Απουσία αντανακλαστικών στη βαριά σκιά της κατάρρευσης

Καταδικασμένα στον καταστροφικό κύκλο της εγκατάλειψης φαίνεται να παραμένουν αρκετά ιστορικά κτίρια στο νησί της Σύρου, τα οποία παρουσιάζουν συνεχώς μικρές, αλλά και(!) εκτεταμένες καταρρεύσεις, απειλώντας ουσιαστικά τη σωματική ακεραιότητα των πολιτών, ανά πάσα στιγμή.

Κτίρια που θα μπορούσαν να τύχουν σοβαρής αξιοποίησης, είτε μέσω επενδύσεων, είτε μέσω άλλης αξιοποίησης προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και τα οποία βρίσκονται σε κεντρικά και σημαντικά σημεία του νησιού, αφήνονται σε καθεστώς εγκατάλειψης, με αποτέλεσμα το πολιτιστικό και αρχιτεκτονικό απόθεμα του τόπου να χάνεται.

Ακίνητα που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία της Σύρου, όπως ενδεικτικά το Λοιμοκαθαρτήριο, το Τελωνείο, καθώς και τα απομεινάρια των πρώην εργοστασίων Λαδόπουλου, σήμερα βρίσκονται στο προσκήνιο για μία ακόμη φορά, καθώς νέα τμήματα ορισμένων εξ αυτών, αποκολλήθηκαν προσφάτως.

Όπως διαπιστώνεται οι ιδιοκτήτες τους – που δεν είναι ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις το ίδιο το Δημόσιο -, αδυνατούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά όχι μόνον στο θέμα της αξιοποίησής τους, αλλά ακόμη και στο πρώτο κι απαραίτητο βήμα για τη διάσωσή τους, που είναι η άρση της επικινδυνότητάς τους.

Αποτέλεσμα των ανωτέρω είναι η κατάστασή τους να απασχολεί σε θεωρητικό επίπεδο τις τοπικές Αρχές και τους φορείς, κάθε φορά που παρατηρείται πτώση τμήματος κτιρίων, παρά το γεγονός πως οι άμεσα εμπλεκόμενοι όφειλαν να είχαν ενδιαφερθεί γι αυτά εδώ και πάρα πολλά χρόνια.

Συγκεκριμένα, νέα αποκόλληση από μέρος του κτιρίου του Λοιμοκαθαρτηρίου που ανήκει στην Καζίνο Αιγαίου Α.Ε., τέθηκε επί τάπητος με τη μορφή ερωτήματος στο Δημοτικό Συμβούλιο, προκειμένου να καταστεί γνωστό αν ο Δήμος θα προβεί σε ενημέρωση του ιδιοκτήτη του για την κατάσταση που διαπιστώνεται.

Σε συνέχεια των ρεπορτάζ που έχει πραγματοποιήσει η “Κοινή Γνώμη” με αφορμή τις ενέργειες που γίνονται προς το Υπουργείο Πολιτισμού για το θέμα των αδειοδοτήσεων σχετικά με τα νεοκλασικά και επικίνδυνα κτίρια της Ερμούπολης, αναδεικνύεται και το θέμα των ιστορικών αυτών κτιρίων, για τα οποία θα πρέπει να ασκηθεί πίεση προς πάσα κατεύθυνση, ώστε πρωτίστως να μην κινδυνεύουν οι πολίτες. Κύριο ζητούμενο όμως, παραμένει η ουσιαστική διάσωση και αξιοποίησή τους.

Τμηματικές συντηρήσεις για το Τελωνείο ενώ απουσιάζει συνολικό έργο

Παρά το γεγονός πως το κτίριο του Τελωνείου - το οποίο κάποτε αποτέλεσε εμπορική “πύλη” για το νησί -, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα σε όλους τους χώρους του και σε όλα τα τμήματα που στεγάζονται διάφορες Υπηρεσίες, ωστόσο είναι γεγονός πως αυτό επί πολλές δεκαετίες δεν έχει λάβει καμία ουσιαστική και συνολική αποκατάσταση.

Ενδεικτικά αναφέρονται τα σοβαρά θέματα στην οροφή του, όπως για παράδειγμα η εισροή νερού στο τμήμα που φυλάσσεται το αρχείο της Πολεοδομίας, ενώ παρόμοια προβλήματα καταγράφονται συστηματικά και στους χώρους της 6ης ΠΕΔΙΛΣ και του Λιμεναρχείου.

