Νέο πολιτιστικό branding με την Άνδρο του «ευ ζην»

Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, για το σχεδιασμό της πολιτιστικής ταυτότητας της Άνδρου, παραδόθηκαν στο Δήμο, με παρουσίασή τους στο Σώμα του Δημοτικού Συμβουλίου Άνδρου.

Σε μία προσπάθεια, να εξειδικευτούν περαιτέρω οι στρατηγικοί στόχοι του Δήμου ανά τομέα – με έμφαση στο τρίπτυχο «πολιτισμός – τουρισμός – πρωτογενής τομέας» – οι οποίοι θα ενσωματωθούν το γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό του Δήμου, ο οποίος εν ευθέτω χρόνω θα αναρτηθεί προς διαβούλευση, ο Δήμος Άνδρου είχε αναθέσει σε μελετητή, τον σχεδιασμό μίας σύγχρονης πολιτιστικής ταυτότητας, καθώς και την κατάρτιση σχετικού στρατηγικού σχεδιασμού έργων και ενεργειών.

Στο πλαίσιο αυτό, την παρουσίαση των παραδοτέων, ανέλαβε η μελετήτρια και ειδική σύμβουλος στο Δήμο Άνδρου για θέματα πολιτισμού, κ. Χρυσάνθη Κοττάκη, η οποία κωδικοποίησε τα σημαντικότερα σημεία του σχεδίου αυτού και όλων των παραδοτέων του, τα οποία μάλιστα όπως ανέφερε καλύπτουν περισσότερες από 1000 σελίδες.

Στο σύνολό του, το μελετητικό έργο θα διανεμηθεί στους δημοτικούς συμβούλους, προς ολοκληρωμένη ενημέρωσή τους.

Την πλήρη παρουσίαση της κ. Κοττάκη, μπορεί κανείς να δει σε μορφή βίντεο παραπάνω.

Στόχοι του έργου

Στο πρώτο κομμάτι της παρουσίασης του έργου, η κ. Κοττάκη αναφέρθηκε κυρίως στη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να αναγνωριστεί η υφιστάμενη κατάσταση, σε ό,τι αφορά στα θέματα του πολιτισμού, στο Δήμο Άνδρου, αλλά και στα εργαλεία τα οποία χρησιμοποιήθηκαν, προκειμένου να διαμορφωθεί η τελική πρόταση, προς το Δήμο.

Οι αρχικοί στόχοι του έργου, ήταν η μελέτη να καταδείξει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το νησί σε σχέση με το διεθνή και εγχώριο ανταγωνισμό, ως προς τη δημιουργία ελκυστικών πολιτιστικών υπηρεσιών και προϊόντων ισχυρής συνεισφοράς στην τοπική ανάπτυξη, να διακριθούν τα προνομιακά πεδία ενδιαφέροντος, τα οποία θα ενταχθούν στο αναπτυξιακό όραμα του Δήμου, να προταθεί ένα μοντέλο αξιοποίησης των πολιτιστικών πόρων του νησιού και τέλος, να εξειδικευτεί επιχειρησιακά η πολιτιστική πολιτική του Δήμου.

Όπως τόνισε η κ. Κοττάκη, «η βάση αυτού του έργου, είναι η σύγχρονη αυτή έννοια και οι νέες διαστάσεις που έχει ο πολιτισμός παγκοσμίως, ο οποίος δεν περιορίζεται στις τέχνες και τη λογοτεχνία, αλλά καλύπτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από τον διαπολιτισμικό διάλογο ως τον τουρισμό, από την εκπαίδευση και την έρευνα έως τις δημιουργικές βιομηχανίες, από την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς έως την προώθηση νέων τεχνολογιών και τη συνεργασία για την ανάπτυξη. […] Ο σχεδιασμός μας για τον πολιτισμό, πρέπει πλέον να αναγνωρίζει τη συμβολή του τομέα στην οικονομική ανάπτυξη, τη διατομεακή μεσολάβηση ευρύτερων πολιτικών, όπως είναι το περιβάλλον, η κοινωνική συνοχή και η «έξυπνη» οικονομία και τρίτον, να λαμβάνουμε πάντοτε υπόψιν μας το γεγονός, ότι ο τρόπος που προσεγγίζουμε την πολιτιστική κληρονομιά έχει αλλάξει σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες και σήμερα, η διατήρηση και διαφύλαξη των πολιτιστικών αγαθών τοποθετείται στο πλαίσιο μίας πολυδιάστατης διαδικασίας, συλλογικής συμμετοχής».

