Τα σχόλια του ΣΕΤΕ επί του νέου κλιματικού νόμου

Τα σχόλια, τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις του κατέθεσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) στο σ/ν του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».

Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής ο τουρισμός είναι ευάλωτος και πολλές φορές εξαρτώμενος από τις καιρικές μεταβολές, αλλά κυρίως πλήττεται από τις ακραίες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Πολλές χώρες του κόσμου ήδη έχουν υιοθετήσει κλιματικούς νόμους εδώ και χρόνια που αναθεωρούνται βάσει των παγκόσμιων συμφωνιών, κανονισμών κ.α., κατά συνέπεια δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι το συγκεκριμένο νομοθέτημα δε θα αναθεωρηθεί στο μέλλον με βάση τις ανάγκες και τις μεταβολές που δημιουργούνται. Έτσι, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας θα πρέπει να εξετάζονται συνεχώς και ο νόμος να αναπροσαρμόζεται με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050 και τη μείωση των εκπομπών κατά 55% μέχρι το 2030 βάσει του fit 55 ή άλλους ενδιάμεσους στόχους.

Επιπλέον του σχολιασμού επί συγκεκριμένων άρθρων, προτείνεται στο σ/ν να ενσωματωθούν και οι παρακάτω περιπτώσεις:

- Ενίσχυση των ΜμΕ και δημιουργία προϋποθέσεων λειτουργίας τους στα πλαίσια της κλιματικής ουδετερότητας με εργαλεία παροχής τεχνογνωσίας και οικονομική στήριξη.

- Ενίσχυση της πράσινης κινητικότητας. Θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για ήπιες δράσεις, όπως προώθηση ποδηλάτων κ.α.

- Ενίσχυση πράσινων δεξιοτήτων μέσω της δημιουργίας κατάλληλων επιμορφωτικών σεμιναρίων. Η δράση για το κλίμα ήδη δημιουργεί τις θέσεις εργασίας και τις ευκαιρίες του μέλλοντος και η Ελλάδα θα πρέπει να βρεθεί προετοιμασμένη στις θέσεις εργασίας που θα απαιτηθούν. (Αφορά σε όλους τους τομείς της οικονομίας)

- Δεν προκύπτει ένα καταγεγραμμένο σχέδιο επικοινωνίας των απαιτήσεων του Νόμου με τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, κάτι που θα πρέπει να προβλεφθεί.

- Όλες οι δράσεις για την κλιματική αλλαγή και πράσινη μετάβαση θα πρέπει να συνδέονται με τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία / κίνητρα κατά περίπτωση.

- Mε την προϋπόθεση των ανάλογων υποδομών βάσει των απαιτήσεων της νομοθεσίας ανά την Ελλάδα, προτείνεται να υπάρχει σύνδεση των απαιτήσεων διαχείρισης των αποβλήτων και με τον κλιματικό νόμο και να υπολογίζεται η μείωση εκπομπών που θα επιφέρουν. Παράλληλα, πρέπει να επιταχυνθεί η διαδικασία της δημιουργίας των Μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) και του “Πληρώνω όσο Πετάω” προκειμένου να επιτευχθεί η μείωση των αποβλήτων, η ορθή διαχείριση του τροφίμου αποβλήτου και τελικά η μείωση των εκπομπών.

Σχολιασμός επί των άρθρων

Στους σχολιασμούς επί των άρθρων του νομοσχεδίου, έγιναν παρατηρήσεις, μεταξύ άλλων και σε ότι αφορά τα περιφερειακά σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή,  για τα οποία επισημάνθηκε πως θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην προστασία της ακτογραμμής από την διάβρωση και να προχωρήσουν άμεσα οι αναγκαίες νομοθετικές προβλέψεις στον νόμο περί αιγιαλού και παραλίας,  τα έργα υποδομής και ανθεκτικότητας, καθώς η διασφάλιση του φυσικού πλούτου συνεπάγεται καλύτερο φυσικό περιβάλλον.

Από τη διατύπωση της προτεινόμενης διάταξης δεν προκύπτει ποια θα είναι η κανονιστική ισχύς και το επίπεδο της δεσμευτικότητας των Περιφερειακών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, όπως και ότι δεν είναι σαφές ποια θα είναι σχέση μεταξύ των Περιφερειακών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (που εκπονούνται από τις Περιφέρειες) και των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ).

Στο άρθρο για την απαγόρευση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα, προτείνεται η προσθήκη νέας παραγράφου, ως εξής: “Η ρευματοδότηση των σκαφών αναψυχής που ελλιμενίζονται σε τουριστικούς λιμένες, παρέχεται υποχρεωτικά από το δίκτυο του λιμένα, εφόσον διατίθεται η σχετική υπηρεσία και οι αντίστοιχες υποδομές".

Ο σκοπός της διάταξης είναι τα σκάφη αυτά να μην χρησιμοποιούν ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα για την κάλυψη των αναγκών τους σε ηλεκτρική ενέργεια κατά τον χρόνο ελλιμενισμού τους σε μαρίνες, ενώ διατίθεται η δυνατότητα σύνδεσης με το δίκτυο ξηράς (shoreconnection).

Στο άρθρο που αφορά στα μέτρα προώθησης των οχημάτων μηδενικών εκπομπών, σημειώθηκε πως το θέμα των υποδομών για την ηλεκτροκίνηση θα πρέπει να εξεταστεί ειδικά στις περιοχές που υπάρχει υψηλή ζήτηση για την ενοικίαση οχημάτων τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο επισκέπτης θα πρέπει να νιώσει το αίσθημα της ασφάλειας ανεφοδιασμού αλλά και οικονομίας. Παράλληλα θα πρέπει να υπάρχουν επιδοτήσεις για προορισμούς / ξενοδοχεία / καταλύματα και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις (αεροδρόμια, λιμάνια κτλ.) για την εγκατάσταση φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων για την εξυπηρέτηση των πελατών τους.

