Προβληματισμός για “απόνερα” του πολέμου στον τουρισμό

Στάση αναμονής τηρούν όλοι οι εμπλεκόμενοι με τον τουρισμό και στο νομό Κυκλάδων αναφορικά με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη λήξη του, προκειμένου να εξάγουν ασφαλή συμπεράσματα για το αν και σε ποιο βαθμό θα επηρεαστεί ο κλάδος κατά την προσεχή καλοκαιρινή σεζόν του 2022.

Αν και η αγορά της Ουκρανίας και της Ρωσίας και η απουσία επισκεπτών από αυτές τις χώρες θα επηρεάσει περισσότερο τη Βόρεια Ελλάδα, ωστόσο, άγνωστο παραμένει μέχρι στιγμής το κατά πόσο γενικότερες συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία, θα επηρεάσουν κι άλλες τουριστικές αγορές από τις οποίες αντλεί την επισκεψιμότητά της η Ελλάδα και κατ΄ επέκταση και οι Κυκλάδες και σαφώς οι κορυφαίου τουριστικοί προορισμοί της.

Τα πρώτα δεδομένα δείχνουν μία ήπια συστολή στις κρατήσεις το τελευταίο διάστημα και ενώ παραμένει η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία, με τους εμπλεκόμενους στον τουριστικό κλάδο όμως, να σημειώνουν πως τουλάχιστον για τις Κυκλάδες, αυτή η μικρή ανάσχεση κρατήσεων δεν εμπνέει προς το παρόν ιδιαίτερη ανησυχία.

Ωστόσο, η άμεση λήξη του πολέμου στη συγκεκριμένη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης αποτελεί ευχή όλων, προκειμένου να μην υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία, οι οποίες θα προκαλέσουν μεγαλύτερη οικονομική δυσπραγία στους πολίτες, φτώχεια και τεράστια άνοδο βασικών προϊόντων και ως εκ τούτου, η εν λόγω κατάσταση επηρεάσει γενικότερα την καθημερινότητα των πολιτών, των επιχειρηματιών και σαφώς και τον τουρισμό.

Αναφορικά με τη συγκεκριμένη κατάσταση του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και το κατά πόσο φαίνεται να επηρεάζεται σήμερα η χώρα και τα νησιά των Κυκλάδων μίλησαν στην “Κοινή Γνώμη” η τέως Γ.Γ. Τουριστικής Πολιτικής, Βίκυ Λοΐζου, ο προϊστάμενος της Περιφερειακής Υπηρεσίας Τουρισμού στις Κυκλάδες, Μιχάλης Παράβαλος καθώς και ο πρόεδρος των ξενοδόχων της Σαντορίνης, Αντώνης Ηλιόπουλος.

Κοινή παρατήρηση όλων αποτελεί πως ο χρόνος λήξης του πολέμου θα διαμορφώσει αναλόγως την κατάσταση γενικότερα στον τουρισμό, κλάδος ο οποίος επλήγη βαθιά από τη διετή υγειονομική κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού.

Πρέπει να σημειωθεί πως οι Κυκλάδες και οι κορυφαίοι τουριστικοί προορισμοί στο νησιωτικό σύμπλεγμα δεν είχαν ποτέ μεγάλη πίτα από τις αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας και ως εκ τούτου, προς το παρόν φαίνεται πως θα πορευθούν με ασφάλεια τη φετινή σεζόν, αν δεν υπάρξουν άλλες συνέπειες συνολικά στην αγορά της Ευρώπης και των ΗΠΑ και αν οι πολίτες τους, δεν αποφασίσουν να ακυρώσουν προγραμματισμένες κρατήσεις στην Ελλάδα.

Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως την επόμενη εβδομάδα ανοίγουν τα πρώτα ξενοδοχεία στη Σαντορίνη.

