Η άλλη πλευρά του τουριστικού νομίσματος

Ενώ δύναται πλέον να γίνεται λόγος για ένα αναπτυξιακό μοντέλο του τουρισμού στην χώρα, καθώς τα αποτελέσματα του από την φετινή τουριστική σεζόν φέρουν θετικό πρόσημο, είναι εύλογο να προσεγγισθεί και η αρνητική πλευρά, που δεν απουσίασε, του απρόσμενου και μεγάλων διαστάσεων κύματος της τουριστικής κίνησης που χαρακτήρισε την Ελλάδα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Το ενδιαφέρον του εξωτερικού έχει κεντρίσει η χώρα εξαιτίας των φετινών ρεκόρ που κατακτά στον τομέα του τουρισμού τα τελευταία δυο χρόνια, και ιδιαίτερα το φετινό καλοκαίρι καθώς οι αφίξεις ξεπέρασαν κάθε προσδοκώμενο στόχο. Νέες συζητήσεις και αποφάσεις κατατέθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ώστε να καταφέρει η Ελλάδα να ανταποκριθεί στις νέες τουριστικές απαιτήσεις, με τις οποίες ήρθε αντιμέτωπη το τελευταίο διάστημα καθώς ολοένα και περισσότερα κυκλαδικά νησιά διεκδικούν τις πρώτες θέσεις στις προτιμήσεις των επισκεπτών. Αφενός οι προαπαιτούμενες διεργασίες που καθίστανται αναγκαίες για την βιωσιμότητα του ανταγωνιστικού μοντέλου του τουρισμού, έχουν ως αποτέλεσμα την αναβάθμιση των παροχών υπηρεσιών της χώρας, αφετέρου ωστόσο η κοσμοσυρροή «παρέσυρε» μαζί της και αρνητικές επιπτώσεις.

Συνολική εικόνα

Σε μια χρονιά ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό, κατά την οποία οι αφίξεις των επισκεπτών της έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και τα στατιστικά στοιχεία του 2014 «σπάνε τα κοντέρ», δεν εκλείπουν οι ελληνικές «εξυπνάδες». Την ίδια στιγμή μάλιστα που στα εγχωρία αλλά και ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλεται το ιδιαίτερο μεγαλείο των νησιών των Κυκλάδων, όπως της Σαντορίνης, της Μυκόνου ή της Ρόδου, νησιά τα οποία αποτελούν τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς, δεν αργούν να φανούν τα αρνητικά αποτελέσματα της απροετοίμαστης προβολής τους.

Όπως διαφαίνεται, οι πρακτικές προσέλκυσης τουριστών στην χώρα αναβαθμίστηκαν και βελτιώθηκαν. Τα δρομολόγια των πλοίων και των αερογραμμών διαμορφώθηκαν ως προς τις ανάγκες των επισκεπτών της χώρας και ως προς την βέλτιστη μετακίνηση τους. Κατ’ επέκταση η εταιρείας μεταφορών εξελίχθηκαν και παράλληλα οι χώροι υποδοχής απέκτησαν καλύτερες υποδομές. Κατά συνέπεια, η συνολική αύξηση του τουριστικού κύματος προς τη χώρα το πρώτο πεντάμηνο φτάνει το 20%. Η Αθήνα βιώνει μια δυναμική επιστροφή των επισκεπτών με άνοδο 30% από τον Μάιο του 2014 ενώ ταυτόχρονα τα νησιά της χώρας κρατούν τα σκήπτρα των υψηλών ποσοστών αύξησης της τουριστικής κίνησης. Αναλυτικότερα, με βάση τα στοιχεία η μεγαλύτερη αύξηση επιβατών παρατηρείται στο αεροδρόμιο της Ζακύνθου (121%) και ακολούθησε η Σκιάθος με 111%. Τα Χανιά ανέβηκαν ακόμη περισσότερο (89%) όπως και η Καλαμάτα (84%). Η Μύκονος είχε αύξηση 81,10%, η Σαντορίνη 87,33%, η Ρόδος 67,66%, η Κως 78,84% και η Κέρκυρα είχε αύξηση 74%.

Συνυπολογίζοντας τα ποσοστά που θέλουν τα νησιά των Κυκλάδων να «κλέβουν» τις πρώτες θέσεις προτίμησης τουριστών από άλλα δημοφιλή ευρωπαϊκά μέρη, οι αρχικές εκτιμήσεις του προέδρου του ΣΕΤΕ αλλάζουν κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, ο κ. Ανδρέας Ανδρεάδης αναθεώρησε τα νούμερα των αφίξεων στα 19.000.000 επισκέπτες, κάτι που αποτελεί νέο ρεκόρ για τη χώρα μας αντισταθμίζοντας τα αρνητικά αποτελέσματα που προκάλεσαν οι Ρώσοι όταν «γύρισαν την πλάτη τους» στην Κρήτη, στους οποίους στήριξε τις μεγάλες επενδύσεις της και την διαμόρφωση των τιμών της, τα οποία ωστόσο έμεινα αναξιοποίητα και «ξεπουλήθηκαν» σε τιμές κάτω του κόστους.

Αρνητικές επιπτώσεις

Ακόμα και αν οι σημαντικές απώλειες των Ρώσων αντισταθμίστηκαν από τις αφίξεις των Βρετανών, Γάλλων και Γερμανών που επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα κατατάσσοντας την πρώτη σε σειρά προτίμησης, οι πρακτικές υποδοχής των τουριστών χαρακτηρίζονται ελαττωματικές, προκαλώντας τα αρνητικά δημοσιεύματα που διαστρεβλώνουν την γενικότερη θετική εικόνα που προωθεί ο τουριστικός τομέας της χώρας. Εάν η τουριστική βιομηχανία δεν προσέξει το προϊόν της τότε σύντομα θα δεχθεί τις επιπτώσεις των πράξεων της, καθώς απογοητευμένοι επισκέπτες θα μειώσουν τον αναπτυξιακό αριθμό των αφίξεων.

Μια σειρά από προβλήματα καλούνται να αντιμετωπίσουν οι δημοφιλέστεροι τουριστικοί προορισμοί εξαιτίας του γεγονότος που η τουριστική βιομηχανία «αναγκάζεται» να υποδεχθεί σχεδόν 25% περισσότερους πελάτες απ’ ότι είχε εξαρχής σχεδιάσει. Νέα ζητήματα δημιουργούνται στον τρόπο διαχείρισης και οργάνωσης των τουριστικών υποδομών που επηρεάζουν την τουριστική εικόνα της χώρας. Τα «συμπτώματα» που γίνονται έκδηλα απέναντι στο απρόσμενο τουριστικό κύμα δημιουργούνται κατά κύριο λόγο στον οικονομικό τομέα. Οι υψηλές τιμές των ξενοδοχειακών καταλυμάτων αποτελεί ένα από τα βασικότερα αίτια τις λανθασμένης διαχείρισης των επιχειρηματιών. Ταυτόχρονα με τις τιμές αυξάνονται και οι λεγόμενες κακές πρακτικές, δηλαδή τα overbookings. Κατά συνέπεια, αναπτύσσεται ο ανταγωνισμός που δεν προσφέρει ευγενής άμιλλα μέσω του διαδυκτύου, η κερδοσκοπία και η μαύρη αγορά.