«Ξεκινάμε από το μηδέν»

Το τεράστιο, για την ασφάλεια των πολιτών των νησιών, ζήτημα του καθαρισμού των ρεμάτων, αναλύθηκε, κατά τη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου, με τον Περιφεριάρχη Νοτίου Αιγαίου να τονίζει, πως αν και η αρμοδιότητα έχει περιέλθει στην ευθύνη της Περιφέρειας, οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να εκπονήσουν διαδικασίες από το “μηδέν”.

Με αφορμή το θέμα της έγκρισης σχετικής δαπάνης, στο πλαίσιο αναμόρφωσης του προϋπολογισμού και του Τεχνικού Προγράμματος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, τα μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου και ο Περιφερειάρχης, κ. Γιώργος Χατζημάρκος, άνοιξαν τη συζήτηση για το σημαντικότατο ζήτημα των ρεμάτων στα νησιά.

Σχολιάζοντας, πως εφόσον η ευθύνη για τον καθαρισμό τους ανήκει, εδώ και έναν περίπου χρόνο, στην ΠΝΑΙ, αρκετοί περιφερειακοί σύμβουλοι έσπευσαν να τονίσουν πως πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό, για την ασφάλεια των πολιτών ζήτημα, στο οποίο οι υπηρεσίες της Περιφέρειας οφείλουν να ενσκήψουν και η διαδικασία να ξεκινήσει όσο το δυνατόν αμεσότερα.

Οι συγκεκριμένες ενέργειες κρίνονται απόλυτα απαραίτητες, προκειμένου να αποφεύγονται πλημμυρικά φαινόμενα, που στοιχίζουν τεράστια ποσά, είτε στους πολίτες, των οποίων οι περιουσίες καταστρέφονται, είτε στους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, που καλούνται να αναλάβουν το κόστος της επισκευής σε δημόσιους χώρους, όπως δρόμοι, τοιχία αντιστήριξης και λοιπές υποδομές.

Από την πλευρά του, ωστόσο, ο Περιφερειάρχης ενημέρωσε το Σώμα, πως παρά το γεγονός, ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΠΝΑΙ ζήτησαν από τους Δήμους, οι οποίοι είχαν την ευθύνη για τον καθαρισμό των ρεμάτων έως τον Αύγουστο του 2018, ζήτησαν τους χάρτες αποτύπωσης των ρεμάτων, αλλά και μία σειρά άλλων σχετικών πληροφοριών, δεν έλαβαν σχεδόν καμία απάντηση, δεδομένου, ότι ούτε και οι Δήμοι είχαν καταφέρει να διαμορφώσουν αντίστοιχο αρχείο.

Τ. Μακρυωνίτης: «Καθαρισμός δε σημαίνει μπουλντόζα»

Τη συζήτηση ξεκίνησε με το σχόλιο του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, ο οποίος ανέφερε, ότι η πολιτεία “φόρτωσε στην πλάτη” των Περιφερειών την ευθύνη για τα ρέματα, χωρίς η ΠΝΑΙ να έχει το απαραίτητο προσωπικό, καθώς επίσης, ούτε ένα κατάλληλο μηχάνημα σε κανένα νησί της Περιφέρειας. Επίσης, η επιπλέον αρμοδιότητα δεν συνοδεύτηκε από επιπλέον πόρους, με αποτέλεσμα η ΠΝΑΙ να αναγκάζεται να καταφύγει σε ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών από ίδιους πόρους.

Το σημαντικότερο όλων πρόβλημα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι πως ακόμη και αν κηρυχθούν όλα τα ρέματα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, οι υπηρεσίες της Περιφέρειας δεν θα προλάβουν να εγκαταστήσουν εργολάβους πριν την άνοιξη, λόγω της χρονοβόρας διαδικασίας.

Συμφωνώντας με τα όσα ανέφερε ο Αντιπεριφερειάρχης, ο περιφερειακός σύμβουλος της μείζονος μειοψηφίας, κ. Τζώρτζης Μακρυωνίτης, εστιάζοντας στο τεχνικό κομμάτι, τόνισε, πως «πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ, διότι ο καθαρισμός ρεμάτων, δε σημαίνει ότι βάζουμε μπουλντόζα η οποία προχωρά στις κοίτες των ρεμάτων και βγάζει όλη τη λάσπη. Δεδομένης της εμπειρίας μου ως πρώην Δήμαρχος, οι απαιτήσεις των πολιτών ήταν αυτές. Πολλές φορές, αυτές οι πρακτικές συνεχίζονται ακόμη, βάζοντας μπουλντόζες και δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα. Η βλάστηση, τα σχίνα, τα καλάμια, προκαλούν ανάσχεση της ροής των υδάτων που περνούν μέσα από το ρέμα».

