Συνεκπαίδευση – ισότιμη εκπαίδευση

Στον εκσυγχρονισμό, την ενίσχυση και τη βελτίωση της ποιότητας σπουδών τόσο των μαθητών με αναπηρία όσο και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στοχεύουν το Πρόγραμμα εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για την ένταξη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του “Νέου Σχολείου”.

Ένα μείζον θέμα για το εκπαιδευτικό σύστημα και εν γένει για το κοινωνικό κράτος αποτελεί η ουσιαστική ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα και η διαρκής υποστήριξη στην εκπαιδευτική διαδικασία των μαθητών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Ως “μαθητές με Αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές ανάγκες” θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης».

Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται κυρίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας − λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες.

Το “Πρόγραμμα εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες” συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Στόχος της Πράξης είναι η υλοποίηση της εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης στα σχολεία γενικής αγωγής μέσα από κατάλληλα επιμορφωμένο εκπαιδευτικό προσωπικό, το οποίο υποστηρίζει τους μαθητές με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές στη σχολική τάξη παράλληλα με τον εκπαιδευτικό της τάξης. Το προσωπικό αυτό προσλαμβάνεται, επιμορφώνεται, και υποστηρίζεται επιστημονικά και συμβουλευτικά, από κατάλληλες δομές.

Η εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη των μαθητών αυτών είναι μία έμπρακτη εφαρμογή προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης τους κοινωνικά στη σχολική τάξη του γενικού σχολείου και κατ’ επέκταση στη σχολική κοινότητα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να βελτιώσει την προσβασιμότητα των μαθητών στο κοινωνικό γίγνεσθαι και να αντιμετωπίσει τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Το πρόγραμμα υλοποιείται και στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κυκλάδων από τον Σεπτέμβριο του 2014, με την πρόσληψη περίπου 30 αναπληρωτών εκπαιδευτικών μέσω του ΕΣΠΑ. Όπως υπογραμμίζεται, τα κενά που παρατηρούνται στις σχολικές μονάδες του νομού είναι ελάχιστα, ενώ αναμένεται η τοποθέτηση επιπλέον αναπληρωτών για τα τμήματα ένταξης. Ο ρόλος των αναπληρωτών, οι οποίοι καλύπτουν το 98% των θέσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς ο περιορισμένος τακτικός προϋπολογισμός δεν επιτρέπει την πρόσληψη μόνιμου προσωπικού.

Μεγιστοποίηση της ακαδημαϊκής και κοινωνικής ανάπτυξης

Στους Άξονες Προτεραιότητας 1, 2 και 3, του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» περιλαμβάνεται επίσης το πρόγραμμα μέτρων εξατομικευμένης υποστήριξης μαθητών με αναπηρίες για τη μεγιστοποίηση της ακαδημαϊκής και κοινωνικής τους ανάπτυξης με τη χρήση νέων τεχνολογιών και ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού.

Η Πράξη εστιάζεται σε κρίσιμους παράγοντες – προϋποθέσεις ποιότητας και αποτελεσματικότητας στην εκπαίδευση και έχε ως βασικό στόχο να αναδιαρθρώσει την παρεχόμενη Ειδική Εκπαίδευση στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) και στα Τμήματα Ένταξης. Στο πλαίσιο της Πράξης απασχολούνται Εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ώστε να εφαρμόσουν καινοτόμα προγράμματα διδασκαλίας με τη χρήση εκπαιδευτικού υλικού που έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο άλλων δράσεων του Υπουργείου Παιδείας. Επίσης, απασχολείται Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΕΠ) και Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΒΠ). Οι κύριες Δράσεις της Πράξης είναι η εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων διδασκαλίας, η επιμόρφωση πολλαπλασιαστών και εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής και η ανάπτυξη Οδηγού Διαφοροποίησης Προγραμμάτων Σπουδών και Συγκέντρωση και Συμπλήρωση Επιμορφωτικού Υλικού και Ειδικών Εργαλείων.

Ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στα Δημοτικά Σχολεία

Το “Νέο Σχολείο”, ανταποκρινόμενο στις νέες εκπαιδευτικές ανάγκες και προκλήσεις του 21ου αιώνα, θέτει το μαθητή στο επίκεντρο των αλλαγών με σκοπό τη συνολική βελτίωση του επιπέδου σπουδών των μαθητών, καθώς και της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

Κεντρικός πυλώνας των παρεμβάσεων είναι η ομαλή και αποτελεσματική ένταξη όλων των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα, ανεξαρτήτως κοινωνικής ομάδας και κοινωνικής ιδιαιτερότητας (ιδίως των μαθητών από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες – ΕΚΟ), με τη χρήση ειδικής διδακτικής υποστήριξης.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τον εμπλουτισμό του εκπαιδευτικού δυναμικού όσων δημοτικών σχολείων εμφανίζουν ανάγκη για υποστήριξη της ένταξης αλλοδαπών και μεταναστών μαθητών καθώς και μαθητών από άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (όπως ρομά) με εκπαιδευτικούς που δύνανται να υποστηρίξουν την υποδοχή και ένταξη των μικρών μαθητών στο ελληνικό σχολείο. Στόχος είναι η ένταξη να γίνει περισσότερο αποτελεσματική, συμμετοχική και ενεργητική, ώστε η προσαρμογή των μαθητών αυτών στο εκπαιδευτικό σύστημα να γίνει ομαλά και ισόρροπα, αποφεύγοντας την απομόνωση και την περιθωριοποίηση. Στο πρόγραμμα εντάσσονται επίσης ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας, ενώ στο πλαίσιο της Αξιολόγησης, θα αξιολογηθούν όλοι οι συντελεστές της Πράξης καθώς και του τρόπου υλοποίησής της, ως προς τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά της.