Σύνδεση των δύο βαθμίδων εκπαίδευσης

Σειρά επιμορφωτικών δράσεων με στόχο την κατά το δυνατόν ομαλότερη μετάβαση των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου στον διδακτικό κόσμο του Γυμνασίου, αλλά και στον κόσμο της εφηβείας ξεκίνησαν τα Τμήματα Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου.

Θέμα των δράσεων είναι «Η Μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο: Παραγωγή Γραπτού Λόγου- Συγκλίσεις και Αποκλίσεις».

Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε δίωρο βιωματικό εργαστήριο με τους Εκπαιδευτικούς, ΠΕ 70, των Ε΄ και Στ΄ τάξεων των Δημοτικών Σχολείων της Σύρου και τους Εκπαιδευτικούς ΠΕ 02, κλάδου Φιλολόγων, των Γυμνασίων της Σύρου, στην αίθουσα «Οδύσσεια» του 3ου Γυμνασίου Σύρου.

Τους εκπαιδευτικούς συντόνισαν και επιμόρφωσαν η Προϊσταμένη Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου, Ειρήνη Τσαβαλά, και η Σχολική Σύμβουλος των Φιλολόγων Κυκλάδων, Παρασκευή Δεληκάρη, με τη συνεργασία της Εκπαιδευτικού ΠΕ02, του ΕΠΑΛ Σύρου, Πηνελόπης Τριάντου.

Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα από την υλοποίηση των συγκεκριμένων δράσεων, οι οποίες σχεδιάζονται να πραγματοποιηθούν και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων είναι να τεθούν συγκεκριμένοι άξονες για τη σταδιακή γνωριμία των μαθητών του Δημοτικού με τα γλωσσικά γνωστικά αντικείμενα της Α΄ Γυμνασίου καθώς και με τον τρόπο διδασκαλίας στο Γυμνάσιο.

Να γίνει αντιληπτή και στις δύο βαθμίδες η συνέχεια στις διδακτικές μεθοδολογίες και πρακτικές μέσα από το παράδειγμα της διδακτικής των γλωσσικών μαθημάτων και δη, της Λογοτεχνίας.

Σκοπός του προγράμματος είναι, επίσης, η ανάδειξη της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας μέσα από τα Λογοτεχνικά Κείμενα, ως μέσον δυναμικό για τη γλωσσική ολοκλήρωση καθώς και για την ανάπτυξη/εξέλιξη των μεταγνωστικών δεξιοτήτων των μαθητών της ΣΤ΄ Τάξης.

Οι παράμετροι της μετάβασης

Σε δηλώσεις της στην «Κοινή Γνώμη» η κ. Τσαβαλά υπενθυμίζει ότι, το πρόγραμμα μετάβασης των μαθητών της ΣΤ΄ από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο σχεδιάζεται και υλοποιείται από τους Σχολικούς Συμβούλους σε συνεργασία με τα Γυμνάσια υποδοχής, σύμφωνα με τις ανάγκες της εκάστοτε Εκπαιδευτικής Περιφέρειας. Ωστόσο, καθιστά γνωστό ότι, οι βασικοί άξονες της γνωριμίας των μαθητών και ενός κάποιου βαθμού εξοικείωσής τους με τους χώρους του σχολείου της επόμενης εκπαιδευτικής βαθμίδας παραμένουν λίγο-πολύ ίδιοι.

Η πρόταση των Τμημάτων Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου εστιάζει στο διδακτικό κομμάτι, μία παράμετρος, η οποία δεν εφαρμόζεται πάντοτε στη συνάντηση-ξενάγηση των μαθητών στην προκαθορισμένη, συμφωνημένη ημερομηνία είτε διότι δεν υπάρχει αρκετός αριθμός διαθέσιμων Εκπαιδευτικών, Φιλολόγων στην προκειμένη περίπτωση, είτε γιατί δεν επαρκεί ο χρόνος είτε γιατί, όταν γίνεται, είναι μεμονωμένη και ευκαιριακή.

Εξετάζοντας τους τρόπους με τους οποίους θα προσέδιδαν ποιοτική προστιθέμενη αξία σε ένα τυπικό -συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος- πρόγραμμα, οι υπεύθυνοι έκριναν ότι, η διδασκαλία των κειμένων δύναται να γεφυρώσει αλλά και να μικρύνει, να αποσυμπιέσει την αγωνία, το άγχος, τον φόβο για το νέο «άγνωστο» σχολείο.