Αυτή η πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη στρατηγική πολιτισμού προάγει τη συνεργασία και προβλέπει:

- Ανάπτυξη  δομών για τη διακυβέρνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης.

– Προώθηση της συμμετοχής των φορέων που εμπλέκονται στην πολιτική της πολιτιστικής κληρονομιάς.

– Εφαρμογή πολιτικών για την πολιτιστική κληρονομιά που ωφελούν επιπλέον άλλους τομείς, όπως την τοπική οικονομική ανάπτυξη και την εκπαίδευση.

– Εξασφάλιση καλύτερης σύνδεσης μεταξύ των στρατηγικών για τον βιώσιμο τουρισμό και των κλάδων του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα.

– Χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για τη διασφάλιση της πρόσβασης και συμμετοχής όλων των κοινωνικών ομάδων στη διακυβέρνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

– Διεύρυνση του ρόλου διαδικτυακών κοινοτήτων στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών για την πολιτιστική κληρονομιά, στην υποστήριξη της διαχείρισής της, ακόμη και στη χρηματοδότηση.

Βασικές συνιστώσες πολιτικής στο παρόν έργο είναι α) η ορθή διαχείριση, οργάνωση και ανάδειξη των τοπικών πολιτισμικών πόρων στη βάση αρχών και αξιών ολοκληρωμένων πολιτικών κατευθύνσεων και προγραμμάτων σε συσχέτιση με την αναπτυξιακή πολιτική του Δήμου Άνδρου, β) ενίσχυση των υφιστάμενων και ανάπτυξη νέων υποδομών πολιτισμού, γ) σύνδεση με τις νέες τεχνολογίες, την έρευνα και την καινοτομία, δ) δικτύωση και στρατηγικές σχέσεις συνεργασίας – συνεργειών με άλλους οργανισμούς ή φορείς πολιτισμού.

Τα παραδοτέα που έχουν παραδοθεί στην πλήρη και αναλυτική μορφή τους στο Δήμο Άνδρου, αφορούν στην ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, τη χαρτογράφηση του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα της Άνδρου, το ολοκληρωμένο σχέδιο πολιτισμού του Δήμου Άνδρου, ενώ σε παράρτημα υπάρχουν αναλυτικά οι απαντήσεις στα ερωτηματολόγια που διακινήθηκαν κατά τη διάρκεια σύνταξης του σχεδίου.

Νέα πολιτιστική ταυτότητα

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης των ερωτηματολογίων, τα οποία απαντήθηκαν από πολίτες, εμπλεκόμενους στην τοπική πολιτιστική σκηνή, αλλά και επισκέπτες, καταδεικνύουν, πως εν τέλει η Άνδρος είναι ένα νησί για την τέχνη του ευ ζην, με τον πολιτισμό να στηρίζει την ανάπτυξή της.

Εφόσον βρέθηκε το επίκεντρο της πολιτιστικής ταυτότητας, πραγματοποιήθηκε ανάλυση SWOT, όπου αναλύονται οι ευκαιρίες, τα πλεονεκτήματα, οι αδυναμίες, αλλά και οι απειλές για το πολιτιστικό οικοσύστημα της Άνδρου.

Η ταυτότητα του «ευ ζην» προϋποθέτει, πως η Άνδρος έχει ένα αυτόνομο σύστημα φύσης και πολιτισμού, προσαρμοσμένο στις αρχές της βιωσιμότητας, που ανασυνθέτει την πολιτιστική ταυτότητα του νησιού. Σύμφωνα με τη μελέτη «η Άνδρος, με τη δυνατότητα που μας παρέχει σήμερα, να συνδυάσουμε όλες τις ποιότητές της σε ένα υπόδειγμα ισορροπημένου τρόπου ζωής, μπορεί να αποτελέσει μία πλατφόρμα του σύγχρονου ευ ζην». Η προσέγγιση υιοθετεί και αφομοιώνει τις σύγχρονες κατευθύνσεις που θέτουν τον πολιτισμό στο επίκεντρο της προσπάθειας «αλλαγής παραδείγματος» και που επιχειρούν να τον ενσωματώσου σε όλους τους τομείς πολιτικής, από την πράσινη μετάβαση έως την ψηφιακή στροφή, την έξυπνη εξειδίκευση και την κοινωνική συνοχή με γνώμονα τις αξίες.

