Η Σύρος να ενταχθεί στα “μνημεία” MAB της UNESCO

Διάπλατα ανοίγεται μπροστά στη Σύρο η ευκαιρία να ενταχθεί στις περιοχές και τα “μνημεία” MAB (Man and Biosphere) της UNESCO, στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας που αναπτύσσεται εκ μέρους του μεγάλου Οργανισμού σε διεθνές επίπεδο, η οποία κατέστη σαφής σε τοπικό επίπεδο από τον Αντιπρύτανη του ΤΕΙ Αν. Μακεδονίας και Θράκης και Διευθυντή Έδρας της UNESCΟ στην Ελλάδα, Δημήτρη Εμμανουλούδη.

O ίδιος επισκέφθηκε την πρωτεύουσα των Κυκλάδων την περασμένη εβδομάδα, σε μία αρχική προσπάθεια να διερευνήσει τις δυνατότητες ένταξης του νησιού στο συγκεκριμένο δίκτυο περιοχών, αλλά και να διαπιστώσει τις προθέσεις των τοπικών Αρχών, με σκοπό να προωθηθεί περαιτέρω η σημαντική διαδικασία, από την οποία θα προκύψει η υποβολή φακέλου υποψηφιότητας (με μηδενικό κόστος για το νησί), που θα αποτελέσει υψηλό στόχο, η επίτευξη του οποίου θα σημάνει πολυεπίπεδο όφελος για τη Σύρο.

Η “Κοινή Γνώμη” είχε την ευκαιρία να φιλοξενήσει συνέντευξη του κ. Εμμανουλούδη μετά από την παρουσία του στην πρόσφατη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, όπου και μίλησε για το πρόγραμμα MAB, όσο και μετά από το σύνολο των συναντήσεών του στο νησί, προκειμένου να αναδειχθεί η αξία της εν λόγω προσπάθειας για την πρωτεύουσα των Κυκλάδων.

Να σημειωθεί εξ αρχής πως, ο Αντιπρύτανης του ΤΕΙ Αν. Μακεδονίας και Θράκης ξεκαθάρισε το πλαίσιο λειτουργίας της Εθνικής Επιτροπής της UNESCO και των εδρών της, που είναι οι κύριοι εκφραστές του Οργανισμού και οι πλευρές που επίσημα μπορούν να μιλούν για την UNESCO στην Ελλάδα, οι οποίοι καμία σχέση δεν έχουν με άλλες ομάδες, ομίλους ή συλλόγους φίλων που χρησιμοποιούν το όνομα της UNESCO.

O κ. Εμμανουλούδης, ο οποίος συνοδευόταν από τον δημοτικό σύμβουλο, Μιχάλη Ζουλουφό, ο οποίος αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκo με την πλευρά της Σύρου, είχε ιδιαίτερες συναντήσεις με τον Δήμαρχο, Γιώργο Μαραγκό, τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, Γιάννη Ρούσσο, τον επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Ανδρέα Γιαλόγλου, καθώς επίσης με τον κκ. Δωρόθεο Β΄ και τον εκπρόσωπο της Καθολικής Εκκλησίας, απουσία του Σεβ. π. Πέτρου Στεφάνου, π. Ιωσήφ.

• Μιλήστε μας για τους λόγους της επίσκεψής σας στη Σύρο και πρωτίστως για τη δυνατότητα διεκδίκησης του νησιού να ενταχθεί στο δίκτυο περιοχών MAB της UNESCO.

“Ο λόγος της επίσκεψης στο νησί είναι τριπλός. Ο πρώτος και βασικός λόγος είναι η διερεύνηση των δυνατοτήτων ένταξης του νησιού της Σύρου στο πρόγραμμα “Άνθρωπος και Βιόσφαιρα” (MAB). Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα στον πλανήτη. Χρηματοδοτείται από τα Ενωμένα Έθνη, από την Unesco, από Διεθνείς Τράπεζες και έχει ως σκοπό να εντάξει κάποιες περιοχές του πλανήτη, ιδιαίτερου φυσικού, πολιτιστικού και γεωμορφολογικού κάλλους στην λίστα των αναγνωρισμένων περιοχών MAB με σκοπό την ανάδειξή τους, την καλύτερη προστασία τους αλλά και την προβολή τους προς όλες τις χώρες του πλανήτη μέσω του δικτύου το οποίο δημιουργεί η UNESCO.

Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο πρόγραμμα αυτό είναι ο καθηγητής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, κ. Μιχάλης Σκούλλος, ο οποίος είναι και υπεύθυνος για τον Μεσογειακό τομέα.

