Το πλωτό μουσείο «Ευαγγελίστρια» επιστρέφει στη Μύκονο

Τα νέα είναι εξαιρετικά ευχάριστα για την πορεία και την επιστροφή του πλωτού μουσείου «Ευαγγελίστρια» της Μυκόνου, που εδώ και αρκετό καιρό, βρίσκεται για επισκευή στο Ναυπηγείο Πράσινος στην Σαλαμίνα. Ο Ειδικός Σύμβουλος του δημάρχου Μυκόνου, Βαγγέλης Πελέκης βρέθηκε στο Ναυπηγείο, για να επιθεωρήσει τις εργασίες και ανήρτησε κάποιες ιστορικές και τεχνικές πληροφορίες για το Πλωτό Μουσείο Αιγαίου «Ευαγγελίστρια», το οποίο ανήκει κατά το ήμισυ στον Δήμο Μυκόνου και στο Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου. Το «Ευαγγελίστρια» είναι ένα ιστορικό καΐκι και όπως όλα δείχνουν, θα επιστρέψει πανηγυρικά στη Μύκονο στις 2 Ιουλίου 2023.

Β. Πελέκης: “Ο πολιτισμός και η εμπειρία να μεταφερθεί στη νέα γενιά ως παράδοση”

Ο Ειδικός Σύμβουλος του δημάρχου Μυκόνου σε θέματα Πολιτισμού, Βαγγέλης Πελέκης, μίλησε στην “Κοινή Γνώμη” για την επιστροφή του σημαντικού ιστιοφόρου στο νησί και για τις προσπάθειες του Δήμου Μυκόνου, λέγοντας, ότι “«για ολόκληρη την προσπάθεια λοιπόν, αισθάνομαι πως για ακόμη μία φορά επαληθεύεται αυτό που εδώ και χρόνια αντιλαμβάνομαι, ότι δηλαδή κανένας κάτοικος, κανενός τόπου, δεν μπορεί να αγαπήσει τον τόπο του βαθειά, ουσιαστικά και αληθινά, αν δεν γνωρίσει βιωματικά και σε βάθος την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου αυτού. Αυτή είναι και η προσπάθεια που καταβάλει ο Δήμος με εντολή του δημάρχου, Κωνσταντίνου Κουκά, για να μπορέσουμε να μεταφέρουμε, την παράδοση στη σύγχρονη γενιά της Μυκόνου ως σύγχρονη εμπειρία του πολιτισμού και μετά ως γνώση. Δηλαδή ο πολιτισμός και η παράδοση να μεταφερθούν στη νέα γενιά ως εμπειρία. Αυτή είναι η κεντρική θέση του δήμου Μυκόνου και η πλέον ουσιαστική.»”

Το «Ευαγγελίστρια» σήμερα

Το «Ευαγγελίστρια» με τις σπάνιες αρετές της ναυπηγικής του και της ιστορίας του, προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία να αξιοποιηθεί ως πειραματικό σκάφος, για τη μελέτη θεμάτων που έχουν σχέση με την ιστορία της ναυπηγικής τέχνης και την ναυτική εθνολογία. Έχει σημασία η διατήρηση τέτοιων μαρτυριών για να διατηρηθούν και να τονωθούν τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά της ταυτότητας της Μυκόνου. Το σημαντικό αυτό καΐκι επιστρέφει στη Μύκονο στις 2 Ιουλίου 2023. 

Όπως αναφέρει ο κ. Πελέκης, ο οποίος το συντονίζει και συμμετέχει εθελοντικά, εκπονείται, αυτή τη στιγμή, το πρόγραμμα για την λειτουργία του Πλωτού Μουσείου Ευαγγελίστρια με πανεπιστημιακούς και ειδικούς τεχνίτες και θα περιλαμβάνει διάφορες ενότητες, όπως:

    • Σύντομη παρουσίαση της ναυπηγικής ιστορίας στο Αιγαίο

    • Μετάβαση από την ιστιοπλοΐα στον ατμό

    • Κέντρα ναυπηγικής στο Αιγαίο - Η περίπτωση της Σύρου

    • Χάρτες και Πορτολάνοι ναυσιπλοΐας

    • Εμπόριο και πειρατεία στη θάλασσα του Αιγαίου

    • Η περίπτωση του πειρατή Μερμελέχα και η Μύκονος. Μύθος και πραγματικότητα

    • Ο ρόλος της ναυτιλίας στην ελληνική επανάσταση

    • Η περίπτωση του Φραγκιά Φαμέλη και της Μαντώς Μαυρογένη στην Ελληνική Επανάσταση

    • Ιστορία του πλοίου Ευαγγελίστρια

    • Ιστιοφόρα και σκαριά στο λιμάνι της Μυκόνου

Συντηρήσεις και αποκαταστάσεις του «Ευαγγελίστρια»