Β. Λοΐζου: Αν δεν λήξει ο πόλεμος, κανένα ξεκάθαρο συμπέρασμα

Την οπτική της επί του θέματος εξέφρασε στην “Κοινή Γνώμη” η μέχρι πρότινος Γ.Γ. Τουριστικής Πολιτικής, Βίκυ Λοΐζου, τονίζοντας εξ αρχής πως σχετικά με την εξαγωγή συμπερασμάτων για το αν θα επηρεαστεί ο τουρισμός της Ελλάδας και κατ΄ επέκταση και των Κυκλάδων από τον πόλεμο, θα πρέπει να είμαστε προς το παρόν φειδωλοί καθώς δεν είναι γνωστή η διάρκειά του.

“Κάθε εισβολή και καταπάτηση του Διεθνούς Δικαίου κατά της κυριαρχίας ενός κράτους είναι κάτι αρνητικό και δυσάρεστο. Δεν φανταζόμασταν ότι θα ζήσουμε κάτι τέτοιο σε ευρωπαϊκό έδαφος. Σίγουρα από τέτοιες ενέργειες επηρεάζονται όχι μόνον η παγκόσμια ειρήνη, αλλά προφανώς και η οικονομία και οι ζωές των ανθρώπων σε όλες τις χώρες, λόγω της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας” παρατηρεί η ίδια αρχικά, σημειώνοντας πως ειδικά για τον τουρισμό, “όταν υπάρχει πόλεμος υπάρχουν συνέπειες και ειδικά ο τουρισμός είναι μία βιομηχανία που επηρεάζεται αρκετά από τις συνθήκες γενικότερα”.

Ωστόσο, η κα Λοΐζου εξήγησε πως στον παρόντα χρόνο “θα πρέπει να είμαστε λίγο προσεκτικοί στο τι μήνυμα βγάζουμε προς τα έξω γιατί ακόμη η εικόνα δεν είναι σαφής”. Δηλαδή όπως διευκρίνισε, “ο πόλεμος μπορεί να τελειώσει τις επόμενες ημέρες και με εξαίρεση τις σχέσεις απευθείας με τη Ρωσία, όλος ο υπόλοιπος πλανήτης να μην επηρεαστεί καθόλου, άρα, να συνεχίσουμε να έχουμε μία πάρα πολύ καλή χρονιά για τα ελληνικά νησιά”.

Στο πλαίσιο του σχολιασμού της, η ίδια τόνισε πως υπάρχει εμπιστοσύνη στη διαχείριση της κατάστασης από την κυβέρνηση και το Υπουργείο Τουρισμού, λέγοντας πως η κατάσταση θα είναι σαφής όταν θα λήξει ο πόλεμος. Επιπλέον, η ίδια αναφερόμενη στα δύο χρόνια της πανδημίας που προηγήθηκαν, θέλησε να παρατηρήσει – αναφορικά πάντα με τον τουρισμό – τα εξής: “Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως προφανώς υπάρχουν κρίσεις και είμαστε σε μία χρονική στιγμή που βγαίνουμε από μία κρίση της πανδημίας, η οποία επηρέασε πολύ σημαντικά και τον τουρισμό παγκοσμίως και τον τουρισμό στην Ελλάδα και βέβαια την ιδιαιτέρως τουριστική περιοχή των Κυκλάδων. Καταφέραμε όμως σαν Ελλάδα, μέσα από αυτήν την κρίση να βγούμε όλοι πιο δυνατοί, να ενισχύσουμε το τουριστικό μας brand και να έχουμε μία χρονιά το 2021 καλύτερη από αυτή που περιμέναμε, λόγω της σκληρής δουλειάς που κάναμε”.

Πρόσθεσε δε, πως, “Μπορεί να ακούγεται λίγο περίεργο όταν συμβαίνουν όλα αυτά να συζητάμε για κανονικότητα, όμως, πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι περιμένουμε να δούμε πώς θα διαμορφωθούν οι συνθήκες και μόλις μπορέσουμε να ξέρουμε πότε θα μιλάμε για τέλος αυτού του πολέμου, τότε να αξιολογήσουμε και τις συνθήκες”. Σε συνέχεια των ανωτέρω, εκτίμησε πως, “αν λήξει η κρίση αυτή και ο πόλεμος, οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί και η λαχτάρα των ανθρώπων να ξαναζήσουν ωραίες στιγμές και να πάνε διακοπές θα δείξει πως ενδεχομένως και να μην επηρεάσει η τουριστική μας χρονιά”.