Όπως επισημαίνει η Προϊσταμένη Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου, ο προβληματισμός τέθηκε μετά την πρώτη εφαρμογή του προγράμματος μετάβασης, την άνοιξη του 2013, όταν υπηρετούσε ως Σχολική Σύμβουλος  της 2^ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας  Δημοτικής Εκπαίδευσης Κυκλάδων και άρχισε η αποκωδικοποίηση των αναγκών της τότε Εκπαιδευτικής της Περιφέρειας.

Από τις συναντήσεις με τα παιδιά και τη συζήτηση μαζί τους εντέχνως αποκρυπτογραφήθηκαν συναισθήματα όπως, αγωνία,  άγχος  για το άγνωστο σχολείο, σύγχυση, αμφιβολία, φόβος για απουσίες, αποβολές, χωρισμός από τους φίλους και συμμαθητές, αλλά και προσμονή για το νέο, προσδοκία για περισσότερη ελευθερία. Σε ό,τι αφορά στα γνωστικά αντικείμενα του Γυμνασίου, οι εκπαιδευτικοί κατέληγαν στην ανάδυση του μεγάλου αγνώστου, των Αρχαίων Ελληνικών. Αυτό αποτέλεσε την αφετηρία για την προσπάθεια που ξεκίνησε την επόμενη  σχολική χρονιά.

Ο σχεδιασμός ενός προγράμματος μετάβασης περιλαμβάνει ψυχολογικούς, διδακτικούς, παιδαγωγικούς στόχους. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης επαρκούς χρόνου, των αποστάσεων και του μικρού αριθμού των καθηγητών και παρά την καλή διάθεση των δύο πλευρών (Δημοτικού-Γυμνασίου), δεν είναι πάντοτε εφικτό ένα δειγματικό μάθημα γλώσσας για όλα τα τμήματα της ΣΤ΄ της Περιφέρειας του Νοτίου Αιγαίου.

Τα οφέλη της Λογοτεχνίας

Ως εκ τούτου, οι υπεύθυνοι επέλεξαν το μάθημα της Λογοτεχνίας, το οποίο διδάσκεται και στις δύο βαθμίδες και το οποίο  θα μπορούσε να αποτελέσει το «κλειδί» για την κάλυψη αρκετά δύσκολων σημείων καθώς και για  τη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων των μαθητών, δημιουργώντας ταυτόχρονα «γέφυρα» προς τη νέα βαθμίδα της εκπαίδευσης, αλλά και να παραδώσει με μεγαλύτερη άνεση τη σκυτάλη στους φιλολόγους των γυμνασίων. Επιπλέον, για να τονιστεί η συνέχεια της εκπαίδευσης, επέλεξαν συγγραφείς των οποίων κείμενα περιλαμβάνονται και στο Ανθολόγιο της Ε΄ και ΣΤ΄ αλλά και στη Λογοτεχνία της Α΄ Γυμνασίου .

«Το μάθημα της Λογοτεχνίας προάγει τη φαντασία, ελευθερώνει τον μαθητή, δημιουργεί αίσθημα ευφορίας, του δίνει τη δυνατότητα να περιηγηθεί σε άλλους νοηματικούς και εικονικούς κόσμους, να μπει στο πνεύμα του αφηγητή και του συγγραφέα, να εξοικειωθεί με πολυμέσα όπως η αφήγηση λογοτεχνίας από σπουδαίους ηθοποιούς μέσω των  you tube, videos, cassettes, ηχογραφημένων αφηγήσεων, απαγγελιών των λογοτεχνικών έργων από τους δημιουργούς τους κλπ.» υπογραμμίζει η κ. Τσαβαλά, διευκρινίζοντας ότι, «ο συγκεκριμένος διδακτικός στόχος του  προγράμματος  της Μετάβασης εστιάζει στην ανάπτυξη της ευχέρειας των μαθητών της ΣΤ’ Τάξης, ώστε να κατανοούν ένα κείμενο και να επισημαίνουν τα κύρια σημεία του, να βρίσκουν την «ουσία» και  να παράγουν περίληψη, ζητούμενο βασικό της  επόμενης εκπαιδευτικής βαθμίδας. Και  η Λογοτεχνία βοηθάει προς την κατεύθυνση αυτή. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριές μας να αναπτύξουν τον γραπτό τους λόγο και κατ’ επέκταση να διευκολυνθούν στις επόμενες εκπαιδευτικές και άλλες ανάγκες τους».