Θωράκιση του φυσικού πλούτου

Προς δημοπράτηση τέθηκε η εκπόνηση της «Μελέτης προστασίας της παράκτιας ζώνης Καμαρίου νήσου Θήρας», μέσω δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού, από το Δήμος Θήρας.

Η αποσφράγιση των προσφορών, οι οποίες θα μπορούν να υποβάλλονται έως και τις 4 Δεκεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί στις 11 Δεκεμβρίου, ενώ ο ανάδοχος που θα προκύψει, θα έχει περίπου 15 μήνες, προκειμένου να ολοκληρώσει τον φάκελο για τη δημοπράτηση του ιδιαίτερα σημαντικού έργου της θωράκισης της παραλίας του Καμαρίου, από τα φαινόμενα διάβρωσης, κυρίως με φόντο την κλιματική αλλαγή.

Προστασία της παραλίας που “απειλείται” από διάβρωση

Σύμφωνα με τη σχετική τεχνική έκθεση, οι παραλίες αποτελούν τους σημαντικότερους φυσικούς πόρους του Αιγαίου Αρχιπελάγους, η οικονομική ανάπτυξη του οποίου βασίζεται κυρίως στο μοντέλο του 3S (Sea-Sun-Sand) τουρισμού. Την ίδια στιγμή, οι παραλίες χαρακτηρίζονται από αυξημένο κίνδυνο διάβρωσης, λόγω των καταγραμμένων/προβλεπόμενων αλλαγών της μέσης θαλάσσιας στάθμης και της εντατικοποίησης των ακραίων καιρικών φαινομένων. Το πρόβλημα έχει αναγνωρισθεί από τη διεθνή κοινότητα και σχετικά διεθνή/ευρωπαϊκά νομοθετικά εργαλεία είναι ήδη σε ισχύ (π.χ. το Πρωτόκολλο της Συνθήκης της Βαρκελώνης για την Ολοκληρωμένη Παράκτια Διαχείριση και η Οδηγία για τον Κίνδυνο Πλημμύρας 2007/60/EC).

Η παράκτια ζώνη της νοτιοανατολικής Σαντορίνης αποτελεί μια μεγάλης οικονομικής αξίας περιοχή, λόγω της ύπαρξης τουριστικών παραλιών (Καμάρι, Περίσσα), της έντονης οικιστικής/τουριστικής ανάπτυξης και της ύπαρξης του αλιευτικού καταφυγίου Βλυχάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες των τοπικών αρχών, αλλά και από τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος Erabeach, εταίροι του οποίου ήταν το τμήμα επιστημών της θάλασσας της σχολής περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου και ο Δήμος Θήρας, οι προαναφερθείσες περιοχές εμφανίζουν φαινόμενα διάβρωσης που απειλούν τις δραστηριότητες, αλλά και τις υποδομές στις περιοχές αυτές. Τα προβλήματα διάβρωσης στην παραλία του Καμαρίου μελετήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος Erabeach (για 1 χρόνο) και τα αποτελέσματα έχουν ήδη δημοσιευτεί σε διεθνή συνέδρια (Hasiotis et al., 2017, Tsekouras et al., 2017; Velegrakis et al., 2017).

Αντικείμενο του έργου που θα κληθεί να φέρει σε πέρας ο ανάδοχος που θα προκύψει, είναι η οριστική μελέτη προστασίας της παραλίας του Καμαρίου και στη συνέχεια η κατασκευή του έργου, το οποίο έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2014-2020». Η παραλία του Καμαρίου είναι από τις πιο πολυσύχναστες παραλίες της Σαντορίνης και παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα διάβρωσης. Με τα προβλεπόμενα έργα θα προστατευτεί η παραλία από τη διάβρωση και από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, γεγονός που θα συμβάλλει στη διατήρηση και αύξηση του τουριστικού ρεύματος του νησιού, που αποτελεί από έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της χώρας, αλλά και παγκοσμίως.

Η παραλία Καμάρι έχει μήκος 1.7 χιλιόμετρα με μέγιστο πλάτος περίπου 50 μέτρων. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία 3 προβόλων και δύο κυματοθραυστών. Από την προμελέτη προτείνεται να εφαρμοστεί η μέθοδος της τεχνητής αναπλήρωσης με συνοδευτικά έργα τα οποία θα βοηθούν στην συγκράτηση του προστιθέμενου υλικού. Στο πλαίσιο των συνοδευτικών έργων προτείνεται η κατασκευή κυματοθραυστών χαμηλής στέψης. Συγκεκριμένα προβλέπονται η τοποθέτηση αμμώδους υλικού (η αναπλήρωση προτείνεται να εκτείνεται σε μήκος 620 m) και η κατασκευή τεσσάρων ύφαλων κυματοθραυστών σε βάθος 4-5 μέτρα, μήκους 80 μέτρων και σε απόσταση 50 μέτρων από την ακτή.

Υφιστάμενο μελετητικό έργο

Η προμελέτη για την προστασία της παραλίας του Καμαρίου εκπονήθηκε στο πλαίσιο της πράξης "Καταγραφή και Μελέτες Αναστροφής των Φαινομένων Διάβρωσης σε Τουριστικές Παραλίες Νήσων του Αιγαίου (Erabeach)" του Προγράμματος «GR02 - Ολοκληρωμένη Διαχείριση Θαλάσσιων και Εσωτερικών Υδάτων του χρηματοδοτικού μηχανισμού Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΧΜ ΕΟΧ) 2009 –2014». Στο πλαίσιο της πράξης αυτής, μελετήθηκαν παραλίες έξι νησιών, ανάμεσα στις οποίες και η παραλία του Καμαρίου.

