Το απρόοπτο ως καλλιτεχνική έμπνευση και δημιουργία

Φέτος, το Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου της Μήλου, κάτω από την πίεση των αυστηρών υγειονομικών περιορισμών λόγω της πανδημίας, παίρνει μία διαφορετική μορφή, χωρίς όμως να απομακρύνει τους καλλιτέχνες από το κοινό.

Στην εποχή της πανδημίας, η πραγματοποίηση πολιτιστικών δράσεων αποτελεί μία πολύπλοκη εξίσωση, προκειμένου ασφάλεια και ψυχαγωγία να κατορθώσουν να συνυπάρξουν και να συντελέσουν σε ένα καλό αποτέλεσμα.

Για τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Διεθνούς Φεστιβάλ Θεάτρου Μήλου, Solal Forte, τη Συντονίστρια του Φεστιβάλ, Δανάη Τεζαψίδου και την ομάδα διοργάνωσης, η επανασύνδεση κοινού και καλλιτεχνών αποτέλεσε το μεγαλύτερο στοίχημα για τη φετινή διοργάνωση, όπως τόνισαν μιλώντας στην “Κοινή Γνώμη”, το οποίο φαίνεται να κερδίζεται, καθώς ανακοινώθηκε και επισήμως η πραγματοποίηση του Φεστιβάλ από τις 15 Μαΐου έως και τις 13 Ιουνίου 2021. Μπορεί αυτή τη φορά, το Φεστιβάλ να μην πραγματοποιηθεί στον ιερό χώρο του Αρχαίου Θεάτρου, ωστόσο θα ξεφύγει από το “ψυχρό” χαρακτήρα των ψηφιακών δράσεων και θα επιχειρήσει να υποδεχτεί το κοινό στις δράσεις του, πάντοτε με σεβασμό στα υγειονομικά πρωτόκολλα.

Βάσει των νέων ανακοινώσεων της κυβέρνησης, το Φεστιβάλ θα μπορέσει να υποδεχτεί το κοινό από τις 28 Μαΐου και έπειτα. Όλες οι υπόλοιπες παραστάσεις θα είναι, σύντομα, διαθέσιμες διαδικτυακά.

Το Φεστιβάλ τελεί υπό την αιγίδα, μεταξύ άλλων, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού του Ευρωπαϊκού Κέντρου Νέας Θεατρικής Δημιουργίας, του Γαλλικού Ινστιτούτου του Παρισιού, του Νέου Γαλλικού Εθνικού Θεάτρου, του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος, της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου του Παρισιού, του Αρχαιολογικού Μουσείου Μήλου, και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Το στοίχημα της επανασύνδεσης

Όπως σημειώνει ο κ. Solal Forte, «θέλαμε να βρούμε έναν τρόπο να προστατεύσουμε το κοινό, αλλά παράλληλα να ανακαλύψουμε τρόπους για τους καλλιτέχνες να δραστηριοποιηθούν με άξονα το θέατρο. Αυτή η υγειονομική κρίση είναι ιδιαίτερα περίπλοκη για τους θεατρικούς καλλιτέχνες, καθώς καλούνται να δημιουργήσουν τέχνη, χάνοντας όμως την επαφή τους με το κοινό, κάτι που στο θέατρο είναι ζωτικής σημασίας».

«Κληθήκαμε να βάλουμε ένα στοίχημα, διότι ακόμη δε γνωρίζαμε τα πρωτόκολλα που θα τηρηθούν στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον πολιτισμό, και άρα σκεφτήκαμε να κάνουμε κάτι λιγότερο εντυπωσιακό μεν, όπως κάθε χρόνο γίνεται στο αρχαίο Θέατρο της Μήλου, αλλά με στοχευμένες δράσεις σε άλλα σημεία του νησιού, να επαναφέρουμε την επαφή των καλλιτεχνών με το κοινό. Να δώσουμε την ευκαιρία στους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν ξανά. Αυτό είναι το σημαντικότερο, διότι όλο αυτό το διάστημα οι καλλιτέχνες δεν είχαν τη δυνατότητα να εργαστούν. Ταυτόχρονα, θέλαμε να σεβαστούμε τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, τόσο για το κοινό, όσο και για την τοπική κοινωνία της Μήλου», τονίζει.

