασμούς ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking)].

    Επιπλέον, σε άλλες περιπτώσεις:

•    αναζητούν υποψήφιους αγοραστές για να πωλήσουν, ως «ευκαιρία», διάφορα είδη (κοσμήματα, ηλεκτρικά είδη, κινητά τηλέφωνα κ.λπ.), δήθεν μεγάλης αξίας, σε χαμηλές τιμές. Αφού «παζαρέψουν» την τιμή αρκετή ώρα, τελικά «συμβιβάζονται» σε μια όντως χαμηλή τιμή και πωλούν τα είδη, τα οποία ωστόσο είναι κατά κανόνα ευτελούς αξίας.

•    αναρτούν ή αναζητούν αγγελίες στο διαδίκτυο για δήθεν αγοραπωλησία προϊόντων ή οχημάτων και εξαπατούν πολίτες, οι οποίοι:

o    ως αγοραστές, αποστέλλουν το χρηματικό αντίτιμο του προϊόντος που υποτίθεται ότι θα αγοράσουν (π.χ. μέσω e-banking, paypal κ.λπ.), χωρίς να το παραλάβουν ποτέ ή παραλαμβάνουν άλλο, ευτελούς αξίας, ενώ,
o    ως πωλητές, πείθονται από τους δράστες ότι έχουν εξοφληθεί για το προϊόν που πούλησαν, κυρίως με τους ακόλουθους τρόπους:

    τους επιδεικνύουν ανύπαρκτο αριθμό λογαριασμού, όπου αποτυπώνεται ψευδής ηλεκτρονική μεταφορά του αντιτίμου της συναλλαγής στο λογαριασμό τους ή  πλαστή βεβαίωση μεταφοράς εμβασμάτων,
    τους πείθουν να εκδώσουν, μέσω εφαρμογής πιστωτικού ιδρύματος, κωδικό με το αντίτιμο της συναλλαγής. Ακολούθως τους ζητούν τον κωδικό αυτό, ισχυριζόμενοι ότι θα καταθέσουν, μέσω του κωδικού, το οφειλόμενο πόσο στο λογαριασμό τους. Όμως, στην πραγματικότητα, οι δράστες χρησιμοποιώντας τον κωδικό αυτό, κάνουν ανάληψη, μέσω ΑΤΜ, του ποσού από τον λογαριασμό του πωλητή.

