Ήρεμη δύναμη ή αδράνεια;

Στην έλλειψη πραγματικού ενδιαφέροντος από πλευράς της τοπικής αυτοδιοίκησης αποδίδει ο Γιώργος Σαλονίκης το “χαμηλό προφίλ” που διατηρεί τα τελευταία χρόνια το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σύρου, εν αντιθέσει με την ευρεία προβολή έτερων τοπικών μουσείων, οφειλόμενη στην ακολουθούμενη επικοινωνιακή πολιτική των υπευθύνων και την πλούσια δράση τους.

Σε δηλώσεις του στην “Κοινή Γνώμη”, ο υπάλληλος του Μουσείου κάνει λόγο για αμέτοχη στάση τόσο του δήμου, όσο και των λοιπών φορέων που επενδύουν στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στο νησί, υποστηρίζοντας ότι για άγνωστη αιτία, το Αρχαιολογικό Μουσείο τίθεται σε δεύτερη μοίρα, την ίδια στιγμή που άλλοι “πυρήνες” πολιτισμού κερδίζουν τις εντυπώσεις.

Γ. Σαλονίκης: “Δε διαφημίζεται όπως θα έπρεπε”

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, “το Μουσείο Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης διαφημίζεται περισσότερο από το δικό μας και δε φταίμε εμείς γι' αυτό”. Προσθέτει μάλιστα ότι αρκετοί επισκέπτες της Σύρου σταματούν αποκλειστικά για να ρωτήσουν την ακριβή τοποθεσία του Μουσείου Αντιγράφων, όταν τα πρωτότυπα ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο.

Ωστόσο, ο κ. Σαλονίκης σημειώνει ότι πέρα από τη συμμετοχή του Μουσείου στον εορτασμό της Αυγουστιάτικης Πανσελήνου μία φορά το χρόνο, αλλά και τις καθιερωμένες επισκέψεις των σχολείων, δεν πραγματοποιούνται άλλες δράσεις που να δώσουν στο κοινό το κίνητρο να διαβεί την πόρτα του. “Έχουμε απευθυνθεί στην ΚΑ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, όπου υπαγόμαστε, αλλά αν δε δοθεί διαταγή από 'κει, δεν μπορεί να γίνει τίποτα”, τονίζει.

“Ο δήμος δεν ενδιαφέρεται”

Παράλληλα, εξηγεί ότι η τοποθεσία του Μουσείου, αν και κεντρική, δεν εξυπηρετεί πάντα το κοινό που το επισκέπτεται και κυρίως τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολία στην ανάβαση και κατάβαση των σκαλοπατιών. Αναφορικά με τον περιορισμένο χώρο του Μουσείου, κρίνει πως ο δήμος θα έπρεπε να παραχωρήσει στο υπουργείο Πολιτισμού κάποιο παλαιό αρχοντικό για τη μεταστέγασή του, προκειμένου να φιλοξενηθούν περισσότερα αρχαιολογικά ευρήματα, που αυτή τη στιγμή κρατούνται φυλαγμένα στις αποθήκες. Καταλήγοντας, επισημαίνει πως η χρυσή τομή για να καταφέρει το Μουσείο να κάνει ένα μεγαλύτερο “άνοιγμα” στην κοινωνία, το οποίο δυστυχώς παρεμποδίζεται από την αδράνεια και τη χαλαρότητα που εκπέμπει σήμερα είναι η στενότερη συνεργασία των τοπικών φορέων με την ΚΑ' Εφορεία Αρχαιοτήτων, καθώς και το προσωπικό του Μουσείου.

Π. Χατζηδάκης: “Το Μουσείο της Σύρου είναι από τα πιο αξιοπρεπή των Κυκλάδων”

Εκ διαμέτρου αντίθετες είναι οι δηλώσεις του προϊσταμένου της ΚΑ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Παναγιώτη Χατζηδάκη, ο οποίος υπογραμμίζει ότι δεν παρατηρείται κανένα απολύτως πρόβλημα στην εύρυθμη λειτουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου της Σύρου. Όπως δηλώνει, “τα τελευταία χρόνια έχουμε κάνει μια μεγάλη προσπάθεια, με απόδειξη τη λειτουργία του Μουσείου στην Πανσέληνο του Αυγούστου, η οποία έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης”. Σημειώνει μάλιστα ότι το Μουσείο της Σύρου είναι ένα από τα πιο αξιοπρεπή μουσεία των Κυκλάδων, μέσα από το οποίο δίνεται ολόκληρη η ιστορία του νησιού. Ερωτώμενος για το αν η προβολή του Μουσείου είναι δυσανάλογη της αξίας, δηλώνει κατηγορηματικά ότι “το Μουσείο προβάλλεται από από τις ιστοσελίδες του υπουργείου Πολιτισμού και μέσω των δράσεων που οργανώνονται”, ενώ προσθέτει ότι είναι ιδιαίτερα γνωστό τόσο στην τοπική κοινωνία, όσο και στις εκπαιδευτικές κοινότητες του νησιού.