Παράλληλα όμως ο κ. Μακρυωνίτης επεσήμανε, πως «πάρα πολλά ρέματα έχουν γίνει δρόμοι, έχουν χτιστεί σπίτια και το ζήτημα είναι πάρα πολύ σοβαρό».

Την ουσία του ζητήματος προσέγγισε ο Έπαρχος Θήρας, κ. Χαράλαμπος Δαρζέντας, ο οποίος πρόσθεσε, ότι «δεν έχουμε και οριοθετημένα ρέματα και πρόκειται για ένα τεράστιο θέμα. Η πολιτεία σου δίνει την αρμοδιότητα, χωρίς όμως να ξέρουμε εμείς ποια είναι αυτά τα ρέματα που έρχονται στην αρμοδιότητά μας».

Γ. Ντουνιαδάκης: «Μεγάλη ανησυχία για τα αντιπλημμυρικά»

Τη σπουδαιότητα του ζητήματος, αλλά και το γεγονός, ότι οι απαραίτητες ενέργειες θα έπρεπε, ενδεχομένως, να είχαν ξεκινήσει ήδη, τόνισε ο επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιάννης Ντουνιαδάκης.

Όπως υπογράμμισε, «υπάρχει μεγάλη ανησυχία για τα αντιπλημμυρικά έργα. Καταλαβαίνω το πρόβλημα που ανέφερε ο κ. Αντιπεριφερειάρχης, αλλά η μέριμνα έπρεπε να είχε ληφθεί νωρίτερα».

Μάλιστα, κατέθεσε ενώπιον του Προεδρείου σχετική ανακοίνωση της Λαϊκής Συσπείρωσης Πάρου, με την οποία η δημοτική παράταξη εξέφραζε την ανησυχία των πολιτών σχετικά με το ζήτημα των ρεμάτων.

Χαρακτηριστικά, στη συγκεκριμένη ανακοίνωση της παράταξης της Πάρου επισημαίνεται, ότι «το νησί μας στη πρόσφατη ιστορία του έχει ζήσει τις συνέπειες των έντονων καιρικών φαινομένων, που σε συνδυασμό με την ανθρώπινη αυθαιρεσία προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές. Για μια ακόμα φορά η Πάρος είναι απροετοίμαστη μπροστά στο χειμώνα. Οι «δρόμοι του νερού», οι χείμαρροι, τα ρέματα, τα ρείθρα του οδικού δικτύου επαρχιακού και δημοτικού είναι γεμάτα από φερτά υλικά και έντονη βλάστηση λόγω των περσινών βροχοπτώσεων. Υπόγειοι και υπέργειοι αγωγοί όμβριων υδάτων είναι ακόμα ακαθάριστοι. Περιφέρεια και Δήμος επικαλούνται διοικητικές αδυναμίες και δυσλειτουργίες για να κάνουν τα αυτονόητα. Ενώ βρίσκουν τον τρόπο να χρηματοδοτούν «άλλα και άλλα», ολιγωρούν μπροστά στους κινδύνους των πλημμυρικών φαινομένων, που θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και περιουσίες. Πριν να είναι αργά και να επικαλούνται σαν αιτία του κακού τις «βιβλικές καταστροφές», να βρουν τον τρόπο, εδώ και τώρα, να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα».

Κατόπιν των ανωτέρω, ο κ. Ντουνιαδάκης συνηγόρησε, πως η ανησυχία είναι μεγάλη, ενώ πρότεινε η περιφερειακή αρχή να προχωρήσει, τόσο σε έκτακτες ενέργειες, ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα στις επικείμενες κακοκαιρίες του φετινού χειμώνα, όσο και σε ενέργειες, που να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα μόνιμα.

Από την πλευρά του επικεφαλής της παράταξης “Πνοή Δημιουργίας Νοτίου Αιγαίου”, κ. Χαράλαμπου Κόκκινου, υπήρξε η παραδοχή, ότι οι ανάγκες είναι πολλές, αλλά και πως έχουν υπάρξει κάποιες ενέργειες καταγραφής, σημείωσε όμως, ότι «έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες στις Περιφέρειες».