Οι βασικοί άξονες του επιχειρησιακού σχεδιασμού

Στο πλαίσιο της ανάλυσης, η κ. Κοττάκη επεσήμανε, πως ο επιχειρησιακός στρατηγικός σχεδιασμός αναλύεται σε επτά άξονες, οι οποίοι φυσικά αναλύονται περαιτέρω και εξειδικεύονται στην πλήρη μελέτη.

Οι τρεις βασικοί πυλώνες αφορούν στα παρακάτω:

Α) τον αγροτικό χώρο και την αγροδιατροφική παράδοση της Άνδρου

Β) την ιστορία του νησιού, την υλική και άυλη πολιτισμική κληρονομιά, και

Γ) τις πολιτιστικές υποδομές και τη σύγχρονη δημιουργία.

Άξονας 1. Φυσικό περιβάλλον και αειφορία

Στο πλαίσιο της βιώσιμης ή ολοκληρωμένης ανάπτυξης, το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον αντιμετωπίζονται παράλληλα ως αναπτυξιακό απόθεμα, που μπορεί, μεταξύ άλλων, να προωθήσει την ανταγωνιστικόττητα και την οικονομική μεγέθυνση. Στον άξονα αυτό προωθούνται δράσεις προσαρμοσμένες στην Ατζέντα 2030 και τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ. Επιδιώκεται η αναβάθμιση του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κορθίου, προτείνεται η δημιουργία ενός νέου, επαναλαμβανόμενου ετήσιου θεσμού, ενός Διεθνούς Φεστιβάλ Ευεξίας και Τέχνης, ενώ περιλαμβάνονται και ενέργειες για την προστασία και καλύτερη διαχείριση του περιβάλλοντος στην καθημερινή ζωή των πολιτών.

Άξονας 2. Πολιτιστικό τοπίο & προστασία της αγροτικής κληρονομιάς

Ο άξονας αυτός επικεντρώνεται στην ανάδειξη κα ιτην προστασία των Μύλων της Άνδρου (Διποτάματα και Φρουσαίοι), στην καταγραφή, ανάδειξη και αποκατάσταση αντιπροσωπευτικών ξερολιθικών κατασκευών (πεζούλες, μονοπάτια, κονάκια). Περιλαμβάνει επίσης ενέργειες για τη συντήρηση, βελτίωση και περαιτέρω ανάδειξη των πεζοπορικών διαδρομών.

Άξονας 3. Οικιστικά σύνολα & διατήρηση της ποικιλομορφίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς

Ο τρίτος άξονας αφορά στα οικιστικά σύνολα και μέσω των σχετικών δράσεων, επιδιώκονται η καταγραφή, διατήρηση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής ταυτότητας της Άνδρου, οι αναπλάσεις περιοχών, όπως το Νειμποριό και η είσοδος της Χώρας, καθώς και η αναστήλωση και αποκατάσταση μνημείων αρχιτεκτονικής κληρονομίας (όπως π.χ. οι πύργοι της Άνδρου), η αξιοποίηση του πρώην «Ξενία», η προβολή του Ενετικού Κάστρου, κλπ.

Άξονας 4. Άυλη πολιτιστική κληρονομιά & προώθηση της αγροδιατροφικής παράδοσης

Στο πλαίσιο αυτού του άξονα, προτείνονται δράσεις για τη διατήρηση και ανάδειξη χαρακτηριστικών στοιχείων της κληρονομιάς (χοιροσφάγια, Ανδριώτικος μπάλος, το λεμόνι της Άνδρου, τυροκομικά προϊόντα, γλυκά και προϊόντα νερού), εργαλεία συγκέντρωσης αποθέματος (π.χ. πρόγραμμα «Μνήμες γεύσης»), δράσεις προβολής (όπως η αναβίωση του Φεστιβάλ Μεσογειακής και Αιγαιοπελαγίτικης κουζίνας), καινοτόμες παραγωγικές δράσεις (π.χ. πολυσυλλεκτικό αγρόκτημα), αλλά και η προώθηση υφιστάμενων προγραμμάτων.

