Επιστήμη χωρίς ιστορία… δέντρο χωρίς ρίζες

Ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα στην επιστήμη συνεόρτασαν στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων το Περιφερειακό Τμήμα Αττικής & Κυκλάδων της Ένωσης Ελλήνων Χημικών και το Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Σύρου.

Η επιστημονική εκδήλωση με θέμα «Το χρονικό της ανακάλυψης του Περιοδικού Πίνακα» πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής στο Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης, με αφορμή την 150η επέτειο της πρώτης δημοσίευσής του, από τον Ρώσο επιστήμονα Ντιμίτρι Μεντελέγιεφ.

Οδηγός σε αυτό το μοναδικό επιστημονικό ταξίδι ήταν ο κ. Αβραάμ Μαυρόπουλος, πρώην σχολικός σύμβουλος που επί σειρά ετών ασχολείται με τη διδακτική της χημείας, καθώς και επιμορφωτής πολλών καθηγητών σχετικά με την ιστορία της.

Σημαντική επιστημονική στιγμή

Ο Μεντελέγιεφ υπήρξε ο δημιουργός της πρώτης έκδοσης του περιοδικού πίνακα των χημικών στοιχείων, με τον οποίο προέβλεψε τις ιδιότητες των στοιχείων που θα ανακαλύπτονταν αργότερα. Ειδικότερα πήρε, τα 63 γνωστά στοιχεία και τα τακτοποίησε σε ένα πίνακα, κυρίως με βάση την ατομική τους μάζα. Σημειώνεται ότι, πριν από αυτόν κι άλλοι χημικοί είχαν επίσης πειραματιστεί με τα στοιχεία και είχαν βρει ότι μερικά από αυτά συνδέονταν με τα ατομικά βάρη και τις φυσικές ιδιότητες, ωστόσο το μόνο που κατάφεραν ήταν μια πρόχειρη ταξινόμηση των γνωστών στοιχείων.

Το χρονικό της ανακάλυψης ξεκινά το 1869, έτος κατά το οποίο ο Μεντελέγιεφ έκανε μία επίσημη παρουσίαση στη Ρωσική Χημική Εταιρεία με τίτλο «Η εξάρτηση μεταξύ των ιδιοτήτων του ατομικού βάρους των στοιχείων» και φτάνει έως το 1913, έτος ολοκλήρωσης της διαδικασίας.

Διάδοση της γνώσης στο ευρύ κοινό

Με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από αυτή τη σημαντική στιγμή στην ιστορία της επιστήμης, τα Ηνωμένα Έθνη όρισαν το 2019 ως το Διεθνές Έτος του Περιοδικού Πίνακα (International Year of the Periodic Table). Στο πλαίσιο αυτό, το Περιφερειακό Τμήμα Αττικής & Κυκλάδων της Ένωσης Ελλήνων Χημικών διοργάνωσε στη Σύρο μία εκλαϊκευμένη επιστημονική εκδήλωση για μαθητές, ενήλικες, φίλους της χημείας αλλά και εκείνους που επιθυμούν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους. Η συγκεκριμένη εκδήλωση μάλιστα, σηματοδότησε την έναρξη ενός νέου κύκλου δράσεων της Ένωσης στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων, έπειτα από 10 χρόνια «απουσίας».

«Μέσα από την ομιλία του κ. Μαυρόπουλου επιδιώξαμε να παντρέψουμε την επιστήμη με την καθημερινότητα και την ιστορία της», δήλωσε στην «Κοινή Γνώμη» η Αντιπρόεδρος του περιφερειακού τμήματος, Χαρίκλεια Παπαχρήστου, εξηγώντας πως απώτεροι στόχοι του συνόλου των δράσεων της Ένωσης είναι η διάδοση της γνώσης και η κοινωνική συμβολή. 

Την εκδήλωση στο Πνευματικό Κέντρο προλόγισε ο εκπαιδευτικός Νίκος Ρούμελης (πρώην Σχολικός Σύμβουλο», ο οποίος τόνισε πως η ιστορία του περιοδικού πίνακα προκαλεί ιδιαίτερη συγκίνηση, καθώς πρόκειται για την πρώτη συστηματοποίηση όχι μόνο στη χημεία, αλλά και σε όλους τους χώρους της επιστήμης. Αναφερόμενη στον καθοριστικό ρόλο της ιστορίας για την εξέλιξη της επιστήμης, η υπεύθυνη του ΕΚΦΕ Σύρου, Πόπη Κωνσταντινίδου δήλωσε με τη σειρά της πως «η επιστήμη χωρίς την ιστορία της είναι σαν ένα δέντρο χωρίς τις ρίζες του».

Ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης εκπροσωπήθηκε από τον κ. Παναγιώτη Κουταβά, ο οποίος ανέφερε πως ο Μεντελέγιεφ υπήρξε ο θεμελιωτής της χημείας, που με τη δημοσίευση του περιοδικού πίνακα έδωσε μια ώθηση στη συγκεκριμένη επιστήμη και την καθιέρωσε. Τέλος, κατέστησε γνωστή την πρόθεση του Δήμου να σταθεί αρωγός σε κάθε επιστημονική προσπάθεια και δράση, καθώς η προώθηση του σεμιναριακού τουρισμού στο νησί αποτελεί έναν από τους στόχους του.