Μέλλον & προοπτικές

Σε πολλά επίκαιρα ερωτήματα σχετικά με το μέλλον και την πορεία του τοπικού τύπου προσπάθησε να απαντήσει το διήμερο συνέδριο για τον Περιφερειακό και Τοπικό τύπο, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το Σάββατο-Κυριακή (29-30/3) στην Γενική Γραμματεία και Ενημέρωσης & Επικοινωνίας, με την αρωγή και οργάνωση του Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων (ΣΗΠΕ), και την υποστήριξη της ΓΓΕ και υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

Οι θετικές ειδήσεις για συγκρότηση κεφαλαίου περί Τύπου, η αναγκαιότητα μετάβασης του περιφερειακού τύπου σε μια άλλη θετική σφαίρα ουσίας, η πρωτοβουλία ενίσχυσης του νομοθετικού πλαισίου για τις τοπικές εφημερίδες ή η σημαντική πρόταση για δημιουργία Παρατηρητηρίου από Ενώσεις Τύπου, πανεπιστήμια και κόμματα, προκειμένου να επιτευχθεί ένας σταθερός δίαυλος επικοινωνίας με το Υπουργείο, και η ουσιαστική επίλυση των προβλημάτων του κλάδου, υπερίσχυσαν στο εν λόγω συνέδριο. Από την άλλη πλευρά, επισημάνθηκαν και οι παθογένειες της κατανομής της όποιας διαφημιστικής δαπάνης στον περιφερειακό τύπο, στηλιτεύθηκαν οι ανισομερείς επιλογές μεταχείρισης των τοπικών εφημερίδων από τις διαφημιστικές εταιρείες και αναδείχθηκε ο κίνδυνος της απώλειας των πνευματικών δικαιωμάτων από την ανεξέλεγκτη διάχυση της πληροφορίας στο διαδίκτυο.

Αλλαγή νομοθετικού πλαισίου και προγράμματα ενίσχυσης του Περιφερειακού τύπου

Ο υφυπουργός παρά των πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Σίμος Κεδίκογλου, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην ανάγκη αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου για τον περιφερειακό τύπο και την σύσταση Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό του, την δημιουργία ομάδας εργασίας για ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα που αφορούν στις εφημερίδες αλλά και στα προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης των εργαζομένων στον Τύπο. Ο Γενικός Γραμματέας της ΓΓΕ, Γιάννης Παναγιωτόπουλος, από την πλευρά του, προέβη σε σημαντικές ανακοινώσεις για την στήριξη των περιφερειακών εφημερίδων. Επεσήμανε την ανάγκη παροχής κινήτρων για συνέργειες μεταξύ των τοπικών εφημερίδων, χωρίς το κάθε έντυπο να χάνει τα δικαιώματά του. Αναφέρθηκε επίσης στο επενδυτικό κεφάλαιο ενίσχυσης των περιφερειακών μέσων, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι θα υπάρξει συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας & Ενημέρωσης με το Υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να υλοποιηθούν χρηματοδοτικά έργα μέσω ΕΣΠΑ για τα περιφερειακά ΜΜΕ.

Το παρόν & το μέλλον του τοπικού τύπου – Διαφημιστική αγορά

Υπάρχει λοιπόν ελπίδα για τον Περιφερειακό τύπο; Ο πρόεδρος του ΣΗΠΕ, Βαγγέλης Αθανασίου, απάντησε θετικά, λέγοντας πως υπάρχουν λύσεις, εφόσον βέβαια αποφασιστεί ένα μοντέλο λειτουργίας του. Οι επιχειρηματικές συνέργειες, σε συνδυασμό με την θέσπιση ειδικού προγράμματος τραπεζικής ενίσχυσης των εφημερίδων, τις έρευνες αναγνωσιμότητας, την εκπαίδευση των δημοσιογράφων, τον εκσυγχρονισμό του συστήματος διανομής, την χωροταξική μελέτη των πιεστηρίων, την σύσταση Ομοσπονδίας Συνδικαλιστικών Ενώσεων και την προσθήκη αξίας στα πνευματικά δικαιώματα, αποτελούν μερικά μόνο θετικά βήματα που πρέπει να γίνουν για την αναβάθμιση του περιφερειακού τύπου. Αναφορικά με την διαφήμιση, πρέπει να ισχύσουν οι ίδιοι κανόνες στο κέντρο και την Περιφέρεια, όπως τόνισε στην ομιλία-παρέμβαση του το μέλος της διοικούσας επιτροπής της Ένωσης Διαφημιστικών Εταιρειών Ελλάδας, Κώστας Ρόκος, ο οποίος σημείωσε ότι η διαφημιστική δαπάνη το 2013 αντιστοιχεί στο 30% της διαφημιστικής δαπάνης το 2008. Παρά την σχετική του αισιοδοξία για το 2014, η αγορά θα χρειαστεί τουλάχιστον 20 χρόνια για να φτάσει τα επίπεδα του 2008! Η μη ύπαρξη νέας έρευνας - μέτρησης αναγνωσιμότητας μετά το 2008 υπό την αιγίδα της ΓΓΕ, είναι μία βασική έλλειψη για την κατάλληλη και ασφαλή διαφημιστική προσέγγιση του περιφερειακού μέσου.