“Άτοπη η σύγκρισή του με άλλα Μουσεία”

Κρίνει μάλιστα άτοπη τη σύγκριση του Μουσείου Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης με το Αρχαιολογικό Μουσείο, εξηγώντας ότι το αντικείμενό τους είναι διαφορετικό. “Στο Μουσείο θα έρθει κανείς για να δει την ιστορία της Σύρου, ενώ στο Μουσείο Αντιγράφων θα δει γενικότερα την ιστορία των Κυκλάδων και κυρίως τα Κυκλαδικά ειδώλια, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Συνεπώς, δεν είναι συγκρίσιμα μεγέθη”, σημειώνει. Επιπλέον, διαβεβαιώνει ότι ο δήμος εμφανίζεται πάντα πρόθυμος να συνεργαστεί με την υπηρεσία και να βοηθήσει στις δράσεις του Μουσείου. Καθιστά δε γνωστό, ότι πέρα από την πρόταση που έχει κατατεθεί στην Εφορεία για την πραγματοποίηση φωτογράφισης στο Μουσείο, υπάρχουν σχέδια και για κοινές δράσεις με την αρχαιολόγο Μαρία Ρώτα, υπεύθυνη του Μουσείου Αντιγράφων Κυκλαδικής Τέχνης. Ως εκ τούτου, σημειώνει ότι παρά τις δύσκολες μέρες που περνά η χώρα μας, το Μουσείο παραμένει ανοιχτό στην κοινωνία, συνεχίζοντας το έργο του.

“Τα εκθέματα είναι αντιπροσωπευτικά της ιστορίας του νησιού”

Αναφερόμενος στο υλικό του Μουσείου διασαφηνίζει ότι, τα ευρήματα που βρίσκονται στην αποθήκη δεν είναι προς έκθεση, αλλά προς μελέτη. Εξηγεί δε ότι τα εκτιθέμενα ευρήματα είναι αντιπροσωπευτικά της ιστορίας του νησιού, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος για “φόρτωμα” του μουσείου. “Αυτά που είναι σημαντικά και αξίζει να εκτεθούν βρίσκονται στο Μουσείο και είναι όλα ένα και ένα” αναφέρει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι “το βασικό είναι να φαίνεται η ιστορία του νησιού, η οποία με τα εκθέματα που υπάρχουν σήμερα για τον ευαίσθητο επισκέπτη, που ψάχνεται και λιγάκι, αποτυπώνεται με τον καλύτερο τρόπο”.

Η ιστορία του Αρχαιολογικού Μουσείου της Σύρου

Σημειώνεται ότι το Μουσείο της Σύρου ένα από τα παλαιότερα αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1834-35 και στεγάζεται σήμερα στο Δημοτικό Μέγαρο της Ερμούπολης, σημαντικό μνημείο, που σχεδιάστηκε από το γνωστό αρχιτέκτονα Ε. Τσίλλερ.

Αρχικά ιδρύθηκε ως κεντρικό νομαρχιακό των Κυκλάδων, ωστόσο αργότερα, με την ίδρυση τοπικών Μουσείων και στα άλλα νησιά περιορίστηκε από τα τέλη του περασμένου αιώνα, στα ευρήματα από τη Σύρο. Παρόλα αυτά, στο Μουσείο παρέμειναν όσα ευρήματα είχαν εισαχθεί στη συλλογή του από παλιά, όπως ανάγλυφα από την Αμοργό και την Κύθνο, καθώς και μικροαντικείμενα από διάφορους άλλους τόπους (Αίγινα, Βοιωτία κτλ). Το σημαντικότερο όμως σύνολο του Μουσείου αποτελεί η συλλογή των ευρημάτων από τον οικισμό στην Χαλανδριανή, που βρίσκεται σε απόκρημνο ύψωμα στο μέσο της ανατολικής ακτής της Σύρου, όπου αποκαλύφθηκαν σημαντικά τμήματα της οχύρωσης (στη θέση Καστρί), ερείπια οικιών, εργαστηρίων μεταλλοτεχνίας και κεραμικής. Ο οικισμός αυτός θεωρείται από τους σημαντικότερους του λεγόμενου Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού και χρονολογείται στο β' μισό της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Τα περισσότερα από τα ευρήματα αυτά, έργα μαρμαροτεχνίας, κεραμικής και μεταλλοτεχνίας, είναι ταφικά κτερίσματα και προέρχονται από τις ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας στη Χαλανδριανή, κατά τις οποίες αποκαλύφθηκαν 600 περίπου τάφοι. Στο Μουσείο της Σύρου εκτίθεται ένα μικρό μέρος, ενώ τα περισσότερα έχουν μεταφερθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.

Μετά το τέλος της προϊστορικής εποχής και έως τον 8ο αι. π.Χ. Έχουν βρεθεί σποραδικά ευρήματα στο νησί που ανήκουν στα μυκηναϊκά και τα γεωμετρικά χρόνια, τα οποία όμως δε βοηθούν να σχηματίσουμε μια συνολική εικόνα για τη ζωή στη Σύρο κατά τα χρόνια αυτά.

Στο Μουσείο παρουσιάζονται επίσης μερικά τυχαία ευρήματα από το νησί, λίγα γλυπτά και επιγραφές και αρκετές επιτύμβιες στήλες. Τα περισσότερα από τα εκθέματα αυτά χρονολογούνται στην ελληνιστική εποχή.