«Η ιδέα κινεί τον κόσμο»

Έργα, εμπνευσμένα από τη νεοκλασική αρχιτεκτονική και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της Σύρου, όπου τα δύο τελευταία χρόνια ζει και συνεχίζει τη δημιουργική πορεία του, παρουσιάζει στην Αίθουσα Τέχνης «Γιάννη & Ελένης Βάτη» ο ζωγράφος Γιάννης Δανέλης.

Η έκθεση με τίτλο "Ι ή Υ - Ιδέα ή ύλη" γεννήθηκε στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων, ως επιστέγασμα της ανάγκης του καλλιτέχνη να αναδείξει την κινητήριο δύναμη του κόσμου. «Ο Μαρξ είπε ότι αυτοί που έχουν την ύλη, δηλαδή το χρήμα, κατασκευάζουν τον κόσμο των ιδεών, οπότε όταν εσύ γεννιέσαι μέσα στον κόσμο, ιδέες όπως η δημοκρατία και η ισότητα είναι ήδη κατασκευασμένες και εξυπηρετούν συμφέροντα. Συνεπώς, Οπότε είναι τίποτα δικό σου. Από την πλευρά τους, ο Ντουρκχάιμ και ο Βέμπερ είπαν ότι επειδή είμαστε καλοί άνθρωποι και υπερισχύει το καλό, η καλύτερη ιδέα θα υπερισχύσει. Άρα, η ιδέα είναι αυτή που κινεί τον κόσμο», σημείωσε στην «Κοινή Γνώμη» ο κ. Δανέλης.

Η κυριαρχία της ιδέας αποτελεί τον κεντρικό άξονα κάθε πίνακα, στον οποίο ο ζωγράφος παίζει με τον μύθο και τα σύμβολα. «Για παράδειγμα στο έργο με τίτλο «Το Μήλο»  υπάρχουν δύο σώματα που κοιτάζουν μία νεκρή φύση με επιλογή τα φρούτα. Το μήλο ως σύμβολο ξεκινά από τον Όμηρο στην Ιλιάδα με τον Πάρο, μετά περνάει στη θρησκεία με τους πρωτόπλαστους, στον Μεσαίωνα με το παραμύθι της Χιονάτης, ενώ το χρησιμοποιούμε και στη λαϊκή μας παράδοση με την παροιμία «ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα. Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πηγή έμπνευσης η νεοκλασική Σύρος

Σημειώνεται ότι στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης πορτρέτα τα οποία συνοδεύονται από πραγματικά κοσμήματα του Γιάννη Ευστρατίου, που αποτυπώθηκαν στους ίδιους τους πίνακες. Όπως εξήγησε ο κ. Δανέλης «τα περισσότερα εξ’ αυτών είναι Συριανά πορτρέτα, δομημένα και φωτογραφημένα μέσα από νεοκλασικές πόζες. Όταν κάποια κυρία θα πάρει τον πίνακα και το κόσμημα που αντιστοιχεί σε αυτό, η ύλη θα ξεχωρίσει από την ιδέα και θα ξεκινήσει τη δική της διαδρομή». 

Μεταξύ των ιδεών που απεικονίζονται στους πίνακες μέσα από διαφορετικές μορφές είναι το όνειρο, ο ύπνος και ο έρωτας.

«Ο πλατωνικός έρωτας βρίσκεται στη σφαίρα του ιδεατού, όμως στη ζωή μας έχει και σάρκα. Η αφορμή για τη δημιουργία του «Ύπνου» ήταν η φράση του Σοφοκλή «έρωτα ανίκητε στη μάχη». Αναζητώντας την ερμηνεία της, αποφάσισα να αποτυπώσω δύο σώματα που μετά την εξάντληση της ερωτικής επαφής κείτονται στον κρεβάτι σαν πτώματα στο πεδίο μάχης. Πρώτα έγιναν ένα και μετά ξανάγιναν ο καθένας μονάδα. Τα σώματα πρέπει να κάνουν έναν κύκλο για να έρθουν στη επόμενη επαφή, έχοντας όμως ανταλλάξει ποιότητες. Γι’ αυτό το σώμα της γυναίκας είναι πάνω σε ένα άλογο, που δείχνει τη δύναμη που πήρε από τον άντρα. Αντίστοιχα και ο ίδιος πήρε κάτι από αυτήν. Αν δεν ανταλλάξεις τίποτα, νομίζω δεν είσαι ερωτευμένος», υπογράμμισε ο κ. Δανέλης.

«Ο νεοκλασικισμός δεν έχει πεθάνει»

Καταλήγοντας, δεν έκρυψε ότι η Σύρος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία των συγκεκριμένων έργων, υποστηρίζοντας μάλιστα πως ο νεοκλασικισμός δεν έχει πεθάνει, αντίθετα περνάει στην τρίτη φάση. «Οι Γερμανοί, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι τον πήραν δάνειο από τους Έλληνες τον 18ο αιώνα, πατώντας πάνω στις δικές μας φόρμες κι εμείς τον αντιδανειστήκαμε αργότερα. Δυστυχώς, σήμερα βλέπω να αντιγράφουμε κάποιες σουηδικές φόρμες και να μη μένουμε στο στείρο αρχαίο πνεύμα αθάνατο, εξελίσσοντας τις φόρμες του νεοκλασικισμού. Γιατί να μη χτίζονται πια κτίρια νεοκλασικά, στα οποία υποκλίνεται όλος ο κόσμος και να φτιάχνουμε γυάλινους πύργους όπως στη Σουηδία»;

Πηγή έμπνευσης του ζωγράφου αποτέλεσαν τοιχογραφίες, οροφογραφίες, ερειπωμένες παλιές επαύλεις, αγάλματα που υπάρχουν, δρόμοι, γεωμετρία στα πλακάκια, συνθέσεις πάνω στις μπορντούρες και πολλά ακόμα που ανακάλυψε και «υιοθέτησε» ζωγραφικά στο νησί της Σύρου. «Στόχος μου δεν είναι να αποδώσω το πραγματικό, αλλά να επηρεαστώ από αυτό που βλέπω και μ’ αρέσει» υπογράμμισε.

Η έκθεση "Ι ή Υ - Ιδέα ή ύλη" λειτουργεί καθημερινά (11:00-14:00 και 18:30-22:30) και θα διαρκέσει έως 25 Σεπτεμβρίου 2016.