Εξηγώντας την πρόθεσή του αυτή, ο S. Forte αναφέρει, ότι «το στοίχημά μας ήταν να δημιουργήσουμε κάτι που να αφορά στο παρόν, αλλά και στη φυσική παρουσία. Με την υγειονομική κρίση “αποσυνδεθήκαμε”. Όλα πλέον γίνονται ψηφιακά. Αυτό που θέλαμε και βάλαμε ως στόχο για φέτος, ήταν να συνδέσουμε και πάλι την παράσταση με την παρουσία. Να σεβαστούμε τα μέτρα, αλλά και τη δημιουργική καλλιτεχνία, να δώσουμε στους συμμετέχοντες, καλλιτέχνες και κοινό, μία ευελιξία προκειμένου να συνδεθούν ξανά. Αν και το Φεστιβάλ Μήλου φέτος θα έχει ψηφιακό υλικό, δεν θέλαμε να είναι μόνο ψηφιακό».

Ένα πρόγραμμα “ρευστό”, βασισμένο στο καλλιτεχνικό ένστικτο

Στη φετινή διοργάνωση προσκεκλημένοι καλλιτέχνες είναι η Άρια Μπουμπάκη, η Pauline Haudepin, ο Marcus Borja, o Etienne Blanc, ο Flavien Bellec, η Βένια Σταματιάδη και η Εύα Οικονόμου Βαμβακά.

Ο καθένας στον τομέα του, η Άρια με το σώμα, η Pauline με το κείμενο που θα συνθέσει, ο Marcus με τη χορωδία, ο Etienne και ο Flavien με τις περφόρμανς τους, η Βένια και η Εύα με μια έρευνα ντοκιμαντέρ για τα Θειωρυχεία της Μήλου, θα συμμετάσχουν σε ονειρικές απόπειρες για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της Μήλου. Επιπλέον, συμπληρώνοντας τους πειραματισμούς αυτούς την ομάδα του φετινού Φεστιβάλ συμπληρώνουν η Cécile Feuillet, ο Jules Bisson και η Lucie Epicurio, φοιτητές σκηνοθεσίας στην Εθνική Σχολή Δραματικής Τέχνης του Παρισιού.

Οι καλλιτέχνες του Φεστιβάλ φέτος, αναμένεται να επιλέξουν οι ίδιοι, με πυξίδα το ένστικτο, το χώρο διεξαγωγής των δράσεων. Όπως εξηγεί ο S. Forte, «για μένα το θέατρο είναι μόνο ένας από τους τρόπους καλλιτεχνικής έκφρασης και πάντα μου αρέσει να συνδυάζονται διάφοροι τρόποι. Έτσι, κάθε φορά στο Φεστιβάλ Μήλου, έχουμε διάφορα performances, με διάφορους τύπους έκφρασης και πέρα από το θέατρο. Φέτος, και με τη βοήθεια της τοπικής κοινωνίας της Μήλου, έχουμε ένα περισσότερο ρευστό πρόγραμμα, στο πλαίσιο του οποίου οι καλλιτέχνες θα επιλέξουν τον τόπο και τον τρόπο δημιουργίας τους σχεδόν την τελευταία στιγμή, ανάλογα με την έμπνευσή τους».