Σε μία συζήτηση που κάναμε με τον δημοτικό σύμβουλο κ. Μιχάλη Ζουλουφό από πέρυσι, διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν τα στοιχεία - σε πρώτη εκτίμηση - για το νησί, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο να γίνει μία προσπάθεια υποβολής ένταξης του νησιού στο Πρόγραμμα αυτό. Σε πρώτη φάση έγινε μία επίσκεψη από τον ομιλούντα για να διαπιστωθεί εκ του σύνεγγυς αν συντρέχουν – και πράγματι συντρέχουν – οι λόγοι και τα στοιχεία εκείνα, ώστε το νησί να μπορέσει να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Εφόσον υπάρξει αποδοχή και από τον Δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, θα εξετάσουμε πώς μπορούμε να ανταποκριθούμε σε μία διαδικασία δύσκολη χρονοβόρα κι επίπονη, αφού απαιτεί συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών ομάδων της UNESCΟ και των τοπικών πλευρών.

Αξίζει να αναφέρουμε πως στο πρόγραμμα ΜΑΒ έχουν ενταχθεί ήδη το φαράγγι της Σαμαριάς της Κρήτης και οι κορυφές του Ολύμπου. Υπάρχουν κι άλλες υποψηφιότητες κατά καιρούς, όπως ενδεικτικά το Δέλτα του Νέστου”.

• Ποια είναι τα ιδιαίτερα στοιχεία της Σύρου που μπορούν να αξιοποιηθούν για τον σκοπό της ένταξής της στο μεγάλο πρόγραμμα της UNESCO;

“Αρχικά η ίδια η Ερμούπολη, η οποία από μόνη της είναι κάτι το εντελώς ιδιαίτερο. Θα μπορούσε η Ερμούπολη να αποτελέσει ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Είδαμε όμως ότι το νησί, εκτός από αυτό το στοιχείο έχει και εξαιρετικά στοιχεία φυσιογραφίας, γεωμορφολογίας και βιοποικιλότητας. Αυτό δεν υπάρχει σε άλλους οικισμούς. Υπήρξε λοιπόν για τη Σύρο η σκέψη πως ο συνδυασμός τους ενός στοιχείου με το άλλο, θα μπορούσε να βοηθήσει στην υποβολή εντός φακέλου στο Πρόγραμμα ΜΑΒ. Γι αυτό το πρόγραμμα άλλωστε χρειάζονται όλα τα στοιχεία. Και ο πολιτισμός και το γεωμορφολογικό, φυσιογραφικό και βιοποικιλοτικό ενδιαφέρον. Αυτά σε πρώτο επίπεδο - από εμένα - αξιολογούνται ως επαρκή. Θα ακολουθήσει η συζήτηση με τους συναδέλφους και κυρίως με τον κ. Σκούλλο για να προχωρήσουμε”.

• Ποιο θα είναι το όφελος για την πρωτεύουσα των Κυκλάδων από την επίτευξη αυτού του στόχου;

“Καταρχήν θα υπάρχει υπάρχει προβολή της περιοχής που έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα ΜΑΒ. Η UNESCO και ο ΟΗΕ είναι παγκόσμιοι Οργανισμοί, οι μεγαλύτεροι του πλανήτη. Υπάρχει ένα δίκτυο 150 – 160 χωρών με μνημεία μεγάλης αξίας και ιστορίας όπως οι θησαυροί των Μάγιας, που έχουν ενταχθεί στο MAB. Αντιλαμβάνεστε ότι και η Σύρος αν ενταχθεί, αυτόματα θα αποκτήσει στη διεθνή σκηνή μία άλλη προβολή και μία άλλη παρουσίαση.

Η προβολή και η διαφήμιση φέρνει και τουρισμό, προσελκύει κόσμο. Έχετε μία εξαιρετική πολιτεία που δεν είναι γνωστή. Υπάρχει ο πληθυσμός που αποτελείται και από Ορθόδοξους και Καθολικούς, κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα σύνηθες στην Ελλάδα. Η Σύρος έχει εξαιρετική ταυτότητα και με πολλές ιδιαιτερότητες και πρωτιές. Νομίζω πως υπάρχουν πολλά περιθώρια αξιοποίησης των δυνατών πλεονεκτημάτων της. Πληροφορούμαστε και για την προσπάθεια ένταξης στα Γεωπάρκα, οπότε όλα αυτά θα δώσουν μία τεράστια ώθηση στον τουρισμό”.

• Από την πλευρά της Σύρου ποιες κινήσεις θα πρέπει να γίνουν - σε συνεργασία με εσάς - προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος; Το πρώτο βήμα είναι η λήψη απόφασης για την υποψηφιότητα της Σύρου;

“Ήρθα στο νησί διερευνητικά. Επιστρέφοντας θα έχω μία συνάντηση με τον κ. Σκούλλο, θα τον ενημερώσω και για τις προθέσεις των τοπικών Αρχών και για όσα είδα. Μετά θα πρέπει να εξετάσουμε κάποια κριτήρια (καθαρά επιστημονικά, τεχνικά) κι εφόσον αποφασισθεί ότι μπορεί να υποστηριχθεί σωστά μία τέτοια υποψηφιότητα, θα υπάρξει επιστολή από τον κ. Σκούλλο προς τον Δήμαρχο ώστε να γνωστοποιείται σαφώς αυτή η προοπτική. Θα πρέπει να ακολουθήσουν μία σειρά από διοικητικές πράξεις. Επίσης, ίσως να πρέπει να γίνει κι ένα workshop με επιστήμονες από άλλες περιοχές του πλανήτη που είναι ενταγμένες στο ΜΑΒ για να υπάρξει πλατιά ενημέρωση των κατοίκων και να γίνουν σαφή τα πλεονεκτήματα που μπορούν να προκύψουν. Ευελπιστώ να υπάρξει συνέχεια και γι αυτό θα υπάρξει νέα ενημέρωση”.