Πρόταση του κ. Κόκκινου, ήταν να υπάρξει όχληση προς το κεντρικό κράτος, ώστε να παρασχεθεί ενίσχυση, όποια μορφή κι αν αυτή έχει, οικονομική ή άλλη, με στόχο να κινηθούν οι διαδικασίες άμεσα.

Πλήρης ανυπαρξία σχετικού αρχείου

Το θέμα έκλεισε με την τοποθέτησή του ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος, ο οποίος παρείχε αναλυτική ενημέρωση προς τους συμβούλους, αλλά και τους πολίτες, όσον αφορά στις ενέργειες, στις οποίες έχει προχωρήσει μέχρι στιγμής η ΠΝΑΙ, όπως επίσης και στο τι παρέλαβαν οι αρμόδιες υπηρεσίες της, από τους μέχρι πρότινος αρμόδιους φορείς για το ζήτημα.

Ο κ. Χατζημάρκος αρχικά αποσαφήνισε, πως «τα ρέματα είναι ένα πάρα πολύ μεγάλο, πολύ κρίσιμο και σοβαρό θέμα, πολύ σημαντικό και για την κοινωνία».

Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στη διαδικασία που ακολούθησε η ΠΝΑΙ, άμα τη αναλήψει της αρμοδιότητας του καθαρισμού ρεμάτων, η οποία σύμφωνα με τον ίδιο, προχώρησε άμεσα σε αιτήματα ενημέρωσης, προς τους νησιωτικούς Δήμους.

«Το πρώτο που κάναμε, ήταν να ζητήσουμε από όλους τους φορείς που είχαν την αρμοδιότητα, μέχρι τότε, γραπτώς, τα εξής πράγματα, που νομίζω όλοι θα βρείτε απολύτως λογικά. Άρα ζητήσαμε να ενημερωθούμε για το τι έργα υπάρχουν σε εξέλιξη, σε σχέση με τα ρέματα, από 34 Δήμους, των νησιών του Νότιου Αιγαίου. Επίσης, τι τυχόν μελέτες υπάρχουν στο αρχείο τους, οι οποίες δεν έχουν περάσει σε φάση υλοποίησης, να μας τις στείλουν. Τι τυχόν μελέτες εξ αυτών έχουν προχωρήσει σε φάση υλοποίησης και ενδεχομένως τώρα, με την αλλαγή της νομοθεσίας οι μελέτες αυτές βρίσκονται σε ένα μεταβατικό στάδιο είτε προς δημοπράτηση. Βέβαια, το τελευταίο και σημαντικότερο, ζητήσαμε να μας δώσουν τους χάρτες με τα ρέματα, αυτά τα οποία καλούμαστε να διαχειριστούμε, ή αν υπάρχει κάποια αξιολόγηση του βαθμού επικινδυνότητας σχετικά με αυτά, θα ήταν ακόμη καλύτερο».

Ωστόσο τα αιτήματα ενημέρωσης, όπως υποστήριξε ο Περιφερειάρχης απέβησαν άκαρπα. «Αντιλαμβάνεστε, ή φαντάζεστε ποια ήταν η απάντηση που πήραμε. Δεν υπάρχει τίποτα. Δεν έχουμε πάρει κανένα αρχείο. Είμαστε στο μηδέν. Παραλάβαμε το μηδέν. Με εξαίρεση δύο οργανισμούς, που μας έδωσαν κάποιες από τις απαντήσεις, στο σύνολο των ερωτημάτων κανένας φορέας δεν απάντησε».

Ρέματα... ασφαλτοστρωμένα στις Κυκλάδες

Μάλιστα, ο κ. Χατζημάρκος αναφέρθηκε ειδικότερα στις Κυκλάδες και στα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι αρμόδιες υπηρεσίες.

Όπως εξήγησε, «στις Κυκλάδες αντιμετωπίσαμε ένα φαινόμενο, το οποίο πάει πολύ πίσω, σε πάρα πολλά νησιά, όπου οι δρόμοι είναι πάνω στα ρέματα. Αυτό δεν λύνεται. Μπορεί να το λύσει μόνο το κοινοβούλιο. Κανένα Περιφερειακό Συμβούλιο, καμία περιφερειακή αρχή, καμία δημοτική αρχή δεν μπορεί να λύσει αυτό το θέμα. Τα ποτάμια, έχουν γίνει δρόμοι».