Συμπληρώνοντας στα όσα ανέφερε παραπάνω, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, επισημαίνει, ότι «το τελευταίο διάστημα, μέσα σε αυτή την πανδημία και σε όλες τις καταιγιστικές εξελίξεις που έφερε, το κυρίαρχο στοιχείο στις ζωές μας, είναι αυτό του απρόοπτου. Αποφασίσαμε λοιπόν, να πάρουμε αυτό το στοιχείο και να το εισάγουμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, κάνοντάς το αυτή τη φορά ένα διασκεδαστικό κομμάτι, τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και για το κοινό. Έτσι λοιπόν, αφήσαμε στην καλλιτεχνική ευχέρεια των συμμετεχόντων καλλιτεχνών να επιλέξουν πού θα πραγματοποιήσουν τις δράσεις τους, είτε αυτό είναι μία πλατεία, είτε μία παραλία, είτε μία μεγάλη αυλή ενός σπιτιού, πάντοτε με τη σύμφωνη γνώμη των ιδιοκτητών ή των αρμόδιων αρχών. Ούτε εμείς οι ίδιοι δεν γνωρίζουμε σε ποια περιοχή της Μήλου θα γίνουν τα performances φέτος».

«Edition Bricolage»

Φέτος, το Φεστιβάλ έρχεται στην “Edition Bricolage”, ή… ελληνιστί, στην έκδοση “Μπάλωμα”. Ερωτηθείς για την έννοια αυτή, ο Solal Forte εξηγεί, ότι «η έννοια του bricolage είναι αρκετά δύσκολο να μεταφραστεί, είτε στα ελληνικά, είτε στα αγγλικά. Στα γαλλικά, το bricolage είναι μία μετατροπή που κάνεις σε ένα αντικείμενο που έχει κάποια ελαττώματα, ώστε να καλυφθούν τα ελαττώματα και το αντικείμενο αυτό να συνεχίσει να χρησιμοποιείται και μάλιστα βελτιωμένο παρ’ όλα αυτά. Στα ελληνικά διαλέξαμε τη λέξη “μπάλωμα”, που είναι ό,τι πιο κοντινό σε έννοια, ωστόσο το βάθος της έννοιας του bricolage, νομίζω ότι δεν μπορεί να αποδοθεί πλήρως σε άλλη γλώσσα».

Η θεματική του μπαλώματος (bricolage) δίνει την έμπνευση, προκειμένου «να προσπαθήσουμε να διαμορφώσουμε το Θέατρο, με τον τρόπο μας, με τα αυτοσχέδια εργαλεία μας, τα σώματά μας, τις φωνές μας, τις παρουσίες και τις επιθυμίες μας. Απελευθερωμένοι από το όποιο πλαίσιο και την όποια προαπόφαση. Με πυξίδα το ένστικτο, θα αξιοποιήσουμε το τυχαίο, αφού η πραγματικότητα είναι χαώδης και αυτό, σε τελική ανάλυση, είναι συναρπαστικό. Η πραγματικότητα μάς καλεί να αναρωτηθούμε κατά πόσο φοβόμαστε το χάος και πόσο ευτυχισμένους μας κάνει η τάξη».

Σημαντική στήριξη και προσφορά από την τοπική κοινωνία

«Είναι επίσης πολύ πιθανόν», σύμφωνα με τον ίδιο, «και θα χαρούμε ιδιαίτερα, αν το επιτρέψουν τα υγειονομικά πρωτόκολλα, να συμμετέχουν στις δράσεις και άτομα από τη Μήλο, που ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Εξ αρχής αυτή ήταν η πρόθεσή μας, να φέρουμε σε επαφή τον γαλλικό και τον ελληνικό πολιτισμό, ώστε να υπάρξει μέσα απ’ αυτή μία αυθόρμητη δημιουργική παραγωγή, επί τόπου. Το Φεστιβάλ Θεάτρου Μήλου είναι μία μείξη και σύνθεση του “ξενόφερτου” με το “τοπικό”».

