ΣΥΡΟΣ

Από την περσινή χρονιά ο Δημήτρης Σταυρακόπουλος θέλησε να δημιουργήσει ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό που λέγεται Hermoupolis heritage, με στόχο να διοργανώνει δράσεις πολιτιστικού χαρακτήρα και υπόσχεται ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο, όπως βόλτες με οχήματα αντίκες στις εξοχές του νησιού, πλεύσεις με παραδοσιακά συριανά σκαριά ή περιηγήσεις σ' ένα παλιό εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας, το εργοστάσιο Ζησιμάτου, (το μόνο από τα 68 εργοστάσια της Ερμούπολης, που επιβιώνει ακόμα), έχει μετατραπεί σε πολιτιστικό χώρο.

Μέσα στις συλλογές του Δ. Σταυρακόπουλου κρύβονται και κάποιες σκουριασμένες παλιές μπομπίνες με φιλμ, τις οποίες του ζητάει να μελετήσει και να δει ένας Αμερικανός, ένας ευγενής και καλλιεργημένος Νεοϋορκέζος 30 χρόνων, που ήρθε στο νησί λόγω της μητέρας του, η οποία τον αγαπούσε από παλιά, μιας Αμερικανίδας ακαδημαϊκού και μεταφράστριας της ελληνικής γλώσσας. Ο Jacob Moe έχει συνδεθεί με το Syros International Film Festival, ένα καλοκαιρινό φεστιβάλ κινηματογράφου που ο ίδιος οργανώνει στο νησί εδώ και δέκα χρόνια. Έχει και αυτός την τρέλα του συλλέκτη και του διασώστη της ιστορίας, και με τη δική του μη κερδοσκοπική οργάνωση, την Archipelagos Network, συλλέγει τεκμήρια οπτικοακουστικής κληρονομιάς, πολιτισμού και γνώσης γύρω από τις χειρωνακτικές τέχνες των Κυκλάδων. Μιλάει τόσο καλά ελληνικά και μοιάζει τόσο Ερμουπολίτης, που απορείς πόση Νέα Υόρκη κρύβεται πλέον μέσα του.

Ο Jacob είναι το νέο, διεθνές πρόσωπο της πολυεθνικής Ερμούπολης. Το ίδιο μπορεί κανείς να πει και για την Chiara Aliotta, μια Σιτσιλιάνα που ερωτεύτηκε έναν Έλληνα και κατέληξαν και οι δύο μαζί στην Ερμούπολη πριν από δέκα χρόνια, για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή. Έφτιαξαν το καφέ – γκαλερί Plastico σ' ένα στενάκι της παλιάς αγοράς, όπου μπορεί κανείς να πιει ιταλικό καφέ και να δοκιμάσει σπιτικά ιταλικά γλυκά, αλλά και να δει εικαστικές εκθέσεις. Στο ραντεβού για τη φωτογράφιση, ήρθε ντυμένη με χρώματα λαμπερά και με ένα στιλ που θυμίζει παλιές εποχές.

“... Πάντα έτσι ντύνομαι” είπε.

Η φωτογράφιση αυτή στο δημαρχείο της πόλης (φώτο 1) μας γυρνάει πίσω στο 1989, όταν μια δημιουργική ομάδα από το περιοδικό Πάνθεον ήρθε στην Ερμούπολη για ένα editorial μόδας.

ΚΙΒΩΤΟΙ ΜΝΗΜΗΣ

Στα Βαπόρια, κρυμμένο μέσα σε έναν λαβύρινθο από σοκάκια, βρίσκει κανείς και το Ινστιτούτο Κυβέλη και τη δημιουργό του, Βαλεντίνη Ποταμιάνου, μια γυναίκα... με μια θεατρική αύρα. Ο λόγος της... “ Έφερα στη Σύρο ότι έφτασε έως εμένα από τους προγόνους μου, μια κιβωτό θεατρικής μνήμης από τη μεγαλύτερη θεατρική οικογένεια της χώρας”.

Αυτό το άτυπο μουσείο είναι αφιερωμένο στην προγιαγιά της, τη σπουδαία ηθοποιό Κυβέλη... του 1900... Ο χώρος αυτός θα μπορούσε να βρίσκεται στο Παρίσι, κι όμως, τα κύματα του Αιγαίου σκάνε σε κάποια βράχια, μόλις διακόσια μέτρα πιο κάτω. Μας αποχαιρετά λέγοντας πως “το κλειδί του σπιτιού το κρατάει ένας καβοδέτης – αυτός που δένει τα καράβια”.

Κατηφορίζοντας προς την παραλία πέφτουμε πάνω στα καράβια και σε μια κιβωτό γνώσης και μνήμης.