Η πολύτιμη συμβολή των πανεπιστημιακών δασκάλων στην επιμόρφωση των δημοσιογράφων της Περιφέρειας

Στο θέμα που αφορά στην ποιότητα της ενημέρωσης, του περιεχομένου των εφημερίδων, τις σχέσεις τύπου με το κράτος και τις ευρωπαϊκές καλές πρακτικές, αναφέρθηκαν επισταμένως, οι καθηγητές των τμημάτων Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, της Παντείου και του Αριστοτελείου Θεσσαλονίκης, κ.κ Μιχάλης Μειμάρης, Νίκος Λέανδρος (Πρόεδρος ΕΝΕΠ) και Αντώνης Σκαμνάκης, αντίστοιχα. Οι κκ Νίκος Μπακουνάκης, καθηγητής στο ΕΝΕΠ Παντείου, Μανώλης Χαιρετάκης, καθηγητής Τμήματος Επικοινωνίας ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών και Μαριάννα Ψύλλα, αναπ. καθηγήτρια του ΕΝΕΠ Παντείου, εμπλούτισαν σημαντικά τις εργασίες του διήμερου συνεδρίου, δίνοντας μια άλλη διάσταση στην σημαντική συμβολή του περιφερειακού τύπου στην πληροφόρηση, στα νέα μέσα και την εξέλιξη της ενημέρωσης.

Alison Meston: «Δεσμευτείτε-δεσμευτείτε!»

Στο συνέδριο παρέστη και η διευθύντρια Διεθνών Σχέσεων της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Εφημερίδων και Εκδοτών, (Wan-Ifra), AlisonMeston. Τα στοιχεία που έδωσε για την διείσδυση του διαδικτύου στην ενημέρωση - που πάντως λειτουργεί αλληλοσυμπληρωματικά με τον Τύπο, άκρως ενδιαφέροντα. Για την κα Meston, το μέλλον για τον έντυπο τύπο δεν έχει χαθεί, οι εφημερίδες κρατάνε ακόμη γερά. Παρά το γεγονός ότι η τηλεόραση παραμένει το μέσον με την μεγαλύτερη ποσοστιαία κατανάλωση ειδήσεων, οι εφημερίδες προχωρούν προς την ψηφιακή κερδοφορία, με χαμηλότερα όμως επίπεδα δέσμευσης. Εξού και το αντίστοιχό μήνυμά της προς τις εφημερίδες: «Δεσμευτείτε – δεσμευτείτε!» Το έντυπο μέσον, παραδέχθηκε, έχει ακόμη πολλούς πιστούς, παρά το γεγονός ότι η ταχύτητα μετάδοσης των ειδήσεων είναι ιλιγγιώδης. Με λίγα λόγια: ο έντυπος τύπος σε παγκόσμιο επίπεδο δεν έχει πεθάνει!

Πολιτικά κόμματα: Υποσχέσεις & θέσεις

Στο συνέδριο τοποθετήθηκαν με τις ομιλίες τους και οι εκπρόσωποι των κομμάτων. Συγκεκριμένα από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Θεόδωρος Μιχόπουλος, από το ΠΑΣΟΚ ο Αντώνης Λιάρος, από την ΔΗΜΑΡ ο Θεόδωρος Μαργαρίτης και από το ΚΚΕ ο Γιάννης Γκιόκας. Και οι τέσσερις τους εξήραν την σημασία του περιφερειακού τύπου, προτείνοντας παράλληλα αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, βιωσιμότητα των εφημερίδων όχι μόνο από την κρατική επιχορήγηση και τον δανεισμό (Λιάρος), πολιτική στήριξη για την αναβάθμιση του περιφερειακού τύπου (Μιχόπουλος), αναζήτηση ευρωπαϊκών πόρων για την μετάβαση στην ψηφιακή εποχή (Μαργαρίτης), και διασφάλιση των εργασιακών σχέσεων και των δικαιωμάτων των εργαζομένων με την ενίσχυση των μικρών επιχειρήσεων (Γκιόκας). Το κλίμα πάντως για τα κόμματα στο συνέδριο δεν ήταν και τόσο ευχάριστο καθώς πολλοί παριστάμενοι εκδότες στηλίτευσαν την απουσία τους στην στήριξη των περιφερειακών εφημερίδων αλλά και πολλάκις την άγνοιά τους για τα προβλήματα του περιφερειακού τύπου στο σύνολό του. Υποσχέσεις πάντως για μελλοντική στήριξη δόθηκαν για μια ακόμη φορά…