Σχετικά με το εν λόγω κτίριο το οποίο ανήκει στο Δημόσιο, με εξαίρεση ένα τμήμα του που παραχωρήθηκε στον Δήμο κατά κυριότητα για να δοθεί στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου προς εξυπηρέτηση του ΤΜΣΠΣ, έκανε ενημέρωση ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, ο οποίος υπογράμμισε την ευθύνη που αναλαμβάνει ο Δήμος όσον αφορά το θέμα των τμηματικών συντηρήσεων που δρομολογούνται.

“Ήδη υλοποιείται το έργο συντηρήσεων κι επισκευών στην 6η ΠΕΔΙΛΣ και πάμε σε παράταση της σύμβασης ώστε να γίνουν κι άλλες εργασίες και να μαζευτεί ένα τμήμα του συγκεκριμένου κτιρίου, αν και όλοι γνωρίζουμε πως αυτό το κτίριο δεν ανήκει στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, αλλά ανήκει στην Κτηματική Υπηρεσία. Επίσης, προχωράμε σε μία προγραμματική σύμβαση με την ΠΕΔ Ν. Αιγαίου ώστε να επισκευαστεί και το τμήμα της και παρόλο τον φόρτο που έχει η Τεχνική Υπηρεσία, είμαστε θετικοί σε όλες αυτές τις προγραμματικές συμβάσεις γιατί πιστεύουμε ότι ένα κτίριο ιστορικό, όπως είναι το Τελωνείο, άσχετα αν ανήκει στον Δήμο ή όχι, εφόσον δίνεται ευκαιρία, θα πρέπει να επισκευαστεί και να αξιοποιηθεί”.

Πέραν των ανωτέρω για τα θέματα που αντιμετωπίζει σε κτιριακό επίπεδο το Λιμεναρχείο Σύρου, ο κ. Αληφραγκής γνωστοποίησε την πρόθεση του Υπουργείου Ναυτιλίας να εξετάσει την υλοποίηση κάποιας παρέμβασης. “Έχουμε κάνει ενέργειες ώστε και στο Τμήμα του Λιμεναρχείου να γίνουν κάποιες επισκευές. Είχε επισκεφθεί τη Σύρο ο Υπουργός Ναυτιλίας και είχε πει ότι σκέφτεται να έρθει ξανά για να συζητήσουμε και τις επισκευές του Λιμεναρχείου και με αυτό το σκεπτικό σιγά σιγά, ευελπιστούμε να “πιάσουμε” τα θέματα του Τελωνείου – παλαιών Αποθηκών” σχολίασε ο ίδιος, εξηγώντας πως αυτό λογικά θα είναι ένα μεγάλο έργο, για το οποίο ο Δήμος όπως του ζητηθεί, θα βάλει “πλάτη”.

Σχετικά με τον χώρο που είχε παραχωρηθεί στο Πανεπιστημιακό Τμήμα της Σύρου (πρώην Ελιζέ), υπενθυμίζεται πως το ΤΜΣΜΣ είχε εξασφαλίσει κονδύλι, ωστόσο, αυτό που απομένει είναι οι διάφορες εγκρίσεις των μελετών από το Υπουργείο Πολιτισμού που αφορούν στην αποκατάστασή του.

Εκτός των ανωτέρω, σε επικοινωνία με τον Δήμαρχο, Νίκο Λειβαδάρα έγινε γνωστή η πρόθεση του ίδιου και της προέδρου του Λιμενικού Ταμείου Σύρου, Κανδιώς Μαραγκού να συζητήσουν σχετικά με τη δυνατότητα διεκδίκησης από το Δημόσιο και άρα, αξιοποίησης χώρου του Τελωνείου, προκειμένου μελλοντικά να λειτουργήσει ένας οργανωμένος τερματικός σταθμός, δεδομένης της αναβάθμισης που γίνεται στο Νησάκι, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της κρουαζιέρας.

Ο ίδιος τόνισε πως “αυτές βέβαια είναι χρονοβόρες διαδικασίες”, επαναλαμβάνοντας όμως πως είναι ένα “σενάριο” προς επεξεργασία με την πρόεδρο του ΔΛΤΣ.

Εκτεταμένες “πληγές” στο Λοιμοκαθαρτήριο και επικινδυνότητα

Άξιο απορίας παραμένει το πώς θα καταλήξει τελικώς το κτίριο του παλαιού Λοιμοκαθαρτηρίου της Σύρου, για το οποίο δεν υπήρξε αποτέλεσμα όσον αφορά πολυσυζητημένη επένδυση που ήθελε να επιτύχει η Καζίνο Αιγαίου Α.Ε. στο παρελθόν.