Σε όσους δε, κατηγορούν την Περιφέρεια και την περιφερειακή αρχή για ανικανότητα σχετικά με το θέμα, απάντησε, πως «δεν αδειοδοτείται καμία περιβαλλοντική παρέμβαση, διότι δεξιά και αριστερά από τις κοίτες των ρεμάτων είναι χτισμένοι οικισμοί, ενώ ο πυθμένας των ποταμών έχει ασφαλτοστρωθεί και αποτελεί τον δρόμο στον οποίο κινούνται όλοι. Αυτό δεν μπορεί να λυθεί από μία περιφερειακή ή δημοτική αρχή και δεν θα πρέπει να υποκρινόμαστε γι' αυτά τα πράγματα. Να οριοθετήσουμε τι, εκεί; Αφού υπάρχει δρόμος. Αν οριοθετηθεί η κοίτη του ρέματος, θα πάει 15-30 μέτρα μέσα και θα πρέπει κατά συνέπεια να γκρεμιστούν 200 σπίτια. Υπάρχουν νησιά συγκεκριμένα, που δε θα μείνει οικισμός».

Κατέληξε δε λέγοντας, πως «είναι μία ιστορία καθαρά ελληνική, μία ιστορία του ελληνικού κράτους, η αταξία, η αυθαιρεσία, όπως αποτυπώνεται σε αυτό το ζήτημα με έναν πολύ τραγικό τρόπο».

Προσανατολισμός σε μεγάλη ανάθεση για την αποτύπωση των ρεμάτων

Αναπόφευκτα, ωστόσο, η τοποθέτηση του Περιφερειάρχη εκτάθηκε και στο ζήτημα της υποστελέχωσης των περιφερειακών υπηρεσιών, παρά τη συνεχιζόμενη αύξηση των αρμοδιοτήτων του φορέα.

«Εμείς προσπαθούμε αυτή τη στιγμή με τους 23 μηχανικούς – όπως λένε τα χαρτιά, γιατί δεν είναι καν 23 – της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Κυκλάδων, να χτίσουμε μία Τεχνική Υπηρεσία, που να μπορέσει να “σηκώσει” όλο αυτό το βάρος, όλων αυτών των αρμοδιοτήτων που καλούμαστε να αναλάβουμε», σχολίασε, ενώ πρόσθεσε, ότι «το περιφερειακό ΕΣΠΑ είναι αρμοδιότητά μας, το ΕΣΠΑ των Δήμων είναι αρμοδιότητά μας, το τομεακό ΕΣΠΑ είναι αρμοδιότητά μας, τα έργα των προγραμμάτων ΦιλόΔημος Ι και ΦιλόΔημος ΙΙ, δεδομένου ότι πολλές δημοτικές Τεχνικές Υπηρεσίες δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν είναι αρμοδιότητά μας, το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου είναι αρμοδιότητά μας, οι χρηματοδοτήσεις ΣΑΤΑ είναι αρμοδιότητά μας, τα σχολικά κτίρια είναι αρμοδιότητά μας».

Επανερχόμενος στο ζήτημα των ρεμάτων σημείωσε, ότι «70 ρέματα είναι το ελάχιστο που έχουμε αποτυπώσει», ενώ προκειμένου να ξεκινήσει η οργανωμένη, νόμιμη και συστηματική μέριμνα της Περφέρειας για τα ρέματα, υποστήριξε, ότι «στα ρέματα το μόνο που μπορούμε αυτή τη στιγμή και επεξεργαζόμαστε είναι να πάμε σε μία πολύ μεγάλη ανάθεση, κατ' αρχάς αποτύπωσης των ρεμάτων ανά νησί, καθώς και μία αξιολόγηση του βαθμού επικινδυνότητας. Αυτός είναι ο επόμενος στόχος μας για να ξέρουμε πώς θα κινηθούμε».

Όπως διευκρίνισε κλείνοντας την τοποθέτησή του, «αυτή τη στιγμή, σε πολύ λίγα νησιά έχουμε εμείς ως Περιφέρεια παρουσία, με έναν ίσως μηχανικό κάπου, όπως για παράδειγμα στη Νάξο. Στα νησιά που δεν έχουμε κανένα μηχανικό τι κάνουμε; Αναγκαστικά, πηγαίνουμε σε συνεννόηση με τους Δήμους, προκειμένου να μας δώσουν πληροφορίες, για τα περισσότερο επικίνδυνα ρέματα και υπογράφουμε συνεχώς συμβάσεις, μέσω της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας, ώστε να είναι θωρακισμένα τα νησιά, ως άμεση λύση».