Η μελέτη περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

• Πρακτικά συναντήσεων

• Τεχνική έκθεση προόδου στο μέσο του έργου

• Ιστορικές τάσεις διάβρωσης των επιλεγμένων παραλιών μελέτης

• Εργασίες πεδίου

• Πρόγνωση κινδύνου διάβρωσης των επιλεγμένων παραλιών μελέτης κάτω από σενάρια ανόδου της θαλάσσιας στάθμης

• Χερσαίες ιζηματοπαροχές και παραλιακό ιζηματικό ισοζύγιο

• Τεχνική έκθεση σχεδιασμού/κοστολόγησης έργων ήπιων μεθόδων παραλιακής αναπλήρωσης

• Σχεδιασμός και κοστολόγηση σκληρών μέτρων προστασίας στις επιλεγμένες παραλίες μελέτης

• Μεθοδολογία ανάλυσης κόστους–οφέλους προσαρμοστικών μέτρων παραλιακής διάβρωσης κάτω από Κλιματική Αλλαγή (Strategies for adaptation to increased risk of erosion on Santorini beaches)

• Διαχειριστικά σχέδια αντιμετώπισης / αναστροφής της διάβρωσης των επιλεγμένων παραλιών μελέτης

• Πρωτόκολλο διαχείρισης της διάβρωσης νησιωτικών παραλίων κάτω από συνθήκες Κλιματικής Αλλαγής

• Ακτομηχανική διερεύνηση για την αντιμετώπιση της διάβρωσης στην παραλία Καμαρίου Σαντορίνης

• Βυθομετρική-Τοπογραφική και Μορφοδυναμική έρευνα στην παραλία Καμαρίου

Στο φάκελο της εκπονηθείσας Ακτομηχανικής μελέτης υπάρχει και Τοπογραφική-βυθομετρική μελέτη καθώς και γεωμορφολογική αποτύπωση, οι οποίες θα τεθούν στη διάθεση των υποψηφίων αναδόχων μελετητικών σχημάτων για τη σύνταξη της προσφοράς τους, αλλά και του αναδόχου μελετητικού σχήματος. Η τοπογραφική μελέτη χρειάζεται συμπληρώσεις για το τμήμα των εκτελούμενων έργων, ενώ κατά τη φάση σύνταξης της Μ.Π.Ε. και έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων ενδεχομένως να απαιτηθούν συμπληρώσεις ή επικαιροποίηση της ακτομηχανικής μελέτης.

Οι υποχρεώσεις του αναδόχου που θα προκύψει

Η εκπονηθείσα Ακτομηχανική μελέτη κάλυψε την πρώτη φάση, που αφορά στον προγραμματισμό και την προετοιμασία του έργου, όπως και τη δεύτερη φάση του λειτουργικού σχεδιασμού. Απομένει πλεόν η τρίτη φάση, για τον γεωμετρικό σχεδιασμό του έργου, κατά την οποία θα εκπονηθούν οι ακόλουθες επί μέρους κύριες και υποστηρικτικές μελέτες:

- Σύνταξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

- Σύνταξη Τοπογραφικής Μελέτης. Αφορά στη συμπλήρωση των τοπογραφικών–βυθομετρικών υποβάθρων που είχαν συνταχθεί στο πλαίσιο της εκπονηθείσας Ακτομηχανικής μελέτης, ως προς την επάρκειά τους για τις απαιτήσεις της παρούσας προς εξασφάλιση της αξιοπιστίας της,

- Γεωτεχνική Έρευνα και Μελέτη. Αντικείμενο της φάσης αυτής είναι η αποσαφήνιση-διερεύνηση των εδαφικών συνθηκών της υπό μελέτης περιοχής και ο σαφής και πλήρης προσδιορισμός όλων των απαραίτητων γεωτεχνικών στοιχείων για την εκπόνηση της μελέτης των επιμέρους προβλεπόμενων έργων.

Ακολούθως, θα εκπονηθεί η 4η φάση, που αφορά στον κατασκευαστικό σχεδιασμό του έργου, κατά την οποία θα εκπονηθούν η οριστική μελέτη των λιμενικών έργων, με επικαιροποίηση του φακέλου τεχνικών δεδομένων από την υφιστάμενη ακτομηχανική μελέτη, η σύνταξη ΣΑΥ-ΦΑΥ και αφού εγκριθεί η οριστική μελέτη, θα συνταχθούν τα τεύχη δημοπράτησης για την υλοποίηση του έργου.

Η προτεινόμενη συνολική προθεσμία ολοκλήρωσης της σύμβασης ορίζεται σε 15 μήνες, συμπεριλαμβανομένων των καθαρών χρόνων σύνταξης των μελετών και των προβλεπόμενων χρόνων εγκρίσεων αυτών, ενώ ο καθαρός χρόνος εκπόνησης της μελέτης είναι 7μήνες. Το χρονοδιάγραμμα θα οριστικοποιηθεί με τη σύμβαση που θα υπογραφεί από τον ανάδοχο.