Σήμερα όμως, επανέλαβε πως βρισκόμαστε σε ένα σημείο αναμονής και παρατήρησης για να δούμε πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση και άρα, να εξάγουμε προσεχώς ασφαλή συμπεράσματα.

“Ακριβώς. Και σίγουρα έχουν γίνει κινήσεις από την πλευρά μας. Να πω πως ο Υπουργός Τουρισμού ανακοίνωσε ότι είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε πρόσφυγες για την τουριστική μας περίοδο από την Ουκρανία. Αυτή η αναφορά και η στάση συνδυάζει τόσο την ανθρωπιστική πλευρά, ότι υποδεχόμαστε μετανάστες από την εμπόλεμη ζώνη και ταυτόχρονα δεν ξεχνάμε ότι μας λύνει κι ένα σημαντικό πρόβλημα που ήταν μέσα στις συζητήσεις μας. Δηλαδή ότι μετά την πανδημία αρκετό προσωπικό είχε φύγει από τη βιομηχανία του τουρισμού και τα ξενοδοχεία μας είχαν πρόβλημα στο να μπορέσουν να βρουν το προσωπικό που είχαν ανάγκη”.

Άρα, επανέλαβε πως, “θα πρέπει να πηγαίνουμε βήμα βήμα και όχι όταν μιλάμε για τέτοιες συνθήκες, να προτρέχουμε”. Άλλωστε η κα Λοΐζου εξήγησε πως, “όταν μιλάμε για τουρισμό, επειδή ο τουρισμός είναι και ψυχολογία των πολιτών, πρέπει να είμαστε φειδωλοί στο να κάνουμε μεγάλες βαρύγδουπες δηλώσεις όπως ότι μπορεί να επηρεαστεί ο τουρισμός μας. Αυτές οι αναφορές από μόνες τους μπορούν να διαμορφώσουν μία ψυχολογία.”. Βέβαια η ίδια ευχήθηκε για τον κόσμο που ζει στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ να μην υπάρξουν συνέπειες τραγικές καθώς αποτελούν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της τουριστικής αγοράς που επιλέγει την Ελλάδα.

“Για πολύ κόσμο που ζει μακριά από την Ευρώπη, όπως για τον κόσμο στις ΗΠΑ και που φέτος έχουμε πολλές πτήσεις, δεν συνδέει την εγγύτητα της περιοχής ή αν υπάρχει κάποια σχέση. Άρα, η χώρα μας προφανώς φαίνεται να είναι μακριά από μία εμπόλεμη ζώνη” συμπλήρωσε ακολούθως, λέγοντας τέλος πως, “Προφανώς η κρίση θα δημιουργήσει προβλήματα και στην ενέργεια, θα φέρει ακρίβεια και δυσκολίες και αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπορέσουμε να τις υπολογίσουμε γιατί ο πόλεμος ο συγκεκριμένος έχει επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Άρα, είναι πολύ νωρίς για να μπορέσουμε να δούμε αν οι συμπεριφορές των ανθρώπων θα επηρεαστούν ή όχι.

Η ελπίδα μας πάντα είναι να τελειώσει ο πόλεμος τα συντομότερο δυνατό.”.

Μ. Παράβαλος: Ετοιμότητα από το Υπ. Τουρισμού

Σε ανάλογο τόνο μίλησε και ο προϊστάμενος της Περιφερειακής Υπηρεσίας Τουρισμού στις Κυκλάδες, Μιχάλης Παράβαλος, ο οποίος τόνισε πως ο πόλεμος στην Ουκρανία “σίγουρα στην παγκόσμια οικονομία θα φέρει επιπτώσεις”. Στην ουσία όμως και αναφορικά με το νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων επεσήμανε πως, “δεν είχαμε τόσο έντονο τουριστικό ρεύμα από τη Ρωσία. Δεν ήταν τόσο μεγάλος ο αριθμός των επισκεπτών από εκεί και άρα, δεν είχαμε εξάρτηση”.

