Οργάνωση και σχεδιασμός για τη βιωσιμότητα

Με στόχο την κατάρτιση ενός συνολικού σχεδιασμού, για την επίτευξη μίας βιώσιμης και περιβαλλοντικά φιλικής ανάπτυξης, το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, ενέκρινε το Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας.

Στο πλαίσιο της συμμετοχής του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, σε συνεργασία με το Δίκτυο Αειφόρων Νήσων “Δάφνη” και το Ενεργειακό Γραφείο Αιγαίου, στο πρόγραμμα «ISLEPACT- Σύμφωνο των Νησιών», είχε αναλάβει την υποχρέωση να εκπονήσει και να υποβάλει ένα Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (Σ.Δ.Α.Ε.) η ανάπτυξη του οποίου περιλαμβάνει δύο διακριτές φάσεις, που αφορούν αφενός στην Ενεργειακή Καταγραφή του Δήμου που συνίσταται στην αποτύπωση της υφιστάμενης κατάσταση ως προς την κατανάλωση ενέργειας και τα ενεργειακά χαρακτηριστικά δημοτικών κτιρίων, εξοπλισμού και υποδομών καθώς και ενεργειακά δεδομένα από διάφορους τομείς δραστηριότητας στη γεωγραφική ενότητα που υπάγεται διοικητικά στο Δήμο και αφετέρου στον Σχεδιασμό Δράσεων σε επίπεδο Δήμου για την προώθηση της Αειφόρου Ενέργειας που θα περιλαμβάνονται διακριτά στο υπό σύνταξη Σ.Δ.Α.Ε με τεκμηριωμένη τη σκοπιμότητα και τη δυνατότητα υλοποίησής τους μέσω διαθέσιμων χρηματοδοτικών προγραμμάτων.

Από το 2011 οι προσπάθειες

Πιο συγκεκριμένα, τα νησιά Νάξος, Δονούσα, Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσια προσχώρησαν στο Σύμφωνο των Νησιών (ΣτΝ) στις 12/04/2011 και εκπόνησαν Νησιωτικό Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (ΝΣΔΑΕ) αναλαμβάνοντας δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προκειμένου να διασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τους πολίτες των νησιών.

Τα ΝΣΔΑΕ των νησιών έθεταν για το 2020 στόχο για μείωση των εκπομπών αερίων φαινομένου του θερμοκηπίου (ΑΦΘ) κατά 20% και κάλυπταν χρονική περίοδο 15 ετών ξεκινώντας από το 2005. Καθώς το 2020 πλησιάζει, κρίθηκε αναγκαία η επικαιροποίηση των ΝΣΔΑΕ των πέντε νησιών. 

Το 2016 αποφασίστηκε η εναρμόνιση της πρωτοβουλίας του ΣτΝ με την πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων (ΣτΔ). Το Σύμφωνο των Δημάρχων αποτελεί μια μοναδική στο είδος της κίνηση, που ενεργοποιεί τοπικούς και περιφερειακούς φορείς γύρω από την εκπλήρωση των στόχων της ΕΕ για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, και για το λόγο αυτό προωθείται από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ως ένα εξαιρετικό μοντέλο πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Σήμερα η πρωτοβουλία αριθμεί 9.500 υπογράφοντες Δήμους από όλη την Ε.Ε. 

Αποτέλεσμα της εναρμόνισης του ΣτΝ με το ΣτΔ είναι οι νησιωτικές αρχές, οι οποίες έχουν αναπτύξει ΝΣΔΑΕ να έχουν τη δυνατότητα μετατροπής του ΝΣΔΑΕ σε Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (ΣΔΑΕ) και να αναγνωρίζονται ως υπογράφοντες του ΣτΔ από την ημερομηνία προσχώρησης στο ΣτΝ. Η μετατροπή του ΝΣΔΑΕ σε ΣΔΑΕ πραγματοποιείται κάνοντας χρήση των εργαλείων που διατίθενται από το ΣτΔ. 

Οι προβλέψεις του Σχεδίου για την αειφορία

Ως υπογράφων του Συμφώνου των Δημάρχων, επιπλέον του Συμφώνου των Νησιών, ο Δήμος θα έχει τη δυνατότητα να καθορίσει και να αναπτύξει ΣΔΑΕ εγκεκριμένο από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και να ωριμάσει ενεργειακά έργα προς χρηματοδότηση, η υλοποίηση των οποίων θα συνεισφέρει στην επίτευξη των στόχων του ευρωπαϊκού πακέτου μέτρων για την κλιματική αλλαγή. Δήμοι με εγκεκριμένα ΣΔΑΕ ωφελούνται με κατά προτεραιότητα πρόσβαση σε Ευρωπαϊκά και Εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία (ELENA, Η2020, EEEF, ευνοϊκός δανεισμός EIB, κτλ.) καθώς και συμμετοχή τους σε Ευρωπαϊκά προγράμματα σχετικά με τον αειφόρο ενεργειακό σχεδιασμό. 

