Στο επίκεντρο η βιομηχανική κληρονομιά της Σύρου

Παρούσα ήταν η Σύρος στην πρώτη πανελλήνια συνάντηση των μελών της Ευρωπαϊκής Διαδρομής Βιομηχανικής Κληρονομιάς (υ ERIH – ΕuropeanRouteofIndustrialHeritage) του Συμβουλίου της Ευρώπης, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.

Τόσο ο δήμαρχος Σύρου-Ερμούπολης, Αλέξης Αθανασίου, όσο ο ιδρυτής της Hermoupolis Heritage, Δημήτρης Σταυρακόπουλος, εκπροσωπώντας το νησί, έδωσαν για άλλη μια φορά το στίγμα της βαριάς και συνάμα σημαντικής βιομηχανικής κληρονομιάς, για την οποία γίνονται προσπάθειες, κόντρα στις αντιξοότητες, να προστατευθεί και να αναδειχθεί.

"Στόχος μας η διάσωση και η ανάδειξη της βιομηχανικής μας κληρονομιάς"

Στην 1η πανελλήνια συνάντηση μελών της Ευρωπαϊκής Διαδρομής Βιομηχανικής Κληρονομιάς του Συμβουλίου της Ευρώπης με θέμα "Ενισχύοντας τα Δίκτυα Βιομηχανικής Κληρονομιάς: η σημασία της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Διαδρομή Βιομηχανικής Κληρονομιάς". που έλαβε χώρα στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, στο Γκάζι, παρευρέθηκε την περασμένη Παρασκευή, ο δήμαρχος Σύρου-Ερμούπολης, Αλέξης Αθανασίου.

Στη σύντομη εισήγησή του, παρέθεσε ένα μικρό ιστορικό της σύλληψης και δημιουργίας του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης από τη δεκαετία του '80, με αναφορές στη βιομηχανική κληρονομιά της Ερμούπολης και του νησιού της Σύρου το 19ο μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα.

Ο κ. Αθανασίου, ευχαριστώντας την οργανωτική επιτροπή της συνάντησης και κυρίως την Όλγα Δεληγιάννη, Εθνική Εκπρόσωπο Ευρωπαϊκής Διαδρομής Βιομηχανικής Κληρονομιάς ERIH, στάθηκε στις προσπάθειες της Δημοτικής Αρχής και της αντιδημάρχου Πολιτισμού, Θωμαής Μενδρινού, για την περαιτέρω - όπως χαρακτηριστικά είπε - ανάδειξη του δικτύου κτιρίων του Βιομηχανικού Μουσείου, την πρόθεση εκπόνησης νέας μουσειολογικής μελέτης στο χρωματουργείο Κατσιμαντή, το οποίο αποτελεί κεντρικό κτίριο του Μουσείου, καθώς και στις κτιριακές αποκαταστάσεις, επισκευές και εξοπλισμού που αυτό χρειάζεται.

Ο δήμαρχος, επίσης, αναφέρθηκε και στη μελέτη που εκπονήθηκε από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου για την αποκατάσταση του "σκαγιοποιείου Αναιρούση", αλλά και στις προσπάθειες εύρεσης και άντλησης χρηματοδοτήσεων για αποκατάσταση μηχανημάτων, καταλήγοντας στις συνέργειες και συνεργασίες, που, όπως τόνισε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, χρειάζονται ώστε ν' αναδειχθεί ακόμα περισσότερο η βιομηχανική ιστορία της Σύρου.

"Άλλωστε οι συνεργασίες ήταν το κεντρικό μήνυμα της 1ης πανελλήνιας συνάντησης. Τέλος, έκανα αναφορά, όπως και πολλοί άλλοι διακεκριμένοι ομιλητές, στις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε ως Τοπική Αυτοδιοίκηση κατά την περίοδο της διαρκούς οικονομικής κρίσης 2008-2019, όπου το Βιομηχανικό Μουσείο, καθώς και πολλά άλλα βιομηχανικά μουσεία ανά την Ελλάδα, δεν είχαν την αναμενόμενη ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας. Στόχος μας η διάσωση και η ανάδειξη της βιομηχανικής μας κληρονομιάς προς όφελος του νησιού μας", δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Αθανασίου.

"Ώθηση για τη συνέχιση του έργου της Hermoupolis Heritage"

Εκτός από τον δήμαρχο Σύρου-Ερμούπολης, στην 1η πανελλήνια συνάντηση μελών της Ευρωπαϊκής Διαδρομής Βιομηχανικής Κληρονομιάς του συμβουλίου της Ευρώπης, συμμετείχε ως προσκεκλημένος ομιλητής και ο ιδρυτής της Hermoupolis Heritage, Δημήτρης Σταυρακόπουλος.

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Σταυρακόπουλος στην "Κοινή Γνώμη", η πρόσκληση της οργανωτικής επιτροπής ήταν τιμητική αλλά κυρίως μια ουσιαστική ώθηση για να συνεχίσει η Hermoupolis Heritage, το έργο διάσωσης και αποκατάστασης της βιομηχανικής κληρονομιάς της Σύρου.