Βέβαια, αναγνώρισε πως, “όσο όμως ο πόλεμος διαρκέσει, αυτό ως γεγονός μπορεί να προκαλέσει κάποιες συνέπειες. Σήμερα δεν ξέρουμε τη χρονική διάρκεια αυτού του πολέμου και σαφώς ευχόμαστε να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες για το καλό όλων”.

Ερωτηθείς πέραν της αγοράς από Ρωσία και Ουκρανία, για ύπαρξη ή όχι σήμερα φόβου αναφορικά με συνέπειες σε χώρες από τις οποίες η Ελλάδα και ο νομός αντλούν τουρισμό, ο κ. Παράβαλος υπήρξε ξεκάθαρος αναφορικά κυρίως με το κομμάτι της ετοιμότητας από το Υπουργείο Τουρισμού.

“Θεωρώ ότι θα τελειώσει ο πόλεμος και θα ολοκληρωθεί σιγά σιγά αυτή η διαμάχη. Ωστόσο, είμαστε έτοιμοι για να αντιμετωπίσουμε διάφορες καταστάσεις και σίγουρα το Υπουργείο Τουρισμού θα κάνει τις ενέργειες που θα χρειαστούν για να τονώσει την προβολή και το ενδιαφέρον για τη χώρα μας, το οποίο ήδη είναι μεγάλο” δήλωσε χαρακτηριστικά.

Κατόπιν των ανωτέρω, ο ίδιος πρόσθεσε μάλιστα πως, “Πρέπει να πω πως δεν έχει παρουσιαστεί – τουλάχιστον στις Κυκλάδες μέχρι στιγμής – κάποια ιδιαίτερη επίπτωση στις κρατήσεις”, λέγοντας τέλος πως, “βεβαίως δεν έχει υπάρξει η αύξηση των κρατήσεων που θα θέλαμε, αλλά θεωρώ ότι αν επανέλθουμε στην ομαλότητα, θα υπάρξει θετική εικόνα για την τουριστική περίοδο”.

Αντ. Ηλιόπουλος: Ήπια ανάσχεση κρατήσεων, αλλά όχι ακυρώσεις

Την εικόνα σήμερα για το νησί της Σαντορίνης μετέφερε ο πρόεδρος των ξενοδόχων, Αντώνης Ηλιόπουλος, ο οποίος μιλώντας στην εφημερίδα έκανε λόγο για ήπια ανάσχεση στις κρατήσεις, η οποία όμως δεν εμπνέει προς το παρόν ανησυχία.

“Αυτό που βλέπουμε είναι ότι υπάρχει μία μικρή ανάσχεση κρατήσεων, χωρίς να υπάρχουν ακυρώσεις. Δηλαδή αυτή τη στιγμή δεν αντιμετωπίζουμε κάποιο πρόβλημα σε αυτόν τον τομέα. Πρέπει όμως όλοι να είναι επιφυλακτικοί και πρέπει όλοι να είμαστε επιφυλακτικοί για να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση και να δούμε και πόσο γρήγορα θα τελειώσει ο πόλεμος” παρατήρησε αρχικά, σημειώνοντας πως, ο χρόνος λήξης του πολέμου “θα επηρεάσει σίγουρα τους πελάτες μας από Ρωσία και Ουκρανία που είναι περίπου 1 εκατομμύριο επισκέπτες, αριθμός που αναμέναμε φέτος πανελλαδικά (850 χιλιάδες Ρώσοι και 150 χιλιάδες Ουκρανοί)”. Σύμφωνα με τον ίδιον, “Αυτόν τον αριθμό πρέπει να τον διαγράψουμε”. Από την άλλη πλευρά, διευκρίνισε πως, “αν υπολογίσουμε ότι το 2019 είχαμε 27 εκατομμύρια αφίξεις, το 1 εκατομμύριο αυτό ίσως να μπορέσει να καλυφθεί από κάποιες άλλες αγορές”.