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει τα ΝΣΔΑΕ των πέντε νησιών, που αποτελούν το Δήμο, σε ένα κοινό ΣΔΑΕ, κι ο Δήμος να θεωρείται υπογράφων του ΣτΔ από τις 12/04/2011 (ημερομηνία προσχώρησης στο ΣτΝ). 

Ο Δήμος, υποστηριζόμενος από το Δίκτυο Αειφόρων Νήσων ΔΑΦΝΗ, του οποίου είναι μέλος, ολοκλήρωσε την επικαιροποίηση των ΝΣΔΑΕ και μετέτρεψε τα επικαιροποιημένα ΝΣΔΑΕ σε ένα κοινό ΣΔΑΕ προκειμένου να υποβληθεί στο ΣτΔ και να εγκριθεί από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων με την επικαιροποίηση των ΝΣΔΑΕ και ανάπτυξη του ΣΔΑΕ στοχεύει σε μείωση των εκπομπών ΑΦΘ τουλάχιστον κατά 40% μέχρι το 2027, υποστηρίζοντας και υπερβαίνοντας το στόχο της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών ΑΦΘ και την υιοθέτηση μιας κοινής προσέγγισης για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. 

Το ΣΔΑΕ του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων περιλαμβάνει: 

1. Την απογραφή των εκπομπών ΑΦΘ στο έτος αναφοράς: Ως έτος αναφοράς επιλέχθηκε το 2012 και αναζητήθηκαν / υπολογίστηκαν καταναλώσεις για τους εξής τομείς: 

2. Οικιακός τομέας (θέρμανση, κλιματισμός, ζεστό νερό χρήσης, ηλεκτρικές συσκευές, φωτισμός) 

3. Πρωτογενής τομέας (γεωργία, κτηνοτροφία, λατομική δραστηριότητα) 

4. Δευτερογενής τομές (μεταποίηση, παροχή νερού, κατασκευές) 

5. Τριτογενής τομέας (δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός και εγκαταστάσεις, δημοτικός δημόσιος φωτισμός καθώς και κτίρια, εξοπλισμός και εγκαταστάσεις τριτογενούς τομέα - μη δημοτικά) 

6. Μεταφορές (δημοτικός στόλος, δημόσιες μεταφορές, ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές) 

Για το 2012 η ενεργειακή κατανάλωση του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ανέρχεται στις 277,6 GWh, εκ των οποίων το 41,9% αφορά τον τομέα των μεταφορών, το 26,9% τον οικιακό τομέα, το 23,9% τον τριτογενή τομέα και ακολουθούν οι υπόλοιποι τομείς (πρωτογενής τομέας: 0,7%, δευτερογενής τομέας: 6,5%). Αναφορικά με τις πηγές ενέργειας, οι μεγαλύτερες καταναλώσεις είναι αυτές της ηλεκτρικής ενέργειας και του πετρελαίου με 33,8% και 34,3% αντίστοιχα, και ακολουθεί η βενζίνη με 22,6%.

1. Τον ορισμό δράσεων και μέτρων για το 2027: Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έθεσε για το 2027 στόχο για μείωση των εκπομπών ΑΦΘ κατά 40.29%. Η στρατηγική που καθορίστηκε για την επίτευξη της μείωσης των εκπομπών ΑΦΘ έγινε λαμβάνοντας υπόψη τον αποδοτικότερο συνδυασμό των προτεινόμενων δράσεων, υπάρχοντα και μελλοντικά χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα σχετικά με την αειφόρο ενέργεια. Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων δεσμεύεται για την υλοποίηση έργων σε όλους τους τομείς του Δήμου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε έργα: 

2. ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων 

3. εξηλεκτρισμού των μεταφορών 

4. ενεργειακής αναβάθμισης οδοφωτισμού 

5. ενεργειακής αναβάθμισης υποδομών ύδρευσης και άρδευσης 

6. ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για κάλυψη των αναγκών ζήτησης 

7. καθώς και στην ευαισθητοποίηση, κινητοποίηση και συμμετοχή των τοπικών επιχειρηματιών και κατοίκων του νησιού στα έργα αυτά στοχεύοντας σε μια βιώσιμη τοπική ανάπτυξη. 

Σε επόμενο στάδιο, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προτίθεται να ανανεώσει τις δεσμεύσεις του λαμβάνοντας υπόψη και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. 

Το Σχέδιο εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία, με τον Δημοτικό Σύμβουλο και επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης, κ. Γιάννη Κορρέ να τονίζει πως «αυτοί που δημιουργούν το πρόβλημα επενδύουν τώρα πάνω στο πρόβλημα, για αυτό φέρνουν αυτά τα προγράμματα για να βγάλουν κέρδος. Υπάρχουν δυνατότητες, ενεργειακές πηγές, υπάρχει τεχνολογία, το επιστημονικό προσωπικό που μπορεί να αξιοποιηθεί ώστε να υπάρχει πραγματικά φθηνή ενέργεια και φιλική εκμετάλλευση προς το περιβάλλον. Θεωρούμε ότι δεν θα έχουμε θετικά αποτελέσματα από αυτό το Σχέδιο Δράσης».