Άξονας 5. Οικοσύστημα αξιοποίησης/ανάδειξης ιστορίας και πολιτισμού

Περιλαμβάνει δράσεις για να καταστούν επισκέψιμοι σημαντικόι αρχαιολογικοί χώροι του νησιού και για την αναβάθμιση των υφιστάμενων αρχαιολογικών μουσείων. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται φυσικά στο Ναυτικό Μουσείο Άνδρου, στο σχέδιο αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού που έχει εκπονηθεί, καθώς και στο νέο μουσείο «Οικία Θεόφιλου Καΐρη». Τέλος, μέσω των δράσεων του άξονα, επιδιώκεται η ανάδειξη πολιτιστικού κεφαλαίου, όπως το Κοιμητήριο Χώρας, το Συνετιανό Σπίτι, τα ιστορικά αρχεία της Άνδρου, οι φάροι της Άνδρου κ.α.

Άξονας 6. Κοινωνικές προκλήσεις και σύγχρονη δημιουργία

Ο άξονας αυτός αποτελεί την καινοτομία του Επιχειρησιακού Προγράμματος, καθώς αφορά σε δύο συνιστώσες που επηρεάζουν θετικά τη σύγχρονη δημιουργία, ήτοι την κοινωνική και την εκπαιδευτική συνιστώσα. Η κοινωνική συνιστώσα επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ κληρονομιάς και τοπικής κοινωνίας, στην ιδιότητα του πολίτη, στη μετάδοση και το μοίρασμα των αξιών μέσω της συμμετοχικής διακυβέρνησης και της συμμετοχικής διαχείρισης.

Περιλαμβάνει δράσεις σύγχρονης δημιουργίας (συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Άνδρου) και ανάδειξη του τοπικού καλλιτεχνικού έργου, ένα project δημιουργικής αλληλεπίδρασης τέχνης και επιστήμης με την Άνδρο να αποτελεί βασική πηγή έμπνευσης για τις δημιουργικές βιομηχανίες και για τη δημιουργική χρήση της παράδοσης, μέσα από μία ολιστική προσέγγιση σύγχρονου σχεδιασμού (αρχιτεκτονική, περιβάλλον, smart εφαρμογές κ.α.).

Περιλαμβάνονται επίσης οι αναβαθμίσεις των υφιστάμενων και η δημιουργία νέων πολιτιστικών υποδομών (τοπικά πολιτιστικά κέντρα0, ενώ έχουν συμπεριληφθεί δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης, η προώθηση του εθελοντισμού, το μητρώο εθελοντών και το μητρώο πολιτιστικών φορέων του νησιού.

Άξονας 7. Αναπτυξιακές προκλήσεις, οριζόντιες πολιτικές και εσωτερικό περιβάλλον

Στον τελευταίο άξονα, περιλαμβάνονται ενέργειες για τι βελτίωση της διοικητικής ικανότητας και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών του Δήμου στον τομέα του πολιτισμού, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις τρέχουσες αυξημένες αρμοδιότητες και προτεραιότητες που πηγάζουν από τα σύγχρονα δεδομένα και τις τοπικές πολιτικές.

Ο άξονας περιλαμβάνει δράσεις όπως τοπικά σχέδια για την πολιτιστική κληρονομιά, αξιοποίηση «έξυπνων» συστημάτων λειτουργίας και την αναγκαιότητα αξιοποίησης εξειδικευμένων συνεργατών, με στόχο τον καθολικό σχεδιασμό με τη χρήση ψηφιακών μέσων, για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό με μοχλό τον πολιτισμό, αναδεικνύοντας τον σχεδιασμό της Πολιτιστικής Διαδρομής που ήδη έχει ξεκινήσει, ως κορυφαίο έργο για την ανάπτυξη του Δήμου και τη συμμετοχή του στα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία.

Τέλος περιλαμβάνονται δράσεις για τη δημιουργία νέων οργανωτικών δομών που θα βοηθήσουν στην προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, τη διοργάνωση των εκδηλώσεων του Δήμου σε νέα βάση και τη δημιουργία πολιτιστικών δικτύων.