Σε ένα διώροφο κτίριο με θέα τη θάλασσα, ένας μελετητής της ναυτιλιακής ιστορίας συνθέτει τα κομμάτια του παζλ που αποκαλύπτει την εικόνα του “ελληνικού ναυτικού θαύματος” όπως ο ίδιος αποκαλεί τα επιτεύγματα της ελληνικής ναυτιλίας.

Το ίδιο όνομα, Greek Shipping Miracle, έχει δώσει και στο διαδικτυακό μουσείο.... με στόχο να προβληθούν αυτά σε όλο τον κόσμο... Ο εμπνευστής και δημιουργός του έργου αυτού, ναυτιλιακός ιστορικός και ερευνητής Γιώργος Μ. Φουστάνος, φιλοδοξεί να το καταστήσει μια “κιβωτό για τις μελλοντικές γενιές”.... “Τα πρώτα ελληνικά ατμόπλοια, είχαν ως βάση την Ερμούπολη, εδώ ξεκίνησαν όλα. Η Ερμούπολη πάντα είχε τον τρόπο να αναδεικνύει αυτούς που είχαν όραμα”.

Ένα όραμα πολύ φιλόδοξο, είχε κι ένας άλλος σημαντικός άνδρας της ελληνικής ναυτιλίας, ο Γιάννης Γουλανδρής, όταν αποφάσισε τη δεκαετία του '70 να κάνει την Ερμούπολη τόπο παραγωγής ενός ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου. Σε ένα εργοστάσιο κοντά στο Νεώριο φτιάχτηκαν μόνο 112 τέτοια αυτοκίνητα. Και πρόσφατα, ένας Άγγλος μαθηματικός... οδηγεί στους δρόμους της Ερμούπολης ένα από αυτά...

ΑΝΤΙΟ ΑΘΗΝΑ

ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ

Και στον ίδιο δρόμο που βρίσκεται το εργοστάσιο όπου φτιαχνόταν αυτό το αυτοκίνητο, συναντάμε κι έναν άλλο παλιό βιομηχανικό χώρο, το ανακαινισμένο εργοστάσιο Βαρδάκα, όπου ο Κώστας Πρέκας, έχει στήσει δύο ακόμα κιβωτούς: μια για τα παραδοσιακά προϊόντα του τόπου του, που παράγει εκεί και εξάγει μέχρι και στο εξωτερικό, και μια άλλη, τυπογραφική: μια σπάνια βιβλιοθήκη με μικρούς θησαυρούς εκδοτικούς που αφορούν το νησί του. Ο Πρέκας είναι ερευνητής της γαστρονομίας και ένας έμπορος, συνεχιστής του ποντοπόρου πνεύματος της παλιάς εμπορικής Ερμούπολης.

Βρισκόμαστε σε ένα κυκλαδονήσι που με τόσο πλούσια και ενδιαφέρουσα ιστορία, ζει ένα καλοκαίρι που προσελκύει στους “τελευταίους παράδεισους” που κρύβονται δίπλα στα νερά του Αιγαίου, αμέτρητους επισκέπτες και παραθεριστές.

.... Συναντάμε αρκετούς μετοίκους από την Αθήνα, ανθρώπους που άφησαν την πρωτεύουσα για να έρθουν στη Σύρο να επενδύσουν και για τον τουρισμό.

Η Τερεζντίνα Ριγκούζο ήταν κάτοικος Αθηνών και φρόντισε να έρθει στη Σύρο και έχει επενδύσει σε οικογενειακό ακίνητο στο Κίνι, έναν παραθαλάσσιο οικισμό. Δημιούργησε με τους γονείς της το Pino di Loto, εξαιρετικό boutique bed and breakfast χτισμένο δίπλα στο μεγάλο πεύκο του σπιτιού...

Ένα τουριστικό κατάλυμα υψηλής ποιότητας έχει φτιάξει και η Αθηναία Ράνια Κουιμτζή που μετοίκισε στη Σύρο. Σ' ένα πλακόστρωτο δίπλα στον Άγιο Νικόλαο, το Αρχοντικό Ερμούπολις, αποτελεί κτίριο χαρακτηρισμένο ως ιστορικό μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Είναι ο τουριστικός της ξενώνας. Με την εσωτερική του αυλή, τα τρία του πηγάδια και τα ψηλοτάβανα δωμάτιά του, είναι μια κάψουλα αναβίωσης της πάλαι ποτέ πολυτελούς ζωής στη συνοικία αυτή...

Συνεχίζεται

Με ακόμη ένα άρθρο θα τελειώσουμε το θαυμάσιο κείμενο του κ. Καραϊσκου, που με ιδιαίτερο ενθουσιασμό τίμησε με τα κείμενά του τη Σύρο στην “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”.