Όπως τονίζεται από όλη την ομάδα, η στήριξη της τοπικής κοινωνίας στη διοργάνωση είναι ανεκτίμητη. «Έχουμε μία αγαστή και πάρα πολύ γόνιμη συνεργασία με τους ανθρώπους της Μήλου. Οι Σύλλογοι της Μήλου, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ζεφυρίας, ο Εξωραϊστικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Πέραν Τριοβάσαλου, η Ομάδα Εθελοντών Διασωστών Μήλου (Ο.Ε.Δι.Μ.), μας παραχωρούν τους χώρους τους για τις πρόβες μας, όπως επίσης και για ό,τι τους ζητήσουμε. Έως και σήμερα μας έχουν βοηθήσει απίστευτα πολύ. Παράλληλα, ο Δήμος μας βοηθά να έρθουμε σε επαφή με ανθρώπους που μπορούν να μας φανούν χρήσιμοι και αυτό είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό. Πολύ σημαντική είναι η στήριξη που μας παρέχουν οι τοπικές επιχειρήσεις, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια και ταβέρνες, καθώς μας βοηθούν στη φιλοξενία και τη σίτιση των καλεσμένων μας, μερικοί από τους οποίους ενδεχομένως να μένουν στο νησί για περισσότερο από 15 μέρες. Καλώς ή κακώς, έχουμε ένα πολύ συγκεκριμένο προϋπολογισμό και είναι πολύ ευχάριστο να έχουμε αυτού του είδους τη συμβολή από την τοπική κοινωνία, καθώς τα χρήματα που εξοικονομούμε από αυτές τις δαπάνες, βοηθούν στο να φέρουμε αξιόλογους καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και εν γένει στην περαιτέρω βελτίωση του Φεστιβάλ και για αυτό τους ευχαριστούμε πάρα πολύ. Σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα στη Γαλλία, είναι πολύ σπάνιο να υπάρχει τόσο μεγάλη διάρκεια διαμονής. Ο στόχος μας όμως σε αυτή την περίπτωση της Μήλου είναι να κάνουμε το νησί τόπο πειραματικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Για τους καλλιτέχνες, για τους ανθρώπους εδώ, αυτό το Φεστιβάλ δεν είναι σαν τίποτε άλλο, είναι απλώς το Φεστιβάλ της Μήλου, μία σειρά δράσεων που γίνεται μόνο για το νησί αυτό», υπογραμμίζει με ιδιαίτερη θέρμη ο S. Forte.

Χορηγοί φιλοξενίας και εστίασης του Φεστιβάλ είναι οι επιχειρήσεις Riva travel, Taverna Fatses, Morfeas Hotel και Hotel Piazza Castello, ενώ τις μετακινήσεις χορηγούν από θαλάσσης η SeaJets και από αέρος η Aegean Airlines.

Μείνετε… συντονισμένοι!

Για όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν από κοντά τις δράσεις του Φεστιβάλ, που θα διαρκέσει από τις 15 Μαΐου, έως τις 13 Ιουνίου, στις αφίσες του Φεστιβάλθα υπάρχει ένας κωδικός QR, με τη χρήση του οποίου θα δίνονται πληροφορίες για τον τόπο και χρόνο διεξαγωγής των performances, που θα έχουν επιλέξει οι καλλιτέχνες. Επίσης, οι πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ, festivalinternationalmilos.com, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Φεστιβάλ στο Facebook, στη σελίδα Festival International de Théâtre de Milos, αλλά και στο Instagram (milos.int.festival) όπου θα υπάρχουν συνεχώς ενημερώσεις με αντίστοιχα events, για τα performances.

Από τις δράσεις του Φεστιβάλ θα υπάρξει οπτικοακουστικό υλικό, το οποίο αναμένεται να είναι διαθέσιμο, κάποιο διάστημα μετά το πέρας των εκδηλώσεων, για το κοινό που δεν κατάφερε να βρίσκεται στα σημεία των εκδηλώσεων στην ιστοσελίδα και τα social media του Φεστιβάλ, δίνοντας έτσι και ψηφιακή διάσταση στις εκδηλώσεις. Στην περίπτωση δε, που οι περιορισμοί λόγω covid δεν επιτρέψουν τη φυσική παρουσία κοινού στις δράσεις του Φεστιβάλ, το υλικό θα είναι άμεσα διαθέσιμο για το κοινό.