Παράλληλα θα πρέπει να γίνει πρόβλεψη για τη προώθηση ήπιων-φιλικών μεταφορών χαμηλών ρύπων με κατάλληλα κίνητρα.

Η προώθηση των εναλλακτικών καυσίμων στις αεροπορικές μεταφορές θα δώσει ώθηση και διαφοροποίηση στους ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς που εξαρτώνται από αεροπορικές συνδέσεις.

Τέλος, όμως θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η εικόνα της αγοράς που έχει τεράστια προβλήματα στην εφοδιαστική της αλυσίδα όπως παράλληλα και τα θέματα υποδομών.

Σχετικά με τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από τα κτίρια, επισημαίνεται πως απαιτούνται πολύ περισσότερα μέτρα από τα αναφερόμενα στο άρθρο, κωδικοποίηση της νομοθεσίας και σημαντικά κονδύλια για την ενεργειακή αναβάθμιση του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος.

Θα πρέπει να υπάρχει ένας μηχανισμός αναθεωρήσεων του καθώς η ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών κανονισμών θα πρέπει να είναι ο τελικός στόχος.

Για δε την ενεργειακή αποδοτικότητα, θα πρέπει να ενισχυθεί η ασφάλεια των επενδύσεων σε θέματα ενεργειακού συμψηφισμού (χρόνοι αδειοδότησης, κορεσμένα δίκτυα, κόστος όρων σύνδεσης, επιδοτήσεις, μη διασυνδεδεμένα νησιά κ.α.) τα οποία θέτουν ορισμένες φορές ερωτηματικά στις επενδύσεις που μπορεί να σχεδιάζει ο τομέας.

Σχετικά με τη μείωση εκπομπών από εγκαταστάσεις επισημαίνεται πως πολλές επιχειρήσεις του κλάδου ήδη έχουν λάβει μέτρα. Κατά συνέπεια η οριζόντια αυτή δέσμευση δεν εξετάζει αν οι επιχειρήσεις υλοποιούν ήδη εθελοντικά σχέδια μείωσης εκπομπών. Κατά συνέπεια το μέτρο δεν μπορεί να είναι οριζόντιο ενώ το χρονολογικό έτος αναφοράς (2022) μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτικό λόγω της μη επαναφοράς του κλάδου στα κανονικά επίπεδα. Η παλαιότητα των κτιριακών εγκαταστάσεων και το αποτέλεσμα του ενεργειακού ελέγχου θα πρέπει να αποτελούν κριτήρια για την υπαγωγή ή όχι στη διάταξη. Συναφώς, το κριτήριο της κατηγορίας της περιβαλλοντικής αδειοδότησης φαίνεται ότι δεν είναι το πλέον κατάλληλο για τις τουριστικές εγκαταστάσεις. Αντί αυτού θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη  το κριτήριο της παλαιότητας, της δυναμικότητας και της ενεργειακής επίδοσης των εγκαταστάσεων τουριστικών καταλυμάτων μετά τη διενέργεια ενεργειακού ελέγχου. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, αντί της οριζόντιας ρύθμισης για απομείωση εκπομπών 30%, θα πρέπει να καθορισθούν στόχοι με κριτήριο το επίπεδο εκπομπών ανά διανυκτέρευση. Τούτο διότι μπορεί να είναι διαφορετικές οι επιβαρύνσεις ξενοδοχείων με 12μηνη λειτουργία έναντι εποχιακών ξενοδοχείων, ενώ επίσης υπάρχουν περίοδοι μειωμένης λειτουργίας, όπως στην περίπτωση της πανδημίας, κατά την οποία οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις υποχρεώθηκαν κατά περιόδους είτε να παραμείνουν να κλειστές είτε να λειτουργούν με μειωμένη δυναμικότητα.

Για τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε μη διασυνδεδεμένο δίκτυο η χρήση των GOs είναι ανέφικτη. Κατά συνέπεια θα υπάρχει ανισότητα μεταξύ των επιχειρήσεων ως προς τη μεθοδολογία που προτείνεται για τη μείωση των εκπομπών. Για επιχειρήσεις ομίλους θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα «ομιλικής προσέγγισης».

Ο τρόπος μείωσης των εκπομπών μέσω Συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης και φυτεύσεων είναι εξαιρετικά αδύναμος ενώ εγκυμονούνται και κίνδυνοι λόγω κλιματικής αλλαγής κ.α. Λόγω της έλλειψης έργων αντιστάθμισης σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και λόγω του κινδύνου της αύξησης των τιμών τους θα πρέπει να διαμορφωθούν εναλλακτικοί μηχανισμοί αλλά και η δυνατότητα της ένταξης Ελληνικών έργων στο μηχανισμό της αντιστάθμισης.

Για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά θα πρέπει να υπάρχουν διαφορετικές ρύθμιση από το 30% καθώς τα GOs δεν είναι διαθέσιμα και οι δυνατότητες περιορισμού των εκπομπών περιορίζονται.

Τέλος, σε ότι αφορά την ασφάλιση κινδύνου από την κλιματική αλλαγή, σημειώνεται πως πολλές υφιστάμενες τουριστικές υποδομές διατρέχουν τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής και κατά συνέπεια θα πρέπει να γίνουν ειδικές προβλέψεις.