Η ομιλία του ιδρυτή της Hermoupolis Heritage, άρχισε με μια αναδρομή στην βιομηχανική άνθιση της Ερμούπολης του 19ου και 20ου αιώνα, τονίζοντας "ότι αυτή η ιστορική στιγμή άφησε μια τεράστια πολιτισμική παρακαταθήκη στο σήμερα. Η άνθιση αυτή, αποτελεί τη σύγχρονη βιομηχανική ταυτότητα της Σύρου. Αυτό την καθιστά ταυτόχρονα νησί και άστυ", τόνισε μεταξύ άλλων, παρουσιάζοντας στη συνέχεια τον φορέα και το έργο που έχει επιτελέσει, με ιδιαίτερη αναφορά στη διάσωση του εργοστασίου Ζησιμάτου το οποίο μετατράπηκε σε Μουσείο Κλωστοϋφαντουργίας Ερμούπολης, με τη διατήρηση των γνήσιων τεκμηρίων του, που το καθιστά - όπως είπε - ένα μουσείου του εαυτού του.

Τέλος, παρουσίασε όλες τις βιωματικές δράσεις που υλοποιούνται μέσα και γύρω από το μουσείο και συγκεκριμένα, τη βιωματική ξενάγηση "με ένα φανάρι στο χέρι", τη θεατρική παράσταση "Υφάντρες", το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά "Από τον ιστό της Αράχνης στον Ιστό του διαδικτύου" και το βιομηχανικό περίπατο "Ο δρόμος της Κλωστής".

Η διαδρομή ERIH

Η 1η πανελλήνια συνάντηση μελών της Ευρωπαϊκής Διαδρομής Βιομηχανικής Κληρονομιάς του συμβουλίου της Ευρώπης, πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, σε συνδιοργάνωση της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων – Βιομηχανικού Μουσείοy Φωταερίου, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς και του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH) με τη συνεργασία της Εθνικής Εκπροσώπου στην Ευρωπαϊκή Διαδρομή Βιομηχανικής Κληρονομιάς (ΕRIH) και την υποστήριξη του Συμβουλίου Βιομηχανικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΕΤ.

Η Ευρωπαϊκή Διαδρομή Βιομηχανικής Κληρονομιάς, από το 2019 αναγνωρισμένη πολιτιστική διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης, με τη συμμετοχή φορέων και τόπων από 28 χώρες, μεταξύ των οποίων αρκετών από την Ελλάδα, δίνει έμφαση στην τουριστική διάσταση της βιομηχανικής κληρονομιάς, προσκαλώντας τους επισκέπτες και τις επισκέπτριες να ανακαλύψουν την πολυποίκιλη πολιτιστική κληρονομιά που σχετίζεται με τη βιομηχανική εξέλιξη της Ευρώπης και να εξερευνήσουν μνημεία, μουσεία και τόπους που αποτελούν μέρος της κληρονομιάς αυτής (www.erih.net). Η Πανελλήνια συνάντηση των μελών της αποσκοπεί στο να φέρει κοντά τα μέλη και να επιτρέψει την κατάθεση εμπειριών, θέσεων και καλών πρακτικών που προκύπτουν από την μεταξύ των φορέων εθνική και πανευρωπαϊκή δικτύωση. Επίσης απευθύνεται σε όλους τους εκπροσώπους φορέων και μουσείων βιομηχανικής κληρονομιάς της Ελλάδας που επιθυμούν να ενημερωθούν για τα οφέλη της σύνδεσης με τη Διαδρομή. Η συνάντηση θα περιλαμβάνει εισηγήσεις και παρεμβάσεις εκ μέρους εκπροσώπων του δικτύου ERIH, αρμοδίων Διευθύνσεων του Υπουργείου Πολιτισμού, φορέων διατήρησης της βιομηχανικής κληρονομιάς, καθώς και εκπροσώπων ενταγμένων και δυνητικών μελών της Ευρωπαϊκής Διαδρομής ERIH στην Ελλάδα.

Το εργοστάσιο Φωταερίου της Αθήνας, όπου πραγματοποιήθηκε η συνάντηση, άρχισε να λειτουργεί λίγα χρόνια μετά την ίδρυσή του το 1857, παρέχοντας φωτισμό και ενέργεια στην Πρωτεύουσα, από το 1862 μέχρι το 1984, οπότε και έκλεισε οριστικά. Το 1986, ο χώρος χαρακτηρίστηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού ως ένα χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 19ου αι. και του 20ου αι. και στη συνέχεια ξεκίνησαν οι μελέτες για την αποκατάστασή του. Στις κτιριακές εγκαταστάσεις του εργοστασίου Φωταερίου της Αθήνας στεγάζεται από το 1999 η Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, ένας χώρος για ποικίλα πολιτιστικά γεγονότα και ένα εξαιρετικό παράδειγμα επανάχρησης βιομηχανικού συγκροτήματος. Το 2013 εγκαινιάστηκε το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου και είναι εξ αρχής μέλος του ERIH. Στόχος του Μουσείου είναι να αναδείξει και να διαφυλάξει την ιστορία και σπουδαιότητα αυτού του βιομηχανικού μνημείου, που αποτελεί ένα από τα καλύτερα σωζόμενα εργοστάσια φωταερίου στην Ευρώπη και το μοναδικό που διατηρεί το μεγαλύτερο μέρος του μηχανολογικού του εξοπλισμού in situ.