Εκδότες & εκπρόσωποι φορέων

Στο διήμερο συνέδριο για τον περιφερειακό τύπο που παρακολούθησε πλήθος κόσμου, ανάμεσά τους πολλοί εκδότες από τις εφημερίδες της Περιφέρειας, μεταξύ των οποίων και ο εκδότης της Κοινής Γνώμης, Γιώργος Βακόνδιος, και εκπρόσωποι των Ενώσεων Τύπου, μίλησαν αναφορικά με την νέα επιχειρηματικότητα, τονίζοντας την ανάγκη επιχειρηματικών συνεργειών, ρύθμισης των σχέσεων των τοπικών εφημερίδων με την πολιτεία, την μείωση του κόστους παραγωγής και πως οι περιφερειακές εφημερίδες πρέπει να αλλάξουν γρήγορα τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Στο συνέδριο παραβρέθηκε και ο υφυπουργός Δημόσιας Τηλεόρασης, Παντελής Καψής, αλλά και ο Περιφερειάρχης Αττικής, Γιάννης Σγουρός. Ο επίκουρος καθηγητής γραφιστικής, Σπυρίδων Νομικός, υπογράμμισε τις νέες επιχειρηματικές δυνατότητες για τις εκδοτικές απαιτήσεις. Παρών στο συνέδριο ήταν και ο γ.γ της ΠΟΕΣΥ, Δημήτρης Κουμπιάς που αναφέρθηκε στα προβλήματα του τύπου και τις εργασιακές προοπτικές, αλλά και την σημασία της δια της κατάλληλης εκπαίδευσης ποιοτικής δημοσιογραφίας. Επίσης στα πνευματικά δικαιώματα αναφέρθηκαν εκτενώς, ο διευθυντής του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης έργων και Λόγου, Κώστας Κυριακόπουλος και η Χριστίνα Ζαχοπούλου, Γ. Γραμματέας Ένωσης Φωτορεπόρτερ Ελλάδος. Παρουσία στο συνέδριο είχαν και τα ΕΛΤΑ δια εκπροσώπου τους, ενώ από το πρακτορείο «ΑΡΓΟΣ» παραβρέθηκε ο διευθυντής διανομής, κος Πετράτος, που μίλησε για την προσπάθεια που καταβάλλεται για την έγκαιρη κυκλοφορία και διανομή των εντύπων, το κόστος διακίνησης κλπ.

Μερικές σκέψεις

Που κατευθύνεται άραγε ο περιφερειακός τύπος; Πως προσαρμόζεται στις αλλαγές της ψηφιακής εποχής; Ποια προοπτική στήριξης δια νομοθετικού πλαισίου υπάρχει; Ο τύπος της Περιφέρειας έχει μέλλον και δη σπουδαίο. Οι τοπικές εφημερίδες, όπως τόνισαν πολλοί στο διήμερο συνέδριο, δεν χάνουν και πετυχαίνουν μεγάλα ποσοστά αναγνωσιμότητας γιατί πολύ απλά βρίσκονται πολύ κοντά στην τοπική κοινωνία, κοινώς ο κάθε εκδότης ή δημοσιογράφος ελέγχεται καθημερινά από τους πολίτες και η επικοινωνία είναι άμεση. Ο περιφερειακός τύπος δεν είναι απρόσωπος όπως ο τύπος του κέντρου. Πολλώ δε μάλλον δεν είναι διαπλεκόμενος ή εξυπηρετεί «αγνώστου ταυτότητας» συμφέροντα, προερχόμενα από ξαφνικούς διευθύνοντες «κομήτες» της ενημέρωσης του κέντρου, που έβαλαν μια και καλή στην άκρη τους παραδοσιακούς εκδότες. Το μέλλον φυγείν αδύνατον; Ο τύπος της Περιφέρειας απαντά επί αυτού: Αντίσταση και εκσυγχρονισμός, ποιοτική δημοσιογραφία και τήρηση της δεοντολογίας. Η ηγεσία της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης & Επικοινωνίας, υποσχέθηκε πως θα ενσκήψει και θα στηρίξει τις περιφερειακές εφημερίδες με νέο νομοθετικό πλαίσιο, ομάδες εργασίας, και προγράμματα επιμόρφωσης των δημοσιογράφων. Μέχρι τότε όμως υπάρχει ακόμη δρόμος-και δη δύσβατος για πολλές μικρές επιχειρήσεις τύπου της Περιφέρειας, που τόσα προσφέρουν και τόσο λίγα παίρνουν, είτε αυτό αφορά στην διαφήμιση, είτε την αποτελεσματική στήριξή τους από την Πολιτεία. Όλο το τοπίο στον Τύπο αλλάζει και εξαρτάται από τον κάθε επιχειρηματία τι στάση θα κρατήσει απέναντι στα νέα δεδομένα, πως τα σταθμίζει, αλλά και πόσο αντέχει στην παρατεταμένη οικονομική κρίση.

 Φίλιππος Ζάχαρης 

*Δημοσιογράφος – συνεργάτης του Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων (ΣΗΠΕ)