Αναφερόμενος όμως συνολικότερα για την τουριστική αγορά, σχολίασε τα ακόλουθα: “Βλέπω όμως να υπάρχει ανησυχία και στην Ευρωπαϊκή και την Αμερικανική αγορά. Από Γερμανία υπάρχει μία ανάσχεση κρατήσεων και γενικότερα από την Ευρωπαϊκή αγορά. Φοβάμαι μήπως αυτό επεκταθεί και στην Αμερικανική αγορά. Κι αυτό επειδή ο Αμερικανός πελάτης βλέπει την Ευρώπη ως ενιαία χώρα. Γι αυτόν οι αποστάσεις είναι μηδαμινές. Όταν πηγαίνει για δουλειές από το Λος Άντζελες προς τη Νέα Υόρκη, σίγουρα δεν του φαίνεται η απόσταση μεταξύ Παρισιού, Λονδίνου, Ρώμης και Κιέβου”. Ως εκ τούτου, τόνισε πως, “αν επικρατήσει η άποψη στην Ευρώπη ότι υπάρχει πόλεμος και ότι γίνεται πόλεμος, αυτό μπορεί να είναι καταστροφικό και για την Ευρωαμερικάνικη αγορά που κυρίως η Σαντορίνη βασίζεται στην Αμερικανική αγορά. Βέβαια και για την αγορά της Γερμανίας, της Αγγλίας. Αυτές είναι δυνατές αγορές για εμάς στη Σαντορίνη”.

Σε συνέχεια των ανωτέρω ο κ. Ηλιόπουλος εξήγησε πως, “Αυτό που ελπίζουμε όλοι είναι να τελειώσει γρήγορα αυτός ο πόλεμος για να μπορέσουμε να έχουμε μία εξισορρόπηση του τουρισμού” καθώς όπως διευκρίνισε, “ο τουρισμός είναι πολύ ευάλωτος γιατί ο καθένας μπορεί ανά πάσα ώρα και στιγμή να αλλάξει προορισμό. Για παράδειγμα ο Αμερικάνος να πει δεν πάω Ευρώπη φέτος που γίνεται πόλεμος, αλλά πάω Καραϊβική και του χρόνου μπορεί να πάω στην Ευρώπη. Αυτό είναι κάτι που το φοβόμαστε, αλλά ακόμη είναι νωρίς γιατί η σεζόν είναι σε δύο μήνες από τώρα”.

Παρόλα αυτά, ο ίδιος επανέλαβε πως, “αν δεν τελειώσει γρήγορα θα έχουμε θέμα”, τονίζοντας πως εκείνος παραμένει ανήσυχος. “Έχω πει και σε όλους τους συναδέλφους και συνεργάτες να είναι επιφυλακτικοί όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι για τη φετινή σεζόν. Δεν ξέρουμε πώς θα τελειώσει και πότε ο πόλεμος”.

Κλείνοντας τις δηλώσεις του, ανέφερε πως αυτός ο πόλεμος δυστυχώς χρονικά έρχεται μετά την κρίση της πανδημίας, σχολιάζοντας τέλος πως, “Μετά από δύο χρόνια κορωνοϊού, έρχεται μία τρίτη χρονιά, η οποία με τον πόλεμο μας δημιουργεί αυτά τα προβλήματα. Καταλαβαίνουμε ότι δυστυχώς δεν θα μπορέσει να ανακάμψει ούτε φέτος ο τουρισμός αν μεγαλώσει το πρόβλημα και διογκωθεί η κατάσταση στην Ουκρανία και αν συνεχιστούν οι εχθροπραξίες μέχρι το καλοκαίρι. Άρα, είμαστε σε αναμονή για να δούμε τις συνέπειες. Αυτή τη στιγμή οι συνέπειες ακόμη είναι μικρές. Αν όμως ο πόλεμος συνεχιστεί οι συνέπειες θα μεγαλώσουν. Δεν ξέρουμε τι αντίκτυπος θα υπάρξει επειδή κάθε μέρα βλέπουμε και μία διαφορετική εξέλιξη. Δηλαδή αν εμπλακεί άλλη χώρα, ή άλλες χώρες, δεν ξέρω πώς θα το διαχειριστεί αυτό η Ευρώπη. Μπορεί τότε τα πράγματα να διαμορφωθούν πολύ χειρότερα. Ευχόμαστε πάντως όλοι να λήξει ο πόλεμος”.