Η τεχνολογικά υποστηριζόμενη εκπαίδευση και μάθηση στο Πανεπιστήμιο Αιγαίο την εποχή του κορωνοϊού και όχι μόνο

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου που ιδρύθηκε το 1984 και αναπτύχθηκε μέχρι σήμερα σε έξι νησιά του Αρχιπελάγους, εδραίωσε λόγω και της φύσης και της θέσης του, ένα αποκεντρωμένο σύστημα διοίκησης και ακαδημαϊκής λειτουργίας. Στο πλαίσιο αυτό πρωτοπόρησε ήδη εθνικά από το 2003 και στην ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών για την τεχνολογικά υποστηριζόμενη διδασκαλία και την ηλεκτρονική μάθηση με την εγκατάσταση της διεθνώς πλέον αξιοποιούμενης από τα πανεπιστήμια πλατφόρμας WebCt Vista και τη μετεξέλιξή της στην πλατφόρμα Blackboard. Με βάση αυτή υλοποιούνταν ήδη από το 2004 και με χρηματοδότηση του ΕΠΕΑΕΚ και προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα με μικτή μάθηση. Μάλιστα το 2009 το Πανεπιστήμιο έλαβε από το «European Foundation for Quality in e-Learning» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στο πλαίσιο διαγωνιστικής διαδικασίας, το ετήσιο βραβείο για την ποιότητα στην ηλεκτρονική μάθηση.

Από το 2011 το Πανεπιστήμιο πέρασε σε πλατφόρμες εκπαίδευσης ανοιχτού λογισμικού Moodle και eclass για την ασύγχρονη εκπαίδευση και Big Blue Button για τη σύγχρονη εκπαίδευση. Έτσι ήδη πριν την εμφάνιση της πανδημίας του κορωνοϊού το Πανεπιστήμιο υλοποιούσε την ηλεκτρονική διδασκαλία και μάθηση τόσο σε μεταπτυχιακά προγραμμάτων σπουδών, μεγάλος αριθμός των οποίων υλοποιούνται κατά 50% από απόσταση, όσο και στα Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης και τα Θερινά Σχολεία τα οποία υλοποιούνται με μικτή μάθηση ή εξ’ ολοκλήρου από απόσταση σύγχρονη και ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση. Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε τα παρακάτω στοιχεία: (1) για την ασύγχρονη μάθηση: (i) τοπική εγκατάσταση Open eClass (2.492 μαθήματα, 465 ανοικτά μαθήματα, 49.795 εκπαιδευόμενοι, 1.294 εκπαιδευτές) και (ii)τοπική εγκατάσταση Moodle (2.076 μαθήματα, 42.330 χρήστες, (2) για τη σύγχρονη μάθηση: τοπική εγκατάσταση BigBlueButtton (BBB) (συστοιχία 8 εξυπηρετητών με δυναμικότητα για τουλάχιστον 3.000 ταυτόχρονους χρήστες).

Με βάση αυτές τις υποδομές και την εμπειρία, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με την έναρξη των έκτακτων μέτρων στις 11.3.20 ήταν σε θέση να προσαρμόσει άμεσα και να διασφαλίσει την αδιάλειπτη συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τη χρήση της τεχνολογίας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα και την υγεία και την ασφάλεια των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας. Διαμορφώθηκε επιτροπή δράσεων και συντονισμού, η οποία επέβλεψε τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος υποστήριξης για όλα τα προσφερόμενα μαθήματα, με τη συνεργασία των Τμημάτων, των Σχολών και της Υπηρεσίας Πληροφορικής του Ιδρύματος. Ελήφθη κάθε δυνατή πρόνοια για τη διασφάλιση της εγκυρότητας και της ασφάλειας της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς δημιουργήθηκαν ή αξιοποιήθηκαν υφιστάμενες ψηφιακές αίθουσες διδασκαλίας για κάθε μάθημα σε σύνδεση με το φοιτητολόγιο για την αυτοματοποιημένη εισαγωγή φοιτητών και εκπαιδευτών, προγραμματίστηκαν τηλεδιασκέψεις με βάση το τρέχον ωρολόγιο πρόγραμμα και ορίστηκε άτομο τεχνικής υποστήριξης για κάθε ένα μάθημα. Επίσης παραμετροποιήθηκαν οι υπολογιστικές, δικτυακές και αποθηκευτικές υποδομές για τη λειτουργία της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης και αναπτύχθηκαν ειδικά εργαλεία και για την ακαδημαϊκή και διοικητική υποστήριξη του εγχειρήματος. Ως αποτέλεσμα, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με κριτήρια και διαδικασίες πιστοποίησης και διασφάλισης ποιότητας στην σύγχρονη και ασύγχρονη ηλεκτρονική μάθηση, υλοποίησε πλήρως από απόσταση 677 από τα 701 προσφερόμενα μαθήματα, δηλαδή το 97%. Από τα υπόλοιπα μαθήματα τα περισσότερα υλοποιούνται μερικώς από απόσταση, καθώς για την ολοκλήρωσή τους είτε θα χρειαστεί συμπληρωματικά και η υλοποίηση εργαστηρίων ή άλλων εργασιών πεδίου με φυσική παρουσία ή αφορούν σε πρακτική άσκηση που θα υλοποιηθεί εκτός του πανεπιστημίου. Η ενεργή συμμετοχή των φοιτητών/ριών κατεγράφη κατά το διάστημα αυτό πλέον του 63% των συνολικά εγγεγραμμένων κατά το τρέχον εξάμηνο, ποσοστό σε γενικές γραμμές υψηλότερο του συνήθους κατά τη διεξαγωγή μαθημάτων με φυσική παρουσία, ενώ απασχολήθηκαν 885 διδάσκοντες/ουσες και διεξήχθησαν 1,154 σύγχρονες συνεδρίες.

Ως αποτέλεσμα, 13 από τα 18 Τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου θα έχουν έως την αρχικά προβλεπόμενη λήξη του τρέχοντος εξαμήνου πλήρως ολοκληρώσει τα μαθήματά τους, ενώ μόλις μερικά μαθήματα των υπολοίπων 5 Τμημάτων θα χρειαστούν, κατά περίπτωση, 1-3 βδομάδες αναπλήρωσης μαθημάτων με φυσική παρουσία για να ολοκληρώσουν τις προβλεπόμενες εκπαιδευτικές τους δραστηριότητες όπως εργαστηριακές ασκήσεις, έρευνες πεδίου ή πρακτική άσκηση.