ΣτΕ: Κρίσιμη μάχη για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια

Κρίσιμη δικαστική μάχη αναμένεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τον νόμο για τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια, που ψηφίστηκε παρά τη συνταγματική απαγόρευση του άρθρου 16.

Η εκδίκαση της υπόθεσης έχει προσδιοριστεί για σήμερα, Παρασκευή 11 Απριλίου, και η δίκη θα γίνει από την Ολομέλεια του ΣτΕ λόγω μείζονος σπουδαιότητας.

Ποιοι έχουν προσφύγει

Στο Ανώτατο Δικαστήριο έχουν προσφύγει η Πανελλήνια Ομοσποδνία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού των ΑΕΙ, καθηγητές ανωτάτων σχολών αλλά και ιδιωτικά Κολέγια.

Οι προσφεύγοντες υποστηρίζουν, ότι ο νόμος για την ίδρυση Μη Κρατικών Πανεπιστημίων που εφαρμόζεται ήδη, (5094 του 2024) είναι αντισυνταγματικός και ψηφίστηκε παρά τη ρητή συνταγματική απαγόρευση (άρθρο 16) που επιτρέπει μόνον την λειτουργία κρατικών Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, στη λογική της εξασφάλισης, όπως διατείνονται, υψηλής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Εκτός όμως από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, κατά του νόμου έχουν προσφύγει και τα ιδιωτικά Κολέγια με το επιχείρημα, ότι η ίδρυση Μη Κρατικών (ιδιωτικών) Πανεπιστημίων τούς υποβαθμίζει δημιουργώντας παρόχους εκπαίδευσης δύο ταχυτήτων.

Σημαντική η απόφαση του ΣτΕ

Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς μέσω αυτής θα κριθεί αν μπορεί με νόμο να ξεπεραστούν συνταγματικά εμπόδια στο πλαίσιο της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ενώ από πολιτικής πλευράς η όποια απόφαση εκ των πραγμάτων θα είναι κρίσιμη, καθώς ο νόμος για τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια αποτέλεσε καίρια κυβερνητική επιλογή.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση ενημέρωσης από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ανώτατο Δικαστήριο καλείται να αποφανθεί,
«εάν οι επίμαχες διατάξεις του ν. 5094/2024 είναι σύμφωνες με το άρθρο 16 του Συντάγματος, εάν παρακάμπτεται με τις ρυθμίσεις του νόμου αυτού η προβλεπόμενη στο άρθρο 110 του Συντάγματος διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης και εάν με τις διατάξεις αυτές καλύπτονται οι συνταγματικές απαιτήσεις για την ανώτατη τριτοβάθμια εκπαίδευση (ακαδημαϊκή ελευθερία, υπηρεσιακή κατάσταση διδακτικού προσωπικού των παραρτημάτων, κρατική εποπτεία, αυτοδιοίκηση). Επιπλέον, εάν η Ολομέλεια καταλήξει ότι το Σύνταγμα επιτρέπει μόνο αμιγώς κρατικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης, τίθεται το ζήτημα αν έχει εφαρμογή, στην προκειμένη περίπτωση, το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, εν συνεχεία, αν ένα αμιγώς κρατικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης είναι σύμφωνο με το ενωσιακό δίκαιο. Συναφώς, οι αιτούντες ζητούν την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ ( Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων)».

Τέσσερις υποθέσεις, με Εισηγήτριες τις Συμβούλους Κ. Κονιδιτσιώτου-Κόλλια και Χ. Μπολόφη, στις οποίες προσβάλλονται, μεταξύ άλλων, από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού ΑΕΙ (ΠΟΣΔΕΠ), Καθηγητές ΑΕΙ και Κολέγια, υπουργικές αποφάσεις, εκδοθείσες κατ’ επίκληση διατάξεων του ν. 5094/2024, με τις οποίες ρυθμίσθηκαν επιμέρους ζητήματα σχετικά με την αδειοδότηση της εγκατάστασης και λειτουργίας στην Ελλάδα παραρτημάτων αλλοδαπών, κρατικών ή ιδιωτικών, ΑΕΙ (μητρικά ιδρύματα), με τη μορφή νομικών προσώπων ειδικού σκοπού που καλούνται Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ).

Τι υποστηρίζουν

Οι μεν Καθηγητές ΑΕΙ και η ΠΟΣΔΕΠ υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι οι ρυθμίσεις του ν. 5094/2024 παραβιάζουν το άρθρο 16 του Συντάγματος που προβλέπει την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης αποκλειστικά από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και καθηγητές που έχουν την ιδιότητα του δημόσιου λειτουργού, την απαγόρευση σύστασης ανώτατων σχολών από ιδιώτες και τη δωρεάν εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, καθώς και ότι υποβαθμίζουν τις εγγυήσεις του άρθρου 16 του Συντάγματος σχετικά με την εξασφάλιση της υψηλής ποιοτικής στάθμης της ανώτατης εκπαίδευσης και την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας.

Τα δε Κολέγια υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι ο ν. 5094/2024 στρεβλώνει την ήδη διαμορφωθείσα αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών στη χώρα, δημιουργώντας παρόχους δύο ταχυτήτων και υποβαθμίζει τα Κολέγια σε παρόχους υπηρεσιών δεύτερης κατηγορίας, διότι αναγνωρίζει άλλα νομικά πρόσωπα ως επίσημα «παραρτήματα» που χορηγούν πτυχία που θα «ισχύουν αυτόματα» σαν να είχαν εκδοθεί από ελληνικό ΑΕΙ, ενώ ο θεσπιζόμενος μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των ΝΠΠΕ περιορίζει δυσανάλογα τις κατοχυρούμενες στο ενωσιακό δίκαιο ελευθερίες της εγκαταστάσεως των αλλοδαπών κερδοσκοπικών εκπαιδευτηρίων και της επιχειρηματικής ελευθερίας των Κολεγίων ως εν δυνάμει συνεργατών των εκπαιδευτηρίων αυτών.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ολομέλεια καλείται να αποφασίσει, μεταξύ άλλων, εάν οι επίμαχες διατάξεις του ν. 5094/2024 είναι σύμφωνες με το άρθρο 16 του Συντάγματος, εάν παρακάμπτεται με τις ρυθμίσεις του νόμου αυτού η προβλεπόμενη στο άρθρο 110 του Συντάγματος διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης και εάν με τις διατάξεις αυτές καλύπτονται οι συνταγματικές απαιτήσεις για την ανώτατη τριτοβάθμια εκπαίδευση (ακαδημαϊκή ελευθερία, υπηρεσιακή κατάσταση διδακτικού προσωπικού των παραρτημάτων, κρατική εποπτεία, αυτοδιοίκηση). Επιπλέον, εάν η Ολομέλεια καταλήξει ότι το Σύνταγμα επιτρέπει μόνο αμιγώς κρατικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης, τίθεται το ζήτημα αν έχει εφαρμογή, στην προκειμένη περίπτωση, το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, εν συνεχεία, αν ένα αμιγώς κρατικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης είναι σύμφωνο με το ενωσιακό δίκαιο. Συναφώς, οι αιτούντες ζητούν την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ.

tovima.gr