Συνιστάται:
•    Να είστε επιφυλακτικοί όταν άγνωστα άτομα επιχειρούν να σας πείσουν να καταβάλλετε χρήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς, με οποιοδήποτε πρόσχημα.
•    Να επιβεβαιώνετε με δική σας πρωτοβουλία τα στοιχεία των ατόμων που προβαίνουν σε τηλεφωνικές παραγγελίες – συναλλαγές.
•    Να επαληθεύετε τις κινήσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς πριν την οποιαδήποτε συναλλαγή και να δηλώνετε ότι δεν πρόκειται να επιστραφούν χρήματα, χωρίς προηγούμενη διασταύρωση οικονομικών στοιχείων.
•    Να αποφεύγετε τη γνωστοποίηση προσωπικών οικονομικών δεδομένων (αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών, προσωπικούς κωδικούς (ΡΙΝ Numbers), αριθμούς πιστωτικών καρτών, πληροφορίες καρτών ΑΤΜ, κωδικούς επαλήθευσης πιστωτικών καρτών κτλ).
•    Να μην καταχωρείτε προσωπικά τραπεζικά δεδομένα και στοιχεία πιστωτικών καρτών σε φόρμες που αποστέλλονται από άγνωστες ηλεκτρονικές διευθύνσεις ή μηνύματα ή μέσω υπερσυνδέσμων (links).
•    Να μην ακολουθείτε ύποπτους υπερσυνδέσμους (links) που λαμβάνετε σε συνέχεια αντίστοιχων τηλεφωνικών κλήσεων.
•    Να καταγράφετε τους τηλεφωνικούς αριθμούς από τους οποίους σας καλούν για να βοηθήσετε το έργο των διωκτικών Αρχών.
•    Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν εντοπίζετε αγγελίες πώλησης οχημάτων-μοτοσικλετών-κινητών ή άλλων προϊόντων σε δελεαστικές τιμές, ως «ευκαιρία αγοράς».
•    Να αποφεύγετε την προκαταβολή χρημάτων σε ιδιώτες πωλητές, τους οποίους δε γνωρίζετε, ακόμη και εάν αυτοί αποκαλύπτουν τα στοιχεία τους ή τον αριθμό του τραπεζικού τους λογαριασμού.
•    Να επιδιώκετε τη διασταύρωση του αληθούς της πώλησης ειδικά δε όταν πρόκειται για οχήματα, την τεχνική εξέτασή τους (σε εξουσιοδοτημένο συνεργείο κατά προτίμηση) προ της συναλλαγής, καθώς και την επίδειξη της άδειας κυκλοφορίας τους, με σκοπό τον, κατά το δυνατό, αποκλεισμό περίπτωσης κλεμμένου οχήματος-μοτοσικλέτας.
•    Να επιδιώκετε ο προγραμματισμός συναντήσεων (ραντεβού) για επίδειξη του οχήματος να γίνεται σε πολυσύχναστα μέρη και σημεία και όχι σε ερημικές τοποθεσίες, για λόγους ασφάλειας.
•    Να αποφεύγετε οικονομικές συναλλαγές μέσω διαδικτύου από κοινόχρηστους υπολογιστές. Να προτιμάτε προσωπικό υπολογιστή ή κάποιον τον οποίο είστε βέβαιοι ως προς το επίπεδο ασφάλειας.
•    Να προτιμάτε ιστοσελίδες / διαδικτυακά καταστήματα με συνέπεια και εγκυρότητα στις υπηρεσίες τους που παρέχουν εγγυήσεις ασφάλειας.
•    Να βεβαιώνεστε ότι το ηλεκτρονικό / διαδικτυακό κατάστημα για αγορές προϊόντων, μέσω διαδικτύου, παρέχει βασικές πληροφορίες και τα πλήρη στοιχεία της ταυτότητάς του, όπως υποχρεούται (π.χ. έδρα καταστήματος, ύπαρξη φυσικού καταστήματος, στοιχεία επικοινωνίας, πολιτική επιστροφών, όροι αγορών, πολιτική απορρήτου κ.α.).
•    Να βεβαιώνεστε ότι το ηλεκτρονικό κατάστημα διαθέτει σύστημα ασφαλούς πληρωμής («λουκετάκι» στο κάτω μέρος της σελίδας και διεύθυνση που ξεκινά με https://) πριν προχωρήσετε σε οικονομική συναλλαγή μέσω της ιστοσελίδας.
•    Να χρησιμοποιείτε προπληρωμένες κάρτες (prepaid cards) στις διαδικτυακές αγορές, ώστε να είναι διαθέσιμο αποκλειστικά και μόνο το περιεχόμενο ποσό, ενώ παράλληλα με αυτό τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα προσθήκης χρημάτων μόνο όταν υπάρξει ανάγκη, προκειμένου να διεκπεραιώνονται με ασφάλεια οι διαδικτυακές συναλλαγές
•    Να αποφεύγετε τις προσφορές που εμφανίζονται από αναδυόμενα (pop-ups) παράθυρα, αν προέρχονται από άγνωστες ιστοσελίδες.
•    Να μην γνωστοποιείτε προσωπικά ή οικονομικής φύσεως δεδομένα, αν δεν είστε απολύτως βέβαιοι για την ασφάλεια και αξιοπιστία της ιστοσελίδας.
•    Να αναζητάτε τυχόν αξιολογικά σχόλια πελατών – άλλων χρηστών διαδικτύου καθώς και σχετικές κριτικές, πριν προχωρήσετε στη συναλλαγή, στις περιπτώσεις άγνωστων σε διαδικτυακών καταστημάτων.
•    Να ελέγχετε την εγκυρότητα των δημοσιευμάτων για επενδυτικά προγράμματα, ακόμα και όταν προβάλλονται ότι συμμετέχουν άτομα με αναγνωρισιμότητα, καθόσον αυτό στοχεύει να πεισθούν διαδικτυακοί χρήστες για την αληθοφάνεια των προβαλλομένων.
•    Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά επενδύσεις με ιδιαίτερα υψηλές και ελκυστικές αποδόσεις.
•    Να μην ανοίγετε e-mail s ή διαφημίσεις που προέρχονται από άτομα που δεν γνωρίζετε ή δεν περιμένετε.
•    Να παραμένετε επιφυλακτικοί όταν σας προσεγγίζουν τηλεφωνικά ή μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου άτομα από επενδυτικές εταιρείες του εξωτερικού και μην επενδύετε τα χρήματά μας σε υπηρεσίες χωρίς να είστε απολύτως βέβαιοι για την αξιοπιστία τους.
•    Να διατηρείτε επιφυλάξεις αν η προσφορά φαίνεται υπερβολικά καλή για να είναι αληθινή, καθώς και επιφυλάξεις εάν είναι πραγματική.
•    Να ενημερώνετε πάντα τις αστυνομικές Αρχές, ακόμη και σε περίπτωση απόπειρας απάτης σε βάρος σας.

Επισημαίνεται ότι, οι επιτήδειοι για να πείσουν τα θύματα τους  χρησιμοποιούν τον αιφνιδιασμό και την άσκηση ψυχολογικής πίεσης, εναλλάσσοντας κάθε φορά τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν, προκειμένου να καταφέρουν να αποσπάσουν χρήματα.

Καλούμε του πολίτες, τους φορείς και τις κοινωνικές δομές να ενημερώνουν τους ηλικιωμένους ώστε να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί και σε κάθε περίπτωση, ακόμη και απόπειρας, να απευθύνονται αμέσως στην Αστυνομία στον τριψήφιο τηλεφωνικό αριθμό «100».

Περισσότερες χρήσιμες συμβουλές-πληροφορίες για την προστασία των πολιτών έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας Ελληνικής Αστυνομίας www.hellenicpolice.gr / Οδηγός του Πολίτη.

Επίσης, πληροφορίες και συμβουλές για περιστατικά ηλεκτρονικών απατών υπάρχουν στην ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος www.cyberalert.gr