Το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου πήρε την πρωτοβουλία να το διασώσει και να το ανακατασκευάσει. Το πρώτο ουσιαστικό βήμα έγινε τον Aύγουστο του 1987 όταν ο Kων/νος Μπόνης, γιος του αρχικού ιδιοκτήτη, δέχτηκε να δωρίσει το "Ευαγγελίστρια" (έτσι ερείπιο όπως βρισκόταν στη Σύρο) στο Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου και στο Δήμο Μυκόνου. Πολλές δυσκολίες παρουσιάστηκαν για την αποκατάστασή του, γιατί ήταν ανάγκη να μπουν τα ίδια υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την ναυπήγησή του και να ακολουθηθεί πιστά η παραδοσιακή τεχνική των καραβομαραγκών της Σύρου, έτσι ώστε να επανακτήσει την αρχική του εμφάνιση και φόρμα. Από τότε ακολούθησαν πολλές αποκαταστάσεις. Η πρώτη φάση αποκατάστασης έγινε στη Σύρο από τους καραβομαραγκούς "Αφοί Mαυρίκοι" στο ίδιο καρνάγιο όπου ναυπηγήθηκε το πλοίο πριν από μισό αιώνα. Εκεί επισκευάστηκε και στη συνέχεια ρυμουλκήθηκε στον Πειραιά, στο καρνάγια του M. Ψαρρού στο Πέραμα, όπου ολοκληρώθηκε η δεύτερη φάση της αποκατάστασης, η οποία περιελάμβανε κυρίως την τοποθέτηση βοηθητικής πετρελαιομηχανής, τη συμπλήρωση της αρματωσιάς και τον καθαρισμό και το βάψιμο των υφάλων. Οι εργασίες αποκατάστασης διήρκεσαν από το Μάρτιο του 1988 έως τον Ιούνιο του 1989. Τα καλοκαίρια το καΐκι επισκεπτόταν την Μύκονο. 

Η νέα Δημοτική Αρχή σε συνεργασία με το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου, προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για τη νέα συντήρηση του πλωτού αυτού θησαυρού της Μυκόνου, ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη ναυτική παράδοση του νησιού. Πιο συγκεκριμένα, ο Δήμος Μυκόνου ανέλαβε για πρώτη φορά να καλύψει το κόστος για τις εργασίες επισκευής συντήρησης του παραδοσιακού σκάφους – πλωτού μουσείου με το όνομα «Ευαγγελίστρια» μιας και μετά την πρώτη μεγάλη επισκευή, χρειάστηκε σοβαρή συντήρηση εκ νέου σε όλα τα μέρη του. Το σκάφος επέστρεψε στις Κυριακής 3 Σεπτεμβρίου 2017 στη Μύκονο και βρήκε τη θέση του στον Παλιό Μώλο. Η τρίτη κατά σειρά συντήρηση έγινε από τα τέλη του 2022 έως τον Μάιο του 2023. Για να μπορέσει να υλοποιηθεί η συντήρηση του «Ευαγγελίστρια», 84 ετών ιστιοφόρο, χρειάστηκαν  εργασίες σε 3 διαφορετικές κατηγορίες και αυτές αφορούν σε εργασίες ναυπηγείου, μηχανουργείου και ηλεκτρολογικές εργασίες. Όλες συντελέστηκαν στο Ναυπηγείο του κυρίου Ιωάννη Πράσινου στην Σαλαμίνα που είναι το μόνο Ναυπηγείο που διατηρεί και εφαρμόζει την παλαιά ναυπηγική τέχνη και μπορεί να αναλάβει τις ξυλουργικές και προβλεπόμενες εργασίες του σκάφους με σύμβαση 85.374 ευρώ.

Το πέραμα «Ευαγγελίστρια»

Το ιστιοφόρο "Ευαγγελίστρια" 84 χρόνων σκαρί πλέον, είναι ένα από τα τελευταία γνήσια αιγαιοπελαγίτικα ιστιοφόρα. Είναι ιστιοφόρο "πέραμα", κατασκευασμένο στη Σύρο, όπου σώζεται. Τα "περάματα" είναι εμπορικά σκάφη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι οι τελευταίοι απόγονοι κάποιων παλαιότερων τύπων σκαφών που δεν έχουν ακόμα ιστορικά μελετηθεί. Παρόμοιος τύπος δεν έχει σωθεί, από όσο γνωρίζουμε σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τέτοιου είδους έπλεαν στο Αιγαίο από την βυζαντινή εποχή αλλά δεν είναι ακόμα επιστημονικά τεκμηριωμένο. O καθηγητής P. Throckmorton είχε παρατηρήσει ότι ο τρόπος κατασκευής του "Ευαγγελίστρια" μας θυμίζει τον τρόπο κατασκευής των πλοίων του 1ου αιώνα π.χ. και των βυζαντινών πλοίων.

Ναυπηγήθηκε στη Σύρο το 1939 από τον καραβομαραγκό Mαυρίκο και τα παιδιά του, για λογαριασμό του Μυκονιάτη καραβοκύρη Αντώνη K. Mπόνη. Έχει χωρητικότητα 90 τόνων περίπου, ολικό μήκος 20m και πλάτος 6,38 m. Φέρει 2 ιστούς και πανιά: μπούμα με πίκι, αράπη και φλόκο, συνολικής επιφάνειας 220m2. Είναι κατασκευασμένο για μακρινά ταξίδια με πανιά και αυτό καθορίζει τη μορφή του. Είναι στελάδο, με ικανή καμπύλωση στην κουβέρτα για να διώχνει τα νερά από τις ισχυρές θάλασσες, με ξωκλάδισμα στην πλώρη και ελαφρά μάγουλα , ενώ στην πρύμνη η στέλα του αφήνει λίγα απόνερα. Είναι προσεγμένο στις κατασκευαστικές του λεπτομέρειες και πολλές από αυτές δεν εφαρμόζονται πια. H αίσθηση της καλής πλευστότητας είναι έντονη στη μορφή του σκάφους, ενώ το σχήμα του παρουσιάζει κλασικές ναυπηγικές αναλογίες.