• Από την πλευρά σας προετοιμάζετε την πραγματοποίηση κι ενός θερινού σχολείου στη Σύρο, στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος “Άνθρωπος και Νερό”. Πείτε μας γι αυτήν την προσπάθεια.

“Υπάρχει ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα εγκεκριμένο από το Υπ. Παιδείας που λέγεται “Άνθρωπος και Νερό”. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα λειτουργεί για πρώτη φορά στη χώρα και έχει εκπονηθεί από την ομάδα της έδρας UNESCΟ και λειτουργεί με την υποστήριξη της Εθνικής Επιτροπής και βεβαίως με την ενημέρωση των κεντρικών της UNESCO στο Παρίσι. Το πρόγραμμα είναι μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο διότι εκπαιδεύει τους φοιτητές σε δύο κατευθύνσεις. Από τη μία στη διαχείριση νερού σε συνθήκες περίσσιας, πλημμύρας δηλαδή κι από την άλλη πλευρά, τους εκπαιδεύει σε συνθήκες έλλειψης. Ως Διευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος πιστεύω ότι μία σωστή εκπαίδευση δεν μπορεί να γίνει σε μία κλειστή αίθουσα και θα πρέπει οι φοιτητές να βγουν στην ύπαιθρο και να δουν πρακτικές και τεχνικές που θα τους βοηθήσουν να καταλάβουν. Γι αυτό τον λόγο κατά τον σχεδιασμό του προγράμματος είπαμε πως θα πρέπει να επιλεγεί και μία ξηροθερμική περιοχή για να γίνει η εκπαίδευση. Σκέφθηκα τη Σύρο, καθώς υπάρχουν και οι υποδομές. Υπάρχει μεταξύ άλλων και θέμα με την αφαλάτωση, οπότε υπάρχει η δυνατότητα. Του χρόνου περίπου Μάιο ή Ιούνιο είπαμε να επισκεφθούμε το νησί για μία εβδομάδα με δέκα ημέρες, με τους φοιτητές, οι οποίοι συμμετέχουν από όλον τον πλανήτη (Αλγερία, Παλαιστίνη, Ταϊβάν, Γουατεμάλα)”.

• Αναφορικά με το μεταπτυχιακό και την πρακτική άσκηση είχατε επαφή και με την πλευρά της ΔΕΥΑ Σύρου;

  “Συζήτησα με τον κ. Παπαμανώλη στο περιθώριο του δημοτικού συμβουλίου. Τον ενημέρωσα κι έγινε αμέσως αντιληπτό όλο το σχέδιο που έχουμε για την εκπαίδευση των φοιτητών. Με μεγάλη χαρά το δέχθηκε και τον ευχαριστώ γι αυτό. Είπαμε ότι αν χρειαστεί και κάποια σύναψη συμφωνιών μεταξύ της ΔΕΥΑ Σύρου και της έδρας του μεταπτυχιακού, θα γίνει”.

• Στοχεύετε και στη διεξαγωγή ενός παγκόσμιου Συνεδρίου στη Σύρο με κεντρικό θέμα το νερό και τη λειψυδρία. Μιλήστε μας για το τρίτο λόγο της επίσκεψής σας στο νησί.

“Το θέμα “λειψυδρία” βασανίζει τον πλανήτη. Είναι γεγονός και φέτος έφθασε να χτυπήσει και την πόρτα της Βόρειας και της Κεντρικής Ευρώπης. Παρατηρούνται κάποιες αλλαγές που απασχολούν την επιστημονική κοινότητα. (...) Το θέμα νερό και λειψυδρία θα το αντιμετωπίσουμε όσο κι αν αυξηθούν οι βροχοπτώσεις κι αυτό, επειδή αυξάνεται ο πληθυσμός του πλανήτη, άρα αυξάνεται η ζήτηση. (...) Την άνοιξη του 2020 ή το φθινόπωρο του 2019 αν προλάβουμε, θέλουμε να γίνει στο νησί της Σύρου ένα πολύ μεγάλο Συνέδριο που θα γίνει για πρώτη φορά στον κόσμο με προσκεκλημένους τους Διευθυντές UNESCO που ασχολούνται με το νερό παγκοσμίως. Θα είναι οι ίδιοι και οι συνεργάτες τους ώστε να γίνει πραγματικά μία συζήτηση με ό,τι καλύτερο έχει ο πλανήτης στα θέματα επιστημονικής εκπροσώπησης για νερό. Πιστεύω πως θα ακουσθεί η Σύρος στα μήκη και τα πλάτη της γης”.