Σήμερα παραμένει σε εκκρεμότητα μάλιστα μία δίκη σχετικά με ένα τμήμα 12 στρεμμάτων πλησίον του κτιρίου, που είχε εισφέρει ο Δήμος παλιά στην Καζίνο και το οποίο τελικά φάνηκε να διεκδικείται ως περιουσία του Δημοσίου, με αποτέλεσμα να προκύψει εμπόδιο στην όποια επενδυτική πρόθεση.

Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας, η σχετική δίκη έλαβε αναβολή λόγω της πανδημίας και μετατέθηκε χρονικά για τον Ιανουάριο του 2022.

Ωστόσο, για τις συνεχείς αποκολλήσεις τμημάτων και μερών του κτιρίου τοποθετήθηκε ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών στο Δημοτικό Συμβούλιο, λέγοντας τα εξής: “Η Υπηρεσία έχει κηρύξει το κτίριο επικίνδυνο. Εμείς άμεσα όταν αναλάβαμε, είχαμε προχωρήσει σε υποστύλωση της ιστορικής επιγραφής στην είσοδο και για την ακρίβεια είχαμε πιέσει την Καζίνο να το υποστυλώσει και όντως το έκανε. Και βέβαια είναι στις προθέσεις μας να κάνουμε και πάλι οχλήσεις για το συγκεκριμένο κτίριο (σ.σ. σχετικά με την επικινδυνότητα). Αλλά γνωρίζετε ότι οι παρεμβάσεις που μπορεί να κάνει ο Δήμος σε αυτήν την περίπτωση είναι μηδαμινές. Δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο”.

Αδράνεια για το πρώην εργοστάσιο Λαδόπουλου

Στον “πάγο” δείχνει να έχει μπει και η υπόθεση των κτιρίων του πρώην εργοστασίου Λαδόπουλου, τα οποία μετά από τις σοβαρές καταρρεύσεις που σημειώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2019, πλησίον του γηπέδου ποδοσφαίρου της Ερμούπολης, δεν έλαβαν καμία ουσιαστική απάντηση στο θέμα της αποτελεσματικής πρόληψης ενάντια στον φόβο κατάρρευσης.

Συγκεκριμένα, μετά την πτώση μεγάλου τμήματος, ο σημερινός ιδιοκτήτης του, ο ΟΑΕΔ προχώρησε σε υποστυλώσεις, ωστόσο, όπως εξήγησε ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου, η επικινδυνότητα δυστυχώς παραμένει.

Δεδομένου ότι παλαιότερα και συγκεκριμένα πριν τις δημοτικές εκλογές του 2019, ο ΟΑΕΔ είχε αποστείλει έγγραφο στον Δήμο, ζητώντας να ενημερωθεί αν ενδιαφέρεται για την αξιοποίησή του, ο σημερινός Δήμαρχος, Νίκος Λειβαδάρας – ο οποίος μετεκλογικά είχε πληροφορηθεί σχετικώς – κλήθηκε να απαντήσει για τις σημερινές προθέσεις του Δήμου.

Υπενθυμίζεται πρωτίστως πως ο πρώην Δήμαρχος, Γιώργος Μαραγκός είχε απαντήσει καταφατικά στον ΟΑΕΔ υπό την προϋπόθεση πως θα έχει ρυθμιστεί το κομμάτι που αφορά στην άρση επικινδυνότητας.

Συγκεκριμένα ο κ. Λειβαδάρας τόνισε προς την εφημερίδα πως ο Δήμος διατηρεί την ίδια θέση που είχε κρατήσει και ο κ. Μαραγκός, με τη μόνη διαφορά πως σήμερα έχει ζητηθεί από την Τεχνική Υπηρεσία να αποτυπώσει τον τρόπο με τον οποίον θα μπορέσει να αρθεί η επικινδυνότητα, ώστε να προσδιοριστεί και το κόστος αυτών των εργασιών

“Από τη στιγμή που θα αρθεί η επικινδυνότητα, ναι βεβαίως. Ειδικά το κάτω κτίριο προς τη θάλασσα είναι πολύ σημαντικό και θα ήταν καλό να το πάρουμε. Όμως, πρέπει να πούμε για ποια χρήση το θέλουμε” ανέφερε πρωτίστως ο Νίκος Λειβαδάρας, εξηγώντας παρακάτω πως αυτό που απασχολεί έντονα τη Δημοτική Αρχή είναι το κόστος που θα απαιτήσει η άρση της επικινδυνότητας.

“Είχε αναφερθεί πως ο ΟΑΕΔ για υποστύλωση είχε δώσει 150 χιλ. ευρώ στο επάνω κτίριο. Είναι κατανοητό από όλους νομίζω πως ο Δήμος δεν είναι εύκολο να δώσει τόσα χρήματα για να μπορέσει να αρθεί η επικινδυνότητα. Όμως, έχω μιλήσει με τον κ. Αληφραγκή κι έχω πει προς την Τεχνική Υπηρεσία να μας πει εάν μπορούν να δουν με ποιόν τρόπο μπορεί να αρθεί η επικινδυνότητα του κάτω κτιρίου”. Συμπλήρωσε μάλιστα πως, “Από μία πρώτη κουβέντα που κάναμε, αν είναι δυνατόν να κλειστούν τα μετέωρα παράθυρα με τις ίδιες πέτρες που έχουν πέσει και αν αυτό μπορεί να γίνει, βεβαίως μετά να δούμε πώς μπορεί να αξιοποιηθεί”.

Επανέλαβε δε, σε απόλυτο τόνο πως, “Προέχει να αρθεί η επικινδυνότητα για να δούμε τί θα κάνουμε. Γιατί να πάρουμε ένα ακίνητο επικίνδυνο και μέχρι να το εντάξουμε κάπου, να προκύψει κάποιο ατύχημα, δεν το θέλουμε να είναι υπόλογος ο Δήμος. Και βεβαίως κανείς να μην χρεωθεί αυτήν την ευθύνη και ας μην έχουμε άλλες καταρρεύσεις”.

Μ. Μπουγιούρης: “Αν δεν δράσουμε σήμερα, η κατάσταση θα γίνει μη αναστρέψιμη για πολλά ακόμη κτίρια”

Σε δηλώσεις κλήθηκε με αφορμή τα παραπάνω, ο πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών ν. Κυκλάδων, Μηνάς Μπουγιούρης, ο οποίος διατύπωσε ξεκάθαρα – για μία ακόμη φορά – τη θέση πως πρέπει να ασκηθεί πίεση για να αλλάξουν τα δεδομένα όσον αφορά την κατάσταση της δυνατότητας αξιοποίησης κτιρίων στην Ερμούπολη.

Πέραν της συνεχούς απώλειας κτιριακού πλούτου, ο ίδιος τόνισε και τον κίνδυνο που υπάρχει για τους πολίτες, παρατηρώντας τέλος, ότι η αντιμετώπιση του “τέρατος” της γραφειοκρατίας, θα δώσει οικονομική πνοή στον τόπο.

Η δήλωσή του έχει ως εξής: “Τον Δεκέμβριο του 2019 κατέρρευσε τοιχίο λιθοδομής από το ερείπιο του συγκροτήματος “Λαδόπουλου” εν επαφή με το γήπεδο Ποδοσφαίρου της Ερμούπολης. Τον Φεβρουάριο του 2021 είχαμε την πτώση τμήματος ερειπωμένου κτιρίου στο κέντρο της πόλης, δίπλα στο Λύκειο Ελληνίδων ενώ πρόσφατα “έφυγε” τμήμα από το Λοιμοκαθαρτήριο της Σύρου στα Λαζαρέττα. Βλέπουμε άπραγοι κτίρια σημαντικά, τοπόσημα, να χάνονται ή να κινδυνεύουν να χαθούν. Έχει πλέον δημιουργηθεί μια κατάσταση άκρως επικίνδυνη – κυριολεκτικά - για κατοίκους κι επισκέπτες.

Το να γίνει παρελθόν οριστικά και αμετάκλητα σημαντικό ποσοστό από τον εναπομείναντα κτιριακό πλούτο του νησιού είναι η πραγματικότητα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Αν δεν λάβουμε σύντομα αποφάσεις, εάν δεν δραστηριοποιηθούμε η κατάσταση θα γίνει μη αναστρέψιμη για πολλά περισσότερα ακόμη κτίρια. Η Ερμούπολη δεν αντέχει άλλο. Πρέπει να γίνει κατανοητό αυτό. Καταρρέει δίπλα στην Άνω Σύρο που εδώ και δεκαετίες βλέπουμε άπραγοι να ερημώνει.

Αν οι διοικήσεις των ιδρυμάτων του τόπου έχουν ανάγκη από τεχνική υποστήριξη ώστε να ωριμάσουν οι αποφάσεις και οι δράσεις τους σε σχέση με την ακίνητη περιουσία τους, ο Σύλλογος μας είναι διαθέσιμος να συνδράμει και προς αυτή την κατεύθυνση. Έχουμε τονίσει ότι θέλουμε να είμαστε μέρος της λύσης των προβλημάτων του τόπου.

Η επανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας θα δώσει πνοή στην έρημη πόλη, θα απορροφήσει εργατοτεχνίτες, θα κρατήσει “εν ζωή” παραδοσιακούς τεχνίτες που μαραζώνουν ή μετοικούν σε κοντινά νησιά. Εδώ και πολλά χρόνια το γραφείο μας, οι συνεργάτες μας και πολλοί ακόμη αξιόλογοι συνάδελφοι φωνάζουμε για τα παραπάνω. Στις εκάστοτε δημοτικές αρχές, σε δημοτικά συμβούλια, σε συναντήσεις με λοιπούς συλλόγους, σε ανοιχτές συναντήσεις – συζητήσεις στο νησί της Σύρου με προσκεκλημένους όλους τους πολιτικούς του τόπου, σε συναντήσεις με βουλευτές ή/και υπουργούς, με υπηρεσιακούς παράγοντες, το εμπορικό Επιμελητήριο κ.ο.κ. Δυστυχώς δεν έχουμε πετύχει πολλά μέχρι στιγμής. Υπάρχει ένας δισταγμός εκ μέρους της κεντρικής διοίκησης στο να αντιμετωπιστούν οι αιτίες του «κακού». Οι από κοινού προτάσεις του Συλλόγου μας, του Δήμου και της Περιφέρειας δεν έχουν υιοθετηθεί σε επίπεδο αποφάσεων – νομοθετικών ρυθμίσεων. Οπότε τα χέρια μας είναι δεμένα. Βλέπουμε τις ευκαιρίες και τα χρόνια να περνούν. Κινούμενος στο ίδιο πλαίσιο είναι ανώφελο να περιμένει κάποιος ότι θα πετύχει διαφορετικά αποτελέσματα. Εμείς έτσι προσπαθούμε να λύσουμε την εξίσωση και όπως είναι λογικό αποτυγχάνουμε. Χρειάζονται αλλαγές. Σημαντικές αλλαγές. Τα έχουμε πει, τα έχουμε γράψει ξανά και ξανά. Δεν τα έχουμε δει όμως να υλοποιούνται. Το μοντέλο που δοκιμάστηκε στην Ερμούπολη τα τελευταία 16 χρόνια έχει αποτύχει ακόμη και στα πιο απλά θέματα, π.χ. στο να ανοίξει ένας άνθρωπος ένα καφενείο, πόσο μάλλον να προβεί σε μια σημαντική επένδυση. Τα χρόνια κυλάνε. Θα γίνουμε εμείς μωρά, τα μωρά γονείς και ακόμη θα σιχτιρίζουμε όλοι μαζί το κακό μας το ριζικό, αν συνεχίσουμε με αυτή τη νοοτροπία. Ο Σύλλογος Μελετητών Μηχανικών Νομού Κυκλάδων έχει ξεκινήσει ήδη έναν νέο μεγάλο κύκλο ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης σε συνδυασμό με έναν μεγάλο αγώνα να αλλάξει η κείμενη νομοθεσία.

Στόχος μας να κάνουμε το νόμιμο πιο δελεαστικό από το αυθαίρετο και την επιχειρηματική δραστηριότητα πιο δελεαστική από την απραξία.

Με λίγα και απλά λόγια επιθυμούμε γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα αντί για γραφειοκρατικό μεσαίωνα. Παράλληλα “τρέχουμε” μια σημαντική δράση, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης του Δημάρχου του νησιού, κ. Νίκου Λειβαδάρα. Εντελώς δωρεάν, 20 μέλη του συλλόγου μας, όλο τον μήνα Απρίλιο, θα καταγράψουν το σύνολο των ερειπίων – επικινδύνων στην Ερμούπολη της Σύρου. Τον Μάιο θα παραδώσουμε την καταγραφή μας αυτή. Η κατάσταση δυστυχώς είναι απογοητευτική, εκτός από επικίνδυνη.”.