Στήριξη των θυμάτων βίας την περίοδο της καραντίνας

Αυξημένα είναι τα περιστατικά βίας προς τις γυναίκες τα οποία καταγράφηκαν την περίοδο της καραντίνας και του αναγκαστικού εγκλεισμού στο σπίτι εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού συγκριτικά με τις αναφορές που υπήρξαν κατά το παρελθόν είτε προς τα Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών πανελλαδικά, είτε προς την γραμμή SOS 15900.

Τα παραπάνω αναφέρονται επισήμως από τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων σε έναν απολογισμό των τελευταίων δύο μηνών, ενώ υπογραμμίζονται και από την πλευρά των κατά τόπους Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών που με το επιστημονικό προσωπικό τους, στηρίζουν τον γυναικείο πληθυσμό της χώρας.

Αναφορικά με τα δεδομένα σε τοπικό επίπεδο, αλλά και επίπεδο νομού Κυκλάδων κλήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη στην “Κοινή Γνώμη” η υπεύθυνη Κοινωνική Λειτουργός του Συμβουλευτικού Κέντρου Γυναικών Σύρου, Καλλιόπη Μαγουλά, προκειμένου να αναδειχθεί το πολύτιμο έργο που προσφέρεται στις γυναίκες που τολμούν και ζητούν βοήθεια καθώς αντιμετωπίζουν βία.

Σύμφωνα με την ίδια, αν και στις μικρές κοινωνίες οι γυναίκες δυσκολεύονται σε μεγαλύτερο βαθμό να ζητήσουν βοήθεια, ωστόσο, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ατόμων που έχει απευθυνθεί μέχρι σήμερα στο Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών Σύρου προκειμένου να αντιδράσει και να αντιμετωπίσει τα περιστατικά βίας που βιώνει.

Υπογραμμίζεται από την πλευρά της δε, πως, κρίνεται εξαιρετικά σημαντικό, οι γυναίκες να τολμούν ακόμη και ανώνυμα να ζητούν συμβουλές προκειμένου να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και τη γυναικεία φύση τους, καθώς αυτό αποτελεί ένα πρώτο βήμα να βγουν από το “αδιέξοδό” τους.

Αξίζει να υπενθυμιστεί πως για όσες γυναίκες επιθυμούν να λάβουν στήριξη από το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών Σύρου, θα πρέπει να γνωρίζουν πως αυτό λειτουργεί από Δευτέρα έως και Παρασκευή (8πμ – 4μμ), στην οδό Φολεγάνδρου 2, στην Ερμούπολη και η τηλεφωνική γραμμή στην οποία μπορούν να καλούν είναι η εξής: 22810-76496. Επιπλέον μπορούν εναλλακτικά να αποστείλουν κάποιο fax στο 22810-76497 ή και mail στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση ermoupoli@isotita.gr.

• Πόσα χρόνια λειτουργεί το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών στη Σύρο, με πόσα άτομα επιστημονικό προσωπικό εξυπηρετεί όσους απευθύνονται σε αυτό και ποιος είναι ο βασικός ρόλος του;

“Το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου λειτουργεί στην Ερμούπολη από τον Απρίλιο του 2013. Ανήκει στο πανελλαδικό δίκτυο δομών της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και από το 2013 συνεχίζει τη λειτουργία του, έχοντας ενταχθεί στο ΠΕΠ Ν. Αιγαίου 2014 – 2020 υπό τη διοίκηση και την επιστημονική εποπτεία του ΚΕΘΙ (Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας).

Στον παρόντα χρόνο στελεχώνεται από τη σύμβουλο υποδοχής, την κοινωνική λειτουργό και τον νομικό. Ο βασικός ρόλος του είναι συμβουλευτικός και υποστηρικτικός σε γυναίκες θύματα βίας, αλλά και σε γυναίκες θύματα πολλαπλών διακρίσεων. Δηλαδή μπορεί να είναι μονογονείς, ΑΜΕΑ, άνεργες γυναίκες, μετανάστριες”.

• Η γενικότερη εικόνα που έχετε από τη λειτουργία σας ως σήμερα, δείχνει πως υπάρχουν προβλήματα ενδοοικογενειακής βίας σε τοπικό επίπεδο και σε επίπεδο νομού; Και αν σε ποιόν βαθμό αναφορικά και με τα πληθυσμιακά δεδομένα;

“Στο Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου απευθύνονται γυναίκες από όλον τον νομό Κυκλάδων. Δηλαδή εξυπηρετούμε όλα τα νησιά του νομού Κυκλάδων. Οπότε σε αυτό το επίπεδο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουν απευθυνθεί στο Συμβουλευτικό Κέντρο περισσότερες από 600 γυναίκες σχετικά με ζητήματα βίας, κακοποίησης ή και πολλαπλών διακρίσεων και κάποιες από αυτές είναι από άλλες περιοχές της Ελλάδας, οι οποίες έχουν έλθει σε εμάς είτε σε συνεργασία με άλλες δομές του δικτύου της Γενικής Γραμματείας, είτε επειδή γυναίκες από άλλες περιοχές, επέλεξαν να επικοινωνήσουν με το Συμβουλευτικό της Σύρου”.

• Ολοκληρώθηκε ένα μεγάλο διάστημα αναγκαστικού εγκλεισμού των ανθρώπων στα σπίτια τους εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Αυξήθηκαν τα περιστατικά που καταγράψατε αυτή την περίοδο; Επικοινώνησαν περισσότεροι συνάνθρωποί μας με εσάς ζητώντας στήριξη συγκριτικά με το παρελθόν;

“Συγκεκριμένα, σε τοπικό επίπεδο δεν φαίνεται να έχει παρουσιαστεί κάποια συγκεκριμένη αύξηση. Ωστόσο, πρόσφατα λάβαμε κάποια στοιχεία τα οποία έχουν προέλθει από την τηλεφωνική γραμμή SOS (15900) της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, όπου παρουσιάζουν 325 κλήσεις για περιστατικά βίας, τον Μάρτιο του 2020, οι οποίες τον Απρίλιο έγιναν 1.070. Ταυτόχρονα παρατηρούμε πως τον Μάρτιο του 2020 υπήρξαν 116 κλήσεις για ενδο-οικογενειακή βία, οι οποίες τον Απρίλιο του 2020 – τον βασικό μήνα της καραντίνας – έγιναν 648. Σχεδόν τετραπλασιάστηκαν. Αυτά είναι τα επίσημα βασικά στοιχεία που έχουν προέλθει και από την Υπηρεσία. Διευκρινίζω πως τα παραπάνω στοιχεία αφορούν σε πανελλαδικό επίπεδο, γιατί προέρχονται από την 15900 που είναι η 24ωρη γραμμή στήριξης. Δεν υπάρχουν στοιχεία για το κάθε Συμβουλευτικό Κέντρο ξεχωριστά από τη συγκεκριμένη γραμμή. Οπότε, πολύ πιθανόν, πολλές γυναίκες να παραπέμφθηκαν από την τηλεφωνική γραμμή προς Συμβουλευτικά Κέντρα, όχι μόνον της Σύρου, αλλά γενικά προς τα Συμβουλευτικά Κέντρα πανελλαδικά”.

• Μιλήστε μας συγκεκριμένα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες (μορφές βίας) και τα οποία σας αναφέρουν.

“Μπορεί να προσέλθει μία γυναίκα στο Συμβουλευτικό Κέντρο και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει να έχει να κάνει με τη βία. Μπορεί να είναι ψυχολογική, λεκτική, σωματική ή σεξουαλική, κοινωνική, οικονομική βία. Επίσης, μπορεί να είναι θύμα πολλαπλών διακρίσεων. Μπορεί να είναι άνεργη, ΑΜΕΑ, μετανάστρια. Είναι πιθανόν να χρειάζεται νομική στήριξη μία γυναίκα. Όπως ενημέρωση για νομικό πλαίσιο, δικαιώματα, νομικές διαδικασίες. Επίσης, ενδέχεται να χρειάζεται κοινωνική στήριξη, η οποία σχετίζεται με ενημέρωση για επιδόματα, για παροχές, σχετικά με διασύνδεση για υπηρεσίες κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μπορεί να χρειάζεται ψυχολογική κι εργασιακή υποστήριξη.

Σε γενικές γραμμές είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι γυναίκες, πως, στο Συμβουλευτικό Κέντρο μπορεί να απευθυνθεί οποιαδήποτε γυναίκα αντιμετωπίζει οποιοδήποτε πρόβλημα. Είτε είναι πρόβλημα που προκύπτει από διακρίσεις έμφυλες, από πολλαπλές διακρίσεις ή και πρόβλημα που προκύπτει από περιστατικά βίας”.

• Για κάθε πρόβλημα που σας αναφέρουν, πώς ανταποκρίνεστε; Η κατεύθυνσή σας είναι αυστηρά συμβουλευτική αλλά σε σταθερό επίπεδο; Ή κάποιο πρόσωπο μπορεί να επικοινωνήσει μία φορά μόνο;

“Υπάρχει περίπτωση να επικοινωνήσουν γυναίκες μαζί μας με σκοπό την πληροφόρηση. Όπου εκεί συνήθως λαμβάνουν χρόνο να επεξεργαστούν τα δεδομένα και είναι πολύ πιθανόν να επικοινωνήσουν ξανά. Πάντως, με τις περισσότερες συμβουλευόμενες υπάρχει μία διαλογική διαδικασία που έχει συγκεκριμένη διάρκεια και λειτουργεί υποστηρικτικά για τη γυναίκα όλο αυτό. Βέβαια είναι σημαντικό να αναφερθεί πως και το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου και όλα τα Συμβουλευτικά Κέντρα και όλο το δίκτυο δομών της Γενικής Γραμματείας ακολουθεί το μοντέλο της συμβουλευτικής με την οπτική του φύλου. Δηλαδή το κέντρο της συμβουλευτικής είναι η γυναίκα”.

• Διαπιστώνετε ότι οι γυναίκες που επικοινωνούν με το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών το πράττουν χωρίς δισταγμό και φόβο ή αρχικά δυσκολεύονται;

“Θα εστιάσω σε τοπικό επίπεδο. Δεν είναι πάντα εύκολο. Οι μικρές κοινωνίες πολλές φορές λειτουργούν και ανασταλτικά σε τέτοιου είδους αποφάσεις. Ωστόσο είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ακόμα και ένα τηλεφώνημα στο Συμβουλευτικό Κέντρο με σκοπό τη λήψη πληροφοριών, κατά το οποίο πιθανά η συμβουλευόμενη να μην επιθυμεί να δώσει ούτε τα στοιχεία της είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα. Είναι μία αρχή και είμαστε πάντα αισιόδοξοι και αισιόδοξες ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα στο μέλλον, χωρίς δηλαδή να υπάρχει ο δισταγμός και ο φόβος”.

• Σε αυτούς τους δύσκολους κοινωνικο-οικονομικούς καιρούς, ποιο είναι το μήνυμά σας προς κάθε γυναίκα που αντιμετωπίζει βία; Πόσο σημαντικό είναι μία γυναίκα να τολμήσει να ζητήσει υποστήριξη;

“Οι δυσκολίες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες οι γυναίκες αποτελούν ένα σύνθετο φαινόμενο. Δεν αφορά μόνον τη Σύρο, δεν αφορά μόνον την Ελλάδα, αλλά αφορά όλες τις κοινωνίες ανεξαιρέτως. Δεν είναι ατομική υπόθεση. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι και όλες ότι είναι ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί τη συνεργασία όλων μας και οφείλουμε να μιλήσουμε γι αυτό. Οι ίδιες οι γυναίκες μπορούν να βρουν τη στήριξη που χρειάζονται καθώς είμαστε εδώ για εκείνες όσο μπορούμε και το κομμάτι της υποστήριξης σε μία κατάσταση βίας που μπορεί να ζουν ή σε καταστάσεις πολλαπλών διακρίσεων είναι πάρα πολύ σημαντικό”.

Τα επίσημα στοιχεία

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από την πλευρά της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, “σημαντική αύξηση των καταγγελιών για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας καταγράφηκε τις ημέρες της “καραντίνας” και του υποχρεωτικού εγκλεισμού στο σπίτι λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού”.

Η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας, τον τελευταίο μήνα έλαβε συνολικά 1.769 κλήσεις.

Ειδικότερα, “οι κλήσεις για περιστατικά βίας τον Απρίλιο έφθασαν τις 1.070, ενώ οι αντίστοιχες κλήσεις το Μάρτιο ήταν 325. Εξίσου ανησυχητική είναι η αύξηση των κλήσεων για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας τον Απρίλιο, με 648 κλήσεις. Οι κλήσεις για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας σχεδόν τετραπλασιάστηκαν το μήνα της “καραντίνας” σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα, το Μάρτιο, που καταγράφηκαν 166 κλήσεις για παρόμοια περιστατικά”.

Επιπλέον, αό τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι επτά στα δέκα περιστατικά βίας καταγγέλθηκαν από τα ίδια τα θύματα και τρία στα δέκα καταγγέλθηκαν από τρίτα πρόσωπα, όπως γονείς, παιδιά, αδέρφια, γείτονες και φίλοι.

“Είναι φανερό πως η καμπάνια ενημέρωσης για τη στήριξη των γυναικών θυμάτων βίας κινητοποίησε τις ωφελούμενες, καθώς και τα τρίτα πρόσωπα στο να προχωρήσουν σε επικοινωνία με τη γραμμή SOS και να καταγγείλουν τα περιστατικά βίας” δήλωσε η Γενική Γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων Μαρία Συρεγγέλα, τονίζοντας πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι εννιά στα δέκα άτομα που κάλεσαν στη γραμμή SOS 15900, τόλμησαν για πρώτη φορά να αναφέρουν το περιστατικό βίας, να ζητήσουν στήριξη και να στείλουν με τη σειρά τους σε όλες τις γυναίκες το μήνυμα “Μένουμε σπίτι αλλά δεν μένουμε σιωπηλές”.

Επιπλέον, πρέπει να αναφερθεί πως τα περισσότερα θύματα βίας ήταν σύζυγοι – σύντροφοι (στο 61% των περιστατικών). Δηλαδή, 485 σύζυγοι – σύντροφοι τον Απρίλιο βίωσαν σκληρές εικόνες που δύσκολα θα ξεχάσουν, ενώ έντονο προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι το 10% των περιστατικών βίας αφορούσε σε παιδιά (77 παιδιά).

Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι το 8% των περιστατικών βίας αφορούσε σε πρώην συζύγους – πρώην συντρόφους (56 θύματα) και 67 περιστατικά αφορούσαν περιστατικά βίας κατά γονέων και αδελφών (9%).

Αιτήματα για στήριξη και φιλοξενία

Η κύρια ηλικιακή ομάδα που κάλεσε στη γραμμή SOS ήταν από 40-54 ετών (27%), με αμέσως επόμενη την ηλικιακή ομάδα των 25-39 ετών (18%). Η οικογενειακή κατάσταση της πλειοψηφίας των ωφελουμένων ήταν έγγαμες (52%), με παιδιά (62%) και απασχολούμενες (21%).

Τέλος, όσον αφορά στα αιτήματα των ωφελούμενων, το 40% ήθελε ψυχοκοινωνική στήριξη και το 36% νομική συμβουλευτική και βοήθεια. Επιπλέον, στα παιδιά των θυμάτων βίας προσφέρθηκε από το Χαμόγελο του Παιδιού ιατρική βοήθεια, ενώ 41 κλήσεις αφορούσαν αίτημα φιλοξενίας σε ξενώνες. Μάλιστα 15 περιστατικά ήταν έκτακτα και χρειάστηκε να απομακρυνθούν τα θύματα άμεσα από το περιβάλλον τους. Τα θύματα και τα παιδιά τους φιλοξενήθηκαν σε ειδικά καταλύματα που εξασφάλισε η Γενική Γραμματεία